مجمع الفائدة و البرهان فى شرح ارشاد الأذهان (کتاب)

مؤلف کتاب

احمد بن محمد اردبیلى، معروف به مقدس اردبیلى (م 993 ق).

زندگی‌نامه و اظهارنظرها

احمد بن محمد در اردبیل پا به عرصه این جهان گذاشت. این عالم امامى، فقیه، متكلم، محقق با شیخ بهایى و میرزا محمد استرآبادى معاصر بود. در محضر شهید ثانى كسب علم نمود و با شاه عباس اول صفوى معاصر و با وى مكاتباتى داشت. گویا شاه عباس متقاضى آمدن وى به ایران بود؛ ولى مقدس اردبیلى به علت علاقه اش به اقامت در نجف، این دعوت را قبول نكرد.

وى شخصیتى است كه در سجایاى اخلاقى كم‌نظیر و در علم و عمل بى نظیر و به آن درجه از فضل و كمال و اخلاص رسید كه دیگران از آن محروم بودند و از این رو، او بسیار مورد توجه و لطف اولیاى بزرگ قرار گرفت. جناب مقدس اردبیلى با مرحوم آخوند ملا عبدالله یزدى نیز معاصر بود و خود در رأس حوزه نجف و جهان تشیع قرار داشت و در عصر او زعامت شیعیان به او منتهى مى شد. مقدس اردبیلى در نجف اشرف درگذشت.

استادان مقدس اردبیلی

شهید ثانى

شاگردان ایشان

• سید امیر علام

• امیر فضل الله تفریشى

• ملا عبدالله شوشترى

• صاحب مدارك

• صاحب معالم

• قاضى شهید

• امیر فضل الله استرآبادى و...

تألیفات احمد بن محمد اردبیلى

• زبدة البیان فى شرح آیات الاحكام القرآن

• اثبات الواجب، مجمع الفائدة والبرهان

• فى شرح ارشاد الاذهان

• حدیقة الشیعة.

معرفى اجمالى كتاب مجمع الفائده والبرهان فی شرح ارشاد الاذهان

این كتاب فقهى مطابق مذهب شیعه امامیه و همان گونه كه از اسمش پیدا است، شرح كتاب ارشاد الأذان علامه حلى (م 726 ق) است. مجمع الفائدة یكى از مشهورترین و دقیق ترین كتب استدلالى است كه تا به حال تألیف شده است؛ ولى متأسفانه بخشى از آن در مرور زمان ضایع شده و از بین رفته است؛ مانند كتاب نكاح، طلاق، عتق و...

آنچه از آن باقى مانده و چاپ شده است، از قرار ذیل است:

طهارت، صلات، زكات، خمس، صوم، اعتكاف، حج، جهاد، امر به معروف و نهى از منكر، متاجر، شفعه، دیون، رهن، حجر، ضمان، حواله، كفاله، صبع، اقرار، اجاره، مضارعه، مساقات، جعاله، سبق و رمایه، شركت، مضاربه، ودیعه، لقطه، غصب، صید و ذبائح، اطعمه و اشربه، میراث، قضا و شهادات، حدود، جنایات، دیات.

وضعیت نشر کتاب

این كتاب به وسیله انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم چاپ و منتشر شده است.

منابع

کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی/ نویسنده: محمدرضا ضمیری