عباس بن عبدالمطلب

«عباس بن عبدالمطلب»، عموی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) بود که در سال دوم هجری در جنگ بدر مسلمان شد. وی مقام سقایت (آب‌رسانی) حاجیان مکه را به عهده داشت.

ولادت و نسب

ابوالفضل عباس فرزند عبدالمطلب، سه سال پیش از عام الفیل در مکه معظمه دیده به جهان گشود. مادرش "نُتیله" همسر عبدالمطلب بود. وی سه سال و به روایتی دو سال، از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بزرگتر بود.

همسرش لُبابه معروف به ام‌الفضل، از زنان متقدم در اسلام بود و پس از خدیجه کبری سلام الله علیها، نخستین زنی بود که دین اسلام را پذیرفت.

عباس، دارای ده پسر و سه دختر بود و پسرانش مانند عبدالله، عبیدالله، فضل، قثم هم در زمان رسول خدا صلی الله علیه و آله و هم در زمان خلافت امام علی علیه‌السلام و خلافت امام حسن‌ علیه‌السلام نقش مهمی بر عهده داشتند.

عباس در دوره اسلامی

عباس بن عبدالمطلب در جنگ بدر مسلمان شد و در زمره مسلمانان و یاران پیامبر صلی الله علیه و آله درآمد. عباس پس از هجرت به مدینه و پیروی از برادرزاده‌اش حضرت محمد صلی الله علیه و آله، مقامی والا یافت و پس از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله، وی شیخ بنی‌هاشم بود و همگان با دیده احترام به وی می‌نگریستند.

گفته اند عباس به دلیل معجزه و پیشگویی‌‌ای که از رسول خدا مشاهده کرده بود، اسلام آورد و به مکه بازگشت و از آن زمان تا فتح مکه به عنوان نیروی اطلاعاتی ایفای نقش کرد. هرگاه مشرکان قصد جنگ با پیامبر خدا را داشتند، وی با فرستادن نامه، به پیامبر خبر می‌داد.

آرامگاه عباس بن عبدالمطلب در قبرستان بقیع

عباس در زمان فتح مکه، جهت استقبال از رسول خدا به بیرون مکه رفت و در هنگام فتح و ورود پیامبر خدا به شهر، سپاه مسلمین را همراهی کرد. پس از آن نیز در نبرد حنین شرکت کرد و شجاعتی وصف‌ناشدنی از خود بروز داد.

عباس بن عبدالمطلب عمری دراز یافت (حدود ۸۸ سال) و پس از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله، در عصر خلافت سه خلیفه نخستین، یعنی: ابوبکر، عمر بن خطاب و عثمان بن عفان زنده بود. او در اواخر عمر دچار نابینایی شد و سرانجام در سال ۳۲ قمری در مدینه درگذشت و در قبرستان بقیع در مقبره بنی‌هاشم به خاک سپرده شد.

سلسله عباسیان

سلسله بنی‌عباس که از سال ۱۳۲ تا ۶۵۶ قمری بر عالم اسلام خلافت و حکومت نمودند، همگی از نسل عبدالله بن عباس بودند و چون معروفترین و بزرگترین شخصیت نیاکان آن‌ها پس از اسلام، عباس بن عبدالمطلب بود، به بنی‌عباس و یا عباسیان شهرت یافتند.

منابع

• مؤسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام.
• "عباس بن عبدالمطلب"، دانشنامه رشد.