ملا زین العابدین گلپایگانی

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

محتوای فعلی مقاله یکی از پایگاه های معتبر متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

ملا زین العابدین گلپایگانی (۱۲۸۹-۱۲۱۸ ق)، معروف به «حجةالاسلام»، از فقهای بزرگ شیعه در قرن ۱۳ هجری و از شاگردان شیخ محمدتقی اصفهانی بود. این عالم ربانی، خدمات فراوان علمی، از قبیل تدریس و تربیت طلاب، تحقیقات و تألیفات متعدد و ارزنده از خود به جای گذاشت.

نام کامل	ملا زین‌العابدین گلپایگانی
زادروز	۱۲۱۸ قمری
زادگاه	گلپایگان
وفات	۱۲۸۹ قمری
مدفن	گلپایگان
اساتید	شیخ محمدتقی اصفهانی، شریف العلماء، محمدحسین حائری اصفهانی، شیخ محمدحسن نجفی،...
شاگردان	سید محمدحسن شیرازی، سید حسین کوه کمره ای،...
آثار	انوار القدسیه، شرح الدرة النجفیه، شرح اسماء قدسیه، روح الایمان، کتاب المتأجر،...

تحصیل و استادان

ملا زین العابدین گلپایگانی در سال ۱۲۱۸ قمری در گلپایگان دیده به جهان گشود. تحصیلات مقدماتی را در زادگاه خود فرا گرفت، آنگاه راهی دارالعلم اصفهان شد. ایشان مدت ها از محضر اساتید برجسته آن زمان، از جمله عالم جلیل و محقق خبیر، شیخ محمدتقی اصفهانی، صاحب «هدایة المسترشدین» استفاده کرد.

گلپایگانی سپس عازم عتبات عالیات گردید و سال ها از محضر فرزانگان و استوانه های علمی و اخلاقی، مانند شریف العلماء، صاحب فصول، شیخ حسن کاشف الغطاء و صاحب جواهر دانش و معرفت اندوخت، تا جایی که خود، صاحب کرسی تدریس شد و به تحقیق مباحث علمی و تربیت طلاب می پرداخت.

فعالیتهای علمی و اجتماعی

این فقیه وارسته، پس از تکمیل مقامات علمی و عملی به زادگاه خویش، گلپایگان بازگشت و به ترویج مذهب و بیان احکام شریعت اشتغال ورزید و ملجأ و پناه مردم آن سامان در زمان خود شد. بعد از ارتحال مرحوم شیخ انصاری، برخی از اعاظم شاگردانش، از قبیل سید محمدحسن شیرازی و سید حسین ترک، نامه ای برای مرحوم حجةالاسلام به گلپایگان فرستاده و از آن استاد و فقیه وارسته درخواست نمودند تا برای زعامت و تدریس حوزه نجف به عتبات مراجعت نماید، اما ایشان، عذر خواسته و دعوت آنان را نپذیرفت و تا پایان عمر، به دور از آوازه و نام، در کمال اخلاص به اصلاح امور مردم آن دیار همت گماشت.

این عالم ربانی در مدت اقامت خود در گلپایگان، خدمات فراوان علمی، از قبیل تدریس و تربیت طلاب، تحقیقات و تألیفات متعدد و ارزنده از خود به جای گذاشت. هم چنین مسجد بزرگی با حجرات متعدد در کنار منزل خود برای طلاب علوم دینی بنا کرد، که هم اکنون نیز باقی است.

وی همچنین، در ۱۲۷۳ قمری که نیروهای انگلیسی بندر بوشهر را اشغال کردند، به همراه میرزا محمدرضا مجتهد و آقا سیدحسن امام جمعه از علمای گلپایگان بر ضد نیروهای انلگیسی فتوای جهاد صادر کرد و آمادگی خود و مردم شهر را برای دفع تجاوز دشمن اعلام داشتند.

آثار و تألیفات

برخی از آثار ملا زین العابدین گلپایگانی عبارتند از:

• انوار القدسیه در فضائل احمديه،
• شرح «الدرة النجفیه» اثر سید بحرالعلوم،
• شرح اسماء قدسیه،
• انوار الولایه،
• روح الایمان به فارسی،
• کتاب المتأجر،
• صلاة المسافر،
• صلاة الجمعة.

ویژگیهای اخلاقی

ملا حبیب اللّه کاشانی در کتاب «لباب الالقاب» آورده است: «ملا زین العابدین گلپایگانی در علوم اسلامی دریایی بود بی کران، و در میان فقهای شیعه، فقیهی بود بزرگوار، اعلم الفقها علی الیقین، رئیس الملة و الدین و اورع المتورعین و ازهد الزاهدین ... من سوگند یاد می کنم که آن عالم ربانی، مردی بود قلیل المال، اجتناب کننده از قیل و قال، مرا وصیت کرد به صحبت اهل حال و برکناری از ارباب مال و منال و ترک تصدی مرافعات و اختلاط با ابنای زمان، خصوصا حکام و اعیان و صاحبان جاه و جلال...».

همچنین محمدحسن خان اعتماد السلطنه صاحب «مآثر و الآثار» می نویسد: «حجةالاسلام گلپایگانی، مرجع جمیع اهل فضل بود. بعضی از علما او را در دوازده فن، صاحب رأی و مقام اجتهاد می دانند، و گروهی در حق آن بزرگوار به مکاشفه و خوارق عادات معتقدند. فی الواقع دائرۀ تحریر در این رساله از اداء تکلیف ترجمه این فقیه اعظم بسیار تنگ است. عباراتی نداریم که حق مقام این گونه بزرگان را با آن بپردازیم و هم از شرط اختصار تخلف نورزیم...».

آن بزرگوار بر اثر خلوص و صفای باطن، به کراماتی دست یافته بودند. در این جا به نمونه ای از آن که برخی از باب تراجم ذکر کرده اند، اشاره می شود: «یکی از آقازادگان جوان و دانشمند ایشان به نام میرزا باقر که زمانی در نجف اشرف تحصیل می کرد، به طور ناگهانی وفات نمود و همان روز بلافاصله مرحوم حجةالاسلام در گلپایگان مجلس عزا و ترحیم برپا نمود. مردم از کار آن پیر شریعت متحیر شدند که این مجلس یعنی چه؟! خبری نیست. اما ماه بعد، نامه ای رسید که حاکی از همان خبر در آن روز مورد نظر بود.»

وفات

مرحوم زین العابدین گلپایگانی، سرانجام پس از عمری خدمت به مکتب اهل بیت علیهم السلام و تربیت فضلا، در یازدهم ربیع الثانی سال ۱۲۸۹ قمری، دار فانی را وداع گفت و به لقای معبود شتافت. پیکر پاک آن بزرگوار، طی مراسم باشکوهی در کنار مسجدی که خود بانی آن بود، به خاک سپرده شد و اکنون مقبره آن مرحوم، در گلپایگان زیارتگاه مؤمنین و ارادتمندان است.

منابع

• پایگاه اطلاع رسانی حوزه
• سایت شعائر