آداب خانه: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
سطر ۱: سطر ۱:
 
{{خوب}}
 
{{خوب}}
آداب خانه مربوط بخانه و آداب ورود به آن و خروج از آن است.
+
{{خوب}}
 
+
در آموزه های اسلامی برای خرید خانه و  ورود و خروج  و نظافت و سایر مسائل مربوط به خانه آدابی بیان شده است. از جمله پاکیزه نگاه داشتن خانه، نگهداری برخی حیوانات مثل کبوتر و سلام کردن هنگام ورود و دعا کردن هنگام خروج از خانه.   
== آداب خانه در آیات ==
+
==خرید یا ساخت خانه==
 
+
در روایات اسلامی برای خانه خوب ویژگی هایی بیان شده است که هنگام خرید یا ساخت خانه باید به آن توجه کرد. همچنین هنگام خرید خانه آدابی وجود دارد:
آداب خانه در آيات و روايات بسيار آمده و ذيل واژه هاى مربوطه در اين كتاب ذكر شده است، از جمله اين امور:
+
===بزرگ بودن خانه===
 
+
خوب است خانه یک مسلمان وسیع باشد رسول اكرم صلى الله عليه و آله می فرمایند: {{متن حدیث|« مِن سَعادَةِ المَرءِ المُسلِمِ الزَّوجَةُ الصّالِحَةُ و َالمَسكَنُ الواسِعُ وَ المَركَبُ البَهىُّ وَ الوَلَدُ الصّالِحُ»}}؛از خوشبختى مرد مسلمان، داشتن همسرى شايسته، خانه‏اى بزرگ، وسيله‏ اى راحت براى سوارى و فرزندى خوب است. <ref> بحارالأنوار(ط-بیروت) ج73، ص155، ح35 </ref>
===نظافت خانه===
+
===همسایه خوب===
از جاروب كردن و زدودن تار عنكبوت از آن و بيرون بردن خاكروبه هر روزه و نگه نداشتن آن در شب، شب هنگام درب خانه را بستن و ظروف خانه سرگشاده ننهادن و فرو نشاندن چراغ هنگام خفتن و سقف خانه را بيش از هفت ذراع و بروايت ديگر هشت ذراع بالا نبردن و با عمامه از خانه بيرون شدن.
+
قبل از ساخت یا خرید خانه باید از داشتن همسایه های خوب مطمئن شد. امام على عليه السلام : {{متن حدیث|« سَل عَنِ الرَّفيقِ قَبلَ الطَّريقِ، وَ عَنِ الجارِ قَبلَ الدّارِ»}}؛ قبل از مسافرت ببين همسفرت كيست و پيش از خريد خانه ببين همسايه ات كيست. <ref> کافی(ط-الاسلامیه) ج8 ، ص24 </ref>
 
+
در حدیثی دیگر امام علی علیه السلام می فرمایند: : {{متن حدیث|« اِنَّ لَها بَرَكَةً وَ بَرَكَتُها جَودَةُ مَوضِعِها وَسَعَةُ ساحَتِها وَ حُسنُ جِوارِ جيرانِها»}} ؛<ref> مكارم الاخلاق، ص 125 و 126 </ref>خانه را بركتى است، بركت خانه جايگاه خوب آن، وسعت محوطه آن و همسايگان خوب آن است.
{{متن قرآن|«ليس البر بان تأتوا البيوت من ظهورها و لكن البر من اتقى و اتوا البيوت من ابوابها و اتقوا الله لعلكم تفلحون»}} <ref> بقره: 189 </ref> . {{متن قرآن|«يا ايها الذين آمنوا لا تدخلوا بيوتا غير بيوتكم حتى تستأنسوا و تسلموا على اهلها ذلكم خير لكم لعلكم تذكّرون»}} <ref> نور:27. </ref> {{متن قرآن|«فاذا دخلتم بيوتا فسلّموا على انفسكم تحية من عند الله مباركة طيبة .»}} <ref> نور: 61 </ref>
+
===ولیمه هنگام خرید خانه===
 
+
مستحب است انسان زمانی که خانه ای می سازد یا خانه ای می خرد ولیمه . میهمانی بدهد. رسول اکرم صلى الله عليه و آله فرمود: «هر كس خانه بخرد، مستحبّ است وليمه وميهمانى دهد».كافى، ج ۶، ص ۲۸۱، ح ۳.
== آداب ورود و خروج از خانه در روایات ==
+
نيز در حديثى فرمود: «هر كس خانه‌اى بسازد، گوسفندى چاق قربانى كند وگوشتش را به مردم فقير نيازمند اطعام كند، سپس اين دعا را بخواند: {{متن حدیث|«اَللّهُمَّ اَدْحِرْ عَنِّى مَرَدَةَ الجِنِّ وَالاْنْسِ والشَّياطِينَ وَبارِکْ لي في بَنائي»}} <ref> بار خدايا، ديوان متمرّد وآدميان نافرمان وشياطين (رانده‌شده) راز من دور ساز واين خانه را برمن مبارك گردان</ref>آنچه را بخواهد خداوند به او مى‌دهد». <ref> ثواب الأعمال، ص ۲۲۱. </ref>
 
+
==نظافت خانه==
و در آداب ورود بخانه و بيرون شدن از آن از اميرالمؤمنين (ع) رسيده كه : «چون به خانه خودواردمى شويدبه اهل خانه سلام كنيد» و اگر كسى در خانه نبود بگوئيد : «السلام علينا من عند ربنا» و قل هو الله احد بخوانيد تا گاهى كه به خانه درآئيد،هنگام بيرون شدن از خانه آيات آخر سوره آل عمران از انّ فى خلق السماوات و الارض تا آخر سوره و آية الكرسى و انا انزلناه و فاتحة الكتاب خوانده شود.
+
از مهمترین آداب خانه رعایت نظافت است
 
+
===خروج زباله از خانه===
در حديث ديگر آمده كه هنگام بيرون شدن از خانه بخواند: «آمنت بالله توكلت على الله لا حول و لا قوّه الاّ بالله».
+
رسول اكرم صلى الله عليه و آله می فرمایند: {{متن حدیث|«لا تُبَيَّتُوا القُمامَةَ فى بُيوتِكُم وَ اَخرِجوها نَهارا، فَاِنَّها مَقعَدُ الشَّيطانِ»}}؛ <ref> من لا يحضره الفقيه ج 4، ص 5، ح 4968 </ref> زباله را شب در خانه‏ هاى خود نگه نداريد و آن را در روز به بيرون از خانه منتقل كنيد، زيرا زباله نشيمنگاه شيطان است.
 
+
===زدودن تار عنکبوت===
ابوحمزه ثمالى روايت كند كه امام سجاد(ع) هنگام بيرون رفتن از خانه مى خواند: «بسم الله حسبى الله توكلت على الله اللهم انّى اسئلك خير امورى كلها و اعوذ بك من خزى الدنيا و عذاب الآخرة».
+
در اداب اسلامی وجود خانه عنکبوت در خانه مذموم شمرده شده و به برطرف کردن تارهای عنکبوت سفارش شده است.
 
+
رسول اكرم صلى الله عليه و آله می فرمایند : {{متن حدیث|« بَيتُ الشَّياطينِ مِن بُيوتِكُم بَيتُ العَنكَبوتِ»}} <ref> كافى(ط-الاسلامیه) ج 6، ص 532، ح 11 </ref> خانه‏ هاى عنكبوتى كه در اتاق‏هاى شماست، لانه شياطين است.
از اميرالمؤمنين (ع) روايت شده كه : «چون كسى بخواهد پى كارى رود پگاه پنج شنبه از خانه بيرون آيد.
+
امام على عليه‏السلام نیز می فرمایند: {{متن حدیث|« نَظِّفوا بُيوتَكُم مِن حَوكِ العَنكَبوتِ، فَاِنَّ تَركَهُ فِى البَيتِ يورِثُ الفَقرَ»}}؛ <ref> قرب الاسناد(ط-الحدیثه) ص52</ref> ؛خانه‏هاى خود را از تار عنكبوت پاك كنيد، زيرا باقى گذاشتن آن در خانه، فقر مى‏آورد.
 
+
===شستن ظرفها===
 +
شستن به موقع ظروف از دیگر آداب اسلامی خانه است. پیامبر (ص)  می فرمایند: {{متن حدیث|« غَسلُ اِلناءِ وَ طَهارَةُ الفِناءِ يورِثانِ الغِنى»}}؛ <ref> نهج الفصاحه ص584 ،  ح 2031</ref> شستن ظرف‏ها و پاكيزگى حياط خانه مايه غناست.
 +
==آداب ورود و خروج از خانه==
 +
در اسلام  ورود و خروج به خانه آدابی دارد
 +
===سلام دادن هنگام ورود===
 +
قرآن کریم می فرماید: {{متن قرآن|« فَإِذَا دَخَلْتُمْ بُيُوتًا فَسَلِّمُوا عَلَىٰ أَنْفُسِكُمْ تَحِيَّةً مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُبَارَكَةً طَيِّبَةً»}} <ref> نور: 61 </ref> هرگاه بخواهید به خانه‌ای داخل شوید نخست بر خویش سلام کنید که سلام تحیّتی با برکت و نیکو از جانب خداست.
 +
امام باقر علیه السلام در تفسیر این آیه می فرماید: {{متن حدیث|« إذا دَخَلَ الرَّجُلُ مِنكُم بَيتَهُ ، فإن كانَ فيهِ أحَدٌ يُسَلِّمُ علَيهِم ، و إن لَم يَكُن فيهِ أحَدٌ فَلْيقُلْ : السلامُ علَينا مِن عِندِ رِبِّنا ، يقولُ اللّه «تَحِيّةً مِنْ عِنْدِ اللّه ِ مُبارَكَةً طَيِّبَةً»»}} هرگاه مردى از شما به خانه خود وارد شد ، اگر كسى در خانه بود به آنها سلام كند و اگر كسى نبود بگويد : « سلام بر ما از جانب پروردگارمان»  كه خداوند مى فرمايد : «[كه آن]تحيّتى است مبارك و پاكيزه از جانب خدا» .
 +
رسول اكرم صلى الله عليه و آله می فرمایند: {{متن حدیث|« اِذا دَخَلَ اَحَدُكُم بَيتَهُ فَليُسَلِّم، فَاِنَّهُ يُنزِلُهُ البَرَكَةَ وَ تُؤنِسُهُ المَلائِكَةُ»}} <ref> علل الشرايع ج 2، ص 583، ح 23</ref> ؛هرگاه يكى از شما به خانه خود وارد مى‏ شود، سلام كند، چرا كه سلام بركت مى ‏آورد و فرشتگان با سلام دهنده انس مى‏ گيرند.  
 
از امام صادق (ع) رسيده كه مردهنگام ورود بخانه خود بخانواده اش سلام كند و در حال ورود بدرگاه خانه كفش خود را بصدا درآورد و سرفه كند تا اهل خانه خبردار شوند مبادا چيزى بچشم بيند كه وى را ناخوشايند باشد».
 
از امام صادق (ع) رسيده كه مردهنگام ورود بخانه خود بخانواده اش سلام كند و در حال ورود بدرگاه خانه كفش خود را بصدا درآورد و سرفه كند تا اهل خانه خبردار شوند مبادا چيزى بچشم بيند كه وى را ناخوشايند باشد».
 
+
===آداب ورود به خانه دیگران===
 
+
در آداب اسلامی ورود به خانه دیگران بدون اذن ایشان جایز نیست.  قرآن کریم می فرماید: {{متن قرآن|«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتًا غَيْرَ بُيُوتِكُمْ حَتَّىٰ تَسْتَأْنِسُوا وَتُسَلِّمُوا عَلَىٰ أَهْلِهَا ۚ ذَٰلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ. فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فِيهَا أَحَدًا فَلَا تَدْخُلُوهَا حَتَّىٰ يُؤْذَنَ لَكُمْ ۖ وَإِنْ قِيلَ لَكُمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا ۖ هُوَ أَزْكَىٰ لَكُمْ ۚ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ»}} <ref> نور:27و28</ref> ای اهل ایمان! به خانه هایی غیر از خانه های خودتان وارد نشوید تا آنکه اجازه بگیرید، و بر اهل آنها سلام کنید، [رعایت] این [امور اخلاقی] برای شما بهتر است، باشد که متذکّر شوید. و اگر کسی را نیافتید باز وارد نشوید تا اجازه یابید، و چون (به خانه‌ای درآمدید و) گفتند: برگردید، به زودی بازگردید که این برای تنزیه و پاکی شما بهتر است، و خدا به هر چه می‌کنید داناست.
== نگهدارى حيوانات در خانه ==
+
امام صادق علیه السلام در این باره می فرمایند: {{متن حدیث|« الِاسْتِئْذَانُ ثَلَاثَةٌ أَوَّلَهُنَّ یَسْمَعُونَ وَ الثَّانِیَةَ یَحْذَرُونَ - وَ الثَّالِثَةَ إِنْ شَاءُوا أَذِنُوا وَ إِنْ شَاءُوا لَمْ یَفْعَلُوا - فَیَرْجِعُ الْمُسْتَأْذِنُ»}} <ref> الخصال، ج‏۱، ص: ۹۱</ref> ؛ اجازه ورود گرفتن به خانه دیگران سه بار است؛ بار اول صاحب خانه و اعضای آن بشنوند؛ و بار دوم خود را بپوشانند(آماده شوند)؛ و بار سوم اگر خواستند إذن دخول بدهند و چنانچه خواستند اجازه ورود ندهند باید اجازه ‏گیرنده باز گردد.
 
+
===دعا هنگام ورود به خانه===
از حيواناتى كه طبق احاديث نگهدارى آنها در خانه ممدوح مى باشد عبارتند از: كبوتر و گوسفند و مرغ خانگى و خروس.
+
امام علی علیه السلام فرمودند: «به هنگام وارد شدن به خانه بگويد: {{متن حدیث|«بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ، اَشْهَدُ اَنْ لا اِلـهَ إلّا اللهُ وَحْدَهُ لا شَريکَ لَهُ وَاَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّدآ عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ»}} ، سپس  بر اهل خانه سلام كند واگر كسى در خانه نباشد، پس از اين دعا بگويد: {{متن حدیث|«اَلسَّلامُ عَلى مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللهِ خاتَمِ النَّبِيّينَ، السَّلامُ عَلَى الاْئِمَّةِ الْهادينَ الْمَهْدِيّين، اَلسَّلامُ عَلَيْنا وَعَلى عِبادِ اللهِ الصّالِحينَ»}} <ref> مكارم الأخلاق، ص 345. </ref>
 
+
===دعا هنگام خروج از خانه===
== وليمه خانه ==
+
امام باقر عليه السلام وقتی از خانه خارج مى‌شد اینگونه دعا مى‌فرمود: {{متن حدیث|« بِسْمِ اللهِ خَرَجْتُ وَعَلَى اللهِ تَوَكَّلْتُ، لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلّا بِاللهِ »}} <ref> به نام خداوند خارج شدم وبر خدا توكّل كردم، (و) هيچ پناهگاه وقدرتى جز به واسطه خداوندنيست. كافى، ج 2، ص 543، ح 10.</ref>
 
+
از پيامبر صلى الله عليه و آله روايت شده است كه فرمود: «هرگاه كسى هنگام بيرون رفتن از خانه «بسم الله» بگويد، ملائكه به او مى‌گويند: سلامت ماندى. وهنگامى كه «لا حَولَ وَلا قُوَّةَ اِلّا بِاللهِ» بگويد، فرشتگان گويند: كارهايت انجام شد. وهرگاه «تَوَكَّلْتُ عَلَى الله» بگويد، ملائكه گويند: از بلاها نگه داشته شدى». <ref> قرب الإسناد، ص 201؛ ثواب الأعمال، ص 195.</ref>
پيغمبر اكرم (ص) فرمود: «وليمه (سفره عام) نباشد جز در پنج مورد: عروسى و نوزاد و ختنه و خانه نو و بازگشت از مكه». در حديث ديگر از آن حضرت آمده كه : «هر كه خانه اى بسازد و گوسفند فربهى بكشد و آن را بفقرا اطعام نمايد و بگويد: «خداوندا شر جن و انس و شياطين از من دفع بفرما و مرا در اين ساختمان بركت ده» خداوند خواسته اش را به اجابت مقرون دارد».
+
==پذیرایی از میهمان در خانه==
 
+
پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: {{متن حدیث|« كُلُّ بَيْتٍ لَا يَدْخُلُ فِيهِ الضَّيْفُ لَا يَدْخُلُهُ الْمَلَائِكَة
== «خانه هائى كه ناخوانده ميتوان در آنها غذا خورد» ==
+
»}} <ref> جامع الأخبار(شعیری) ص 136 </ref>
 
+
هر خانه ‏اى كه ميهمان بر آن وارد نشود، فرشتگان واردش نمى‏ شوند.
طبق آيه كريمه 61 سوره مباركه نور از قرآن كريم: {{متن قرآن|«ليس على الاعمى حرج و لا على الاعرج حرج ، و لا على المريض حرج و لا على انفسكم ان تأكلوا من بيوتكم...»}} ; بر نابينا و لنگ و بيمار سختگيرى نشود (در خوردن غذا گاهى كه با افراد سالم كنار يك سفره باشند كه آنها در كيفيت خوردن معذورند. يا مراد معذور بودن آنها است در جهاد. وجوه ديگر نيز گفته شده) و نيز باكى نيست كه از خانه هاى خودتان يا خانه هاى پدران يا مادرانتان يا برادران يا خواهرانتان يا اعمام يا عمات يا خال و خاله تان يا خانه اى كه مالك كليدش را بشما سپرده باشد و يا خانه دوستتان غذا تناول كنيد. حسب اقوال مفسرين يعنى بدون اذن مالك و غذاهائى از قبيل خرما و نان و نان خورش چه رسد بغذاهاى فاسد شدنى از قبيل سبزيجات كه انسان مجاز است تا يقين بعدم رضايت مالكهاى مزبور نكرده آنگونه غذاها را از آن خانه ها در حد نياز و بدون اسراف بخورد.<ref> بحار: 76 و 75 و 7 و 92. </ref>
 
  
  
سطر ۴۲: سطر ۴۸:
 
== منبع ==
 
== منبع ==
 
*سید مصطفی حسینی دشتی، فرهنگ معارف و معاریف.  
 
*سید مصطفی حسینی دشتی، فرهنگ معارف و معاریف.  
 +
*اصول کافی
 +
*خصال شیخ صدوق
 +
  
 
[[رده:آداب و سنن]]
 
[[رده:آداب و سنن]]

نسخهٔ ‏۱۵ ژوئیهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۰۷:۱۷

در آموزه های اسلامی برای خرید خانه و ورود و خروج و نظافت و سایر مسائل مربوط به خانه آدابی بیان شده است. از جمله پاکیزه نگاه داشتن خانه، نگهداری برخی حیوانات مثل کبوتر و سلام کردن هنگام ورود و دعا کردن هنگام خروج از خانه.

خرید یا ساخت خانه

در روایات اسلامی برای خانه خوب ویژگی هایی بیان شده است که هنگام خرید یا ساخت خانه باید به آن توجه کرد. همچنین هنگام خرید خانه آدابی وجود دارد:

بزرگ بودن خانه

خوب است خانه یک مسلمان وسیع باشد رسول اكرم صلى الله عليه و آله می فرمایند: « مِن سَعادَةِ المَرءِ المُسلِمِ الزَّوجَةُ الصّالِحَةُ و َالمَسكَنُ الواسِعُ وَ المَركَبُ البَهىُّ وَ الوَلَدُ الصّالِحُ»؛از خوشبختى مرد مسلمان، داشتن همسرى شايسته، خانه‏اى بزرگ، وسيله‏ اى راحت براى سوارى و فرزندى خوب است. [۱]

همسایه خوب

قبل از ساخت یا خرید خانه باید از داشتن همسایه های خوب مطمئن شد. امام على عليه السلام : « سَل عَنِ الرَّفيقِ قَبلَ الطَّريقِ، وَ عَنِ الجارِ قَبلَ الدّارِ»؛ قبل از مسافرت ببين همسفرت كيست و پيش از خريد خانه ببين همسايه ات كيست. [۲] در حدیثی دیگر امام علی علیه السلام می فرمایند: : « اِنَّ لَها بَرَكَةً وَ بَرَكَتُها جَودَةُ مَوضِعِها وَسَعَةُ ساحَتِها وَ حُسنُ جِوارِ جيرانِها» ؛[۳]خانه را بركتى است، بركت خانه جايگاه خوب آن، وسعت محوطه آن و همسايگان خوب آن است.

ولیمه هنگام خرید خانه

مستحب است انسان زمانی که خانه ای می سازد یا خانه ای می خرد ولیمه . میهمانی بدهد. رسول اکرم صلى الله عليه و آله فرمود: «هر كس خانه بخرد، مستحبّ است وليمه وميهمانى دهد».كافى، ج ۶، ص ۲۸۱، ح ۳. نيز در حديثى فرمود: «هر كس خانه‌اى بسازد، گوسفندى چاق قربانى كند وگوشتش را به مردم فقير نيازمند اطعام كند، سپس اين دعا را بخواند: «اَللّهُمَّ اَدْحِرْ عَنِّى مَرَدَةَ الجِنِّ وَالاْنْسِ والشَّياطِينَ وَبارِکْ لي في بَنائي» [۴]آنچه را بخواهد خداوند به او مى‌دهد». [۵]

نظافت خانه

از مهمترین آداب خانه رعایت نظافت است

خروج زباله از خانه

رسول اكرم صلى الله عليه و آله می فرمایند: «لا تُبَيَّتُوا القُمامَةَ فى بُيوتِكُم وَ اَخرِجوها نَهارا، فَاِنَّها مَقعَدُ الشَّيطانِ»؛ [۶] زباله را شب در خانه‏ هاى خود نگه نداريد و آن را در روز به بيرون از خانه منتقل كنيد، زيرا زباله نشيمنگاه شيطان است.

زدودن تار عنکبوت

در اداب اسلامی وجود خانه عنکبوت در خانه مذموم شمرده شده و به برطرف کردن تارهای عنکبوت سفارش شده است. رسول اكرم صلى الله عليه و آله می فرمایند : « بَيتُ الشَّياطينِ مِن بُيوتِكُم بَيتُ العَنكَبوتِ» [۷] خانه‏ هاى عنكبوتى كه در اتاق‏هاى شماست، لانه شياطين است. امام على عليه‏السلام نیز می فرمایند: « نَظِّفوا بُيوتَكُم مِن حَوكِ العَنكَبوتِ، فَاِنَّ تَركَهُ فِى البَيتِ يورِثُ الفَقرَ»؛ [۸] ؛خانه‏هاى خود را از تار عنكبوت پاك كنيد، زيرا باقى گذاشتن آن در خانه، فقر مى‏آورد.

شستن ظرفها

شستن به موقع ظروف از دیگر آداب اسلامی خانه است. پیامبر (ص) می فرمایند: « غَسلُ اِلناءِ وَ طَهارَةُ الفِناءِ يورِثانِ الغِنى»؛ [۹] شستن ظرف‏ها و پاكيزگى حياط خانه مايه غناست.

آداب ورود و خروج از خانه

در اسلام ورود و خروج به خانه آدابی دارد

سلام دادن هنگام ورود

قرآن کریم می فرماید: « فَإِذَا دَخَلْتُمْ بُيُوتًا فَسَلِّمُوا عَلَىٰ أَنْفُسِكُمْ تَحِيَّةً مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُبَارَكَةً طَيِّبَةً» [۱۰] هرگاه بخواهید به خانه‌ای داخل شوید نخست بر خویش سلام کنید که سلام تحیّتی با برکت و نیکو از جانب خداست. امام باقر علیه السلام در تفسیر این آیه می فرماید: « إذا دَخَلَ الرَّجُلُ مِنكُم بَيتَهُ ، فإن كانَ فيهِ أحَدٌ يُسَلِّمُ علَيهِم ، و إن لَم يَكُن فيهِ أحَدٌ فَلْيقُلْ : السلامُ علَينا مِن عِندِ رِبِّنا ، يقولُ اللّه «تَحِيّةً مِنْ عِنْدِ اللّه ِ مُبارَكَةً طَيِّبَةً»» هرگاه مردى از شما به خانه خود وارد شد ، اگر كسى در خانه بود به آنها سلام كند و اگر كسى نبود بگويد : « سلام بر ما از جانب پروردگارمان» كه خداوند مى فرمايد : «[كه آن]تحيّتى است مبارك و پاكيزه از جانب خدا» . رسول اكرم صلى الله عليه و آله می فرمایند: « اِذا دَخَلَ اَحَدُكُم بَيتَهُ فَليُسَلِّم، فَاِنَّهُ يُنزِلُهُ البَرَكَةَ وَ تُؤنِسُهُ المَلائِكَةُ» [۱۱] ؛هرگاه يكى از شما به خانه خود وارد مى‏ شود، سلام كند، چرا كه سلام بركت مى ‏آورد و فرشتگان با سلام دهنده انس مى‏ گيرند. از امام صادق (ع) رسيده كه مردهنگام ورود بخانه خود بخانواده اش سلام كند و در حال ورود بدرگاه خانه كفش خود را بصدا درآورد و سرفه كند تا اهل خانه خبردار شوند مبادا چيزى بچشم بيند كه وى را ناخوشايند باشد».

آداب ورود به خانه دیگران

در آداب اسلامی ورود به خانه دیگران بدون اذن ایشان جایز نیست. قرآن کریم می فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتًا غَيْرَ بُيُوتِكُمْ حَتَّىٰ تَسْتَأْنِسُوا وَتُسَلِّمُوا عَلَىٰ أَهْلِهَا ۚ ذَٰلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ. فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فِيهَا أَحَدًا فَلَا تَدْخُلُوهَا حَتَّىٰ يُؤْذَنَ لَكُمْ ۖ وَإِنْ قِيلَ لَكُمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا ۖ هُوَ أَزْكَىٰ لَكُمْ ۚ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ» [۱۲] ای اهل ایمان! به خانه هایی غیر از خانه های خودتان وارد نشوید تا آنکه اجازه بگیرید، و بر اهل آنها سلام کنید، [رعایت] این [امور اخلاقی] برای شما بهتر است، باشد که متذکّر شوید. و اگر کسی را نیافتید باز وارد نشوید تا اجازه یابید، و چون (به خانه‌ای درآمدید و) گفتند: برگردید، به زودی بازگردید که این برای تنزیه و پاکی شما بهتر است، و خدا به هر چه می‌کنید داناست. امام صادق علیه السلام در این باره می فرمایند: « الِاسْتِئْذَانُ ثَلَاثَةٌ أَوَّلَهُنَّ یَسْمَعُونَ وَ الثَّانِیَةَ یَحْذَرُونَ - وَ الثَّالِثَةَ إِنْ شَاءُوا أَذِنُوا وَ إِنْ شَاءُوا لَمْ یَفْعَلُوا - فَیَرْجِعُ الْمُسْتَأْذِنُ» [۱۳] ؛ اجازه ورود گرفتن به خانه دیگران سه بار است؛ بار اول صاحب خانه و اعضای آن بشنوند؛ و بار دوم خود را بپوشانند(آماده شوند)؛ و بار سوم اگر خواستند إذن دخول بدهند و چنانچه خواستند اجازه ورود ندهند باید اجازه ‏گیرنده باز گردد.

دعا هنگام ورود به خانه

امام علی علیه السلام فرمودند: «به هنگام وارد شدن به خانه بگويد: «بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ، اَشْهَدُ اَنْ لا اِلـهَ إلّا اللهُ وَحْدَهُ لا شَريکَ لَهُ وَاَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّدآ عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ» ، سپس بر اهل خانه سلام كند واگر كسى در خانه نباشد، پس از اين دعا بگويد: «اَلسَّلامُ عَلى مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللهِ خاتَمِ النَّبِيّينَ، السَّلامُ عَلَى الاْئِمَّةِ الْهادينَ الْمَهْدِيّين، اَلسَّلامُ عَلَيْنا وَعَلى عِبادِ اللهِ الصّالِحينَ» [۱۴]

دعا هنگام خروج از خانه

امام باقر عليه السلام وقتی از خانه خارج مى‌شد اینگونه دعا مى‌فرمود: « بِسْمِ اللهِ خَرَجْتُ وَعَلَى اللهِ تَوَكَّلْتُ، لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلّا بِاللهِ » [۱۵] از پيامبر صلى الله عليه و آله روايت شده است كه فرمود: «هرگاه كسى هنگام بيرون رفتن از خانه «بسم الله» بگويد، ملائكه به او مى‌گويند: سلامت ماندى. وهنگامى كه «لا حَولَ وَلا قُوَّةَ اِلّا بِاللهِ» بگويد، فرشتگان گويند: كارهايت انجام شد. وهرگاه «تَوَكَّلْتُ عَلَى الله» بگويد، ملائكه گويند: از بلاها نگه داشته شدى». [۱۶]

پذیرایی از میهمان در خانه

پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: « كُلُّ بَيْتٍ لَا يَدْخُلُ فِيهِ الضَّيْفُ لَا يَدْخُلُهُ الْمَلَائِكَة » [۱۷] هر خانه ‏اى كه ميهمان بر آن وارد نشود، فرشتگان واردش نمى‏ شوند.


پانویس

  1. بحارالأنوار(ط-بیروت) ج73، ص155، ح35
  2. کافی(ط-الاسلامیه) ج8 ، ص24
  3. مكارم الاخلاق، ص 125 و 126
  4. بار خدايا، ديوان متمرّد وآدميان نافرمان وشياطين (رانده‌شده) راز من دور ساز واين خانه را برمن مبارك گردان
  5. ثواب الأعمال، ص ۲۲۱.
  6. من لا يحضره الفقيه ج 4، ص 5، ح 4968
  7. كافى(ط-الاسلامیه) ج 6، ص 532، ح 11
  8. قرب الاسناد(ط-الحدیثه) ص52
  9. نهج الفصاحه ص584 ، ح 2031
  10. نور: 61
  11. علل الشرايع ج 2، ص 583، ح 23
  12. نور:27و28
  13. الخصال، ج‏۱، ص: ۹۱
  14. مكارم الأخلاق، ص 345.
  15. به نام خداوند خارج شدم وبر خدا توكّل كردم، (و) هيچ پناهگاه وقدرتى جز به واسطه خداوندنيست. كافى، ج 2، ص 543، ح 10.
  16. قرب الإسناد، ص 201؛ ثواب الأعمال، ص 195.
  17. جامع الأخبار(شعیری) ص 136

منبع

  • سید مصطفی حسینی دشتی، فرهنگ معارف و معاریف.
  • اصول کافی
  • خصال شیخ صدوق