آل عمران: تفاوت بین نسخه‌ها
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{خوب}} | {{خوب}} | ||
| − | "آل عمران" در اصطلاح به خانواده یا فرزندان یا پیروان عمران گفته می‌شود. این واژه یکبار در آیه 33 سومین سوره [[قرآن]] آمده؛ از این رو، این سوره به «آل‌عمران» موسوم شده است. در اینکه منظور از عمران کیست دو احتمال وجود دارد. یکی "عمران بن | + | "آل عمران" در اصطلاح به خانواده یا فرزندان یا پیروان عمران گفته می‌شود. این واژه یکبار در آیه 33 سومین سوره [[قرآن]] آمده؛ از این رو، این سوره به «آل‌عمران» موسوم شده است. در اینکه منظور از عمران کیست دو احتمال وجود دارد. یکی "عمران بن یصهر" که پدر حضرت موسی (ع) و هارون است و دیگری "عمران بن ماثان" که پدر حضرت مریم (س) است. |
| − | |||
== مفهوم‌شناسی ترکیب آل عمران == | == مفهوم‌شناسی ترکیب آل عمران == | ||
| سطر ۱۳: | سطر ۱۲: | ||
==آل‌عمران چه کسانی‌اند؟== | ==آل‌عمران چه کسانی‌اند؟== | ||
| + | عمران نام دو شخص است؛ یکی " عمران بن يصهر بن قاهث بن لاوى بن يعقوب بن اسحاق بن ابراهيم" و او پدر حضرت موسی (ع) و هارون است و دیگری "عمران بن ماثان" که پدر حضرت مریم (س) است که از نسل سلیمان نبی (ع) است و آن حضرت نیز خود از نسل يهودا بن يعقوب بن اسحاق بن ابراهيم است. گفته می‌شود این دو عمران 1800 سال باهم فاصله داشته‌اند.<ref> مرکز فرهنگ و معارف قرآن، اعلام قرآن از دایره المعارف قرآن کریم، قم، بوستان کتاب، 1385، ج 1، ص 128 </ref>.البته عهد عتیق موسی و هارون را پسران عمران بن قهات می‌داند.<ref>کتاب مقدّس، خروج، 6:18-22.</ref> | ||
| − | + | بیشتر مفسران بر این باورند که وی به ادلّه ذیل پدر مریم است: | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
# در ادامه سوره آل‌عمران سخن از پدر، مادر و فرزند مریم [و نیز زکریا، متکفّل وی]است؛ پس مقصود از عمران در این آیه نیز باید پدر مریم باشد و اگر منظور پدر موسی باشد با آیات این سوره تناسبی ندارد.<ref>المیزان، ج3، ص167.</ref> | # در ادامه سوره آل‌عمران سخن از پدر، مادر و فرزند مریم [و نیز زکریا، متکفّل وی]است؛ پس مقصود از عمران در این آیه نیز باید پدر مریم باشد و اگر منظور پدر موسی باشد با آیات این سوره تناسبی ندارد.<ref>المیزان، ج3، ص167.</ref> | ||
| سطر ۳۷: | سطر ۳۳: | ||
قوله: {{متن قرآن|«اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ»}}(سوره آل عمران/آیه 33) قال: هم المؤمنون من آل إبراهيم، و آل عمران، و آل ياسين، و آل محمد صلى الله عليه و سلم <ref> تفسير القرآن العظيم، مكتبة نزار مصطفى الباز، عربستان سعودى،: 1419 ق، چاپ: سوم </ref> | قوله: {{متن قرآن|«اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ»}}(سوره آل عمران/آیه 33) قال: هم المؤمنون من آل إبراهيم، و آل عمران، و آل ياسين، و آل محمد صلى الله عليه و سلم <ref> تفسير القرآن العظيم، مكتبة نزار مصطفى الباز، عربستان سعودى،: 1419 ق، چاپ: سوم </ref> | ||
| − | |||
| − | |||
==نسبت آل‌عمران و آل‌ابراهیم== | ==نسبت آل‌عمران و آل‌ابراهیم== | ||
نسخهٔ ۲۰ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۰۶:۲۹
"آل عمران" در اصطلاح به خانواده یا فرزندان یا پیروان عمران گفته می‌شود. این واژه یکبار در آیه 33 سومین سوره قرآن آمده؛ از این رو، این سوره به «آل‌عمران» موسوم شده است. در اینکه منظور از عمران کیست دو احتمال وجود دارد. یکی "عمران بن یصهر" که پدر حضرت موسی (ع) و هارون است و دیگری "عمران بن ماثان" که پدر حضرت مریم (س) است.
محتویات
مفهوم‌شناسی ترکیب آل عمران
آل در لغت همان اهل است و به گفته برخی این واژه مقلوب لفظی اهل می‌باشد[۱] و اهل کسانی هستند که نسبی یا دینی یا چیزی همانند آن، آنها را با یکدیگر جمع و مربوط کند [۲] فرق میان آل و اهل این است که واژه آل مخصوص اعلام و معروفین است و به شریف‌تر و با فضیلت‌تر‌ها اضافه می‌شود مثل آل الله و آل النبی.. [۳]
با این توضیح "آل عمران" کسانی هستند که از طریق نسب یا دین با عمران پیوند دارند. یعنی یا از خانواده و نسل او هستند یا پیرو دین او. در کتاب مقدس عمران به صورت "عمرام" آمده است.[۴]
آل عمران در قرآن
این واژه فقط یکبار در آیه 33 سومین سوره قرآن آمده؛ از این رو، این سوره به «آل‌عمران» موسوم شده است: إِنَّ اللّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ؛ همانا خداوند، آدم و نوح و آل ابراهیم و آل‌عمران را بر جهانیان برگزید. (سوره آل عمران/3،33)
آل‌عمران چه کسانی‌اند؟
عمران نام دو شخص است؛ یکی " عمران بن يصهر بن قاهث بن لاوى بن يعقوب بن اسحاق بن ابراهيم" و او پدر حضرت موسی (ع) و هارون است و دیگری "عمران بن ماثان" که پدر حضرت مریم (س) است که از نسل سلیمان نبی (ع) است و آن حضرت نیز خود از نسل يهودا بن يعقوب بن اسحاق بن ابراهيم است. گفته می‌شود این دو عمران 1800 سال باهم فاصله داشته‌اند.[۵].البته عهد عتیق موسی و هارون را پسران عمران بن قهات می‌داند.[۶]
بیشتر مفسران بر این باورند که وی به ادلّه ذیل پدر مریم است:
- در ادامه سوره آل‌عمران سخن از پدر، مادر و فرزند مریم [و نیز زکریا، متکفّل وی]است؛ پس مقصود از عمران در این آیه نیز باید پدر مریم باشد و اگر منظور پدر موسی باشد با آیات این سوره تناسبی ندارد.[۷]
- آیاتِ پس از آیه 33 به چگونگی برگزیدن آل‌عمران پرداخته و تکرار نام عمران در آیات بعد مانند تکرار اسم در دو جمله است که یکی بودن هر دو اسم را متبادر می‌سازد و اگر مقصود از شخص دوم غیر از شخص اول باشد، موجب به اشتباه افکندن شنونده می‌شود که از کلام حکیم به دور است.[۸]
- در مواردی از پدر مریم با نام عمران یاد شده؛ ولی در هیچ جای از قرآن، از پدر موسی به عمران تعبیر نشده است.[۹]
- این آیه با آیه دیگری که درباره مریم و عیسی است، مطابقت شدید دارد: «وَجَعَلْنَاهَا وَابْنَهَا آيَةً لِلْعَالَمِينَ».[۱۰] (سوره انبیاء/21، 91)
از آن‌جا که مفسران، در معنای آل و مقصود از عمران وحدت نظر ندارند، در معنای آل‌عمران نیز بر یک نظر نیستند و احتمال داده‌اند که منظور یکی از این‌ها باشد:
- مريم و عيسى علیهما السلام (بنا بر اینکه عمران پدر مريم منظور باشد زيرا آل مرد اهل بيت اوست كه منسوب به اوست.)[۱۱]
- موسی و هارون
- مؤمنان به عیسی زیرا آل به معنای پیرو نیز آمده است.[۱۲]
- پیامبران و امامان معصومی که از نسل عمران هستند؛[۱۳] زیرا آنان را در آیه، برگزیدگان خداوند دانسته و این وصف در همه خویشان و نزدیکان صادق نیست؛[۱۴]
- شخص عمران، چنان‌که در آیه 248 سوره بقره/2 از شخص موسی و هارون، به آل تعبیر شده است.[۱۵]
- امام علی علیه السلام زیرا نام پدر حضرت در تورات، عمران است.[۱۶]
در تفسیر سنی القرآن العظیم ابن ابی حاتم به نقل از ابن عباس آمده است :
قوله: «اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ»(سوره آل عمران/آیه 33) قال: هم المؤمنون من آل إبراهيم، و آل عمران، و آل ياسين، و آل محمد صلى الله عليه و سلم [۱۷]
نسبت آل‌عمران و آل‌ابراهیم
بر اساس مباحث گذشته، چه عمران پدر مریم باشد یا پدر موسی و هارون، در هر صورت جزو آل ابراهیم است؛[۱۸] زیرا آل ابراهیم، چه از طریق اسماعیل و چه از طریق اسحاق، شامل هر دو عمران و همه پیامبران و معصومان پس از ابراهیم نیز می‌شود؛[۱۹] چنان که گروهی از مفسران در تفسیر «ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِنْ بَعْضٍ» (سوره آل عمران/3، 34) گفته‌اند: همه پیامبران، از ذرّیّه آدم و بعد ذرّیّه نوح سپس ذرّیّه ابراهیم هستند.[۲۰]
برخی نیز گفته‌اند: «ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِنْ بَعْضٍ» حال یا بدل از آل ابراهیم و آل عمران است؛ یعنی آن دو، یک ذرّیّه هستند که بعضی (آل‌عمران) از بعضی دیگر (آل‌ابراهیم) هستند؛[۲۱] امّا درباره این که چرا از آل‌عمران جداگانه نام برده شده با این که آل‌ابراهیم آن را دربردارد، چند احتمال وجود دارد:
- برای آگاه کردن مخاطب به این که عیسی هم بشری با کرامات بزرگ از ناحیه خداوند است و برای نبوت برگزیده شده تا ادّعای مدعیانِ الوهیّت او را باطل کند.[۲۲]
- برای آگاه کردن مخاطب به شرف و منزلت آل‌عمران است؛ البته ذکر خاص پس از عام، لزوماً به معنای برتری بر دیگران نیست زیرا خاتم انبیا، برترین پیامبران بوده و داخل در آل ابراهیم است.[۲۳]
- چون قرآن، پس از این آیه به تفصیل درباره دو فرد منسوب به عمران یعنی مریم و عیسی سخن گفته، نام آل‌عمران را جداگانه آورده است.[۲۴]
- برای نشان دادن این مطلب که عیسی علیه السلام با وجود اینکه نوه دختری عمران است آل عمران محسوب می شود تا کسی نتواند اشکال کند که ائمه علیهم السلام آل پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و اهل بیت او به حساب نمی آیند.
پانویس
- ↑ راغب اصفهانی، مفردات، ترجمه غلامرضا حسینی، تهران، مرتضوی، 1375، چاپ دوم، ج1، ص 222.
- ↑ مفردات، همان، ص 219.
- ↑ مفردات، همان، ص 222.
- ↑ خرمشاهی، بهاءالدین، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، تهران، دوستان و ناهید، 1377، ج 1، ص 47
- ↑ مرکز فرهنگ و معارف قرآن، اعلام قرآن از دایره المعارف قرآن کریم، قم، بوستان کتاب، 1385، ج 1، ص 128
- ↑ کتاب مقدّس، خروج، 6:18-22.
- ↑ المیزان، ج3، ص167.
- ↑ روح‌المعانی، مج3، ج3، ص211.
- ↑ المیزان، ج3، ص167.
- ↑ همان.
- ↑ مجمع‌البیان، ج2، ص735.
- ↑ التفسیر الکبیر، ج8، ص24.
- ↑ مجمع‌البیان، ج2، ص735.
- ↑ مجمع البیان، ج2، ص735.
- ↑ مجمع البیان، ج2، ص734.
- ↑ روض‌الجنان، ج4، ص284.
- ↑ تفسير القرآن العظيم، مكتبة نزار مصطفى الباز، عربستان سعودى،: 1419 ق، چاپ: سوم
- ↑ الکشّاف، ج1، ص354.
- ↑ الفرقان، ج3و4، ص103.
- ↑ الدر المنثور، ج2، ص180.
- ↑ بیضاوی، ج2، ص29؛ التفسیرالکبیر، ج8، ص24.
- ↑ روح‌المعانی، مج3، ج3، ص211.
- ↑ بیضاوی، ج2، ص29.
- ↑ الفرقان، ج3 و 4، ص103.
منابع
- آل‌عمران، محمدصادق يوسفى، دانشنامه موضوعی قرآن، تاریخ بازیابی: 6 شهریور 1392.
- علی محمودی، آل عمران، دانشنامه پژوهه، بازیابی: 25 اسفند 1392.
