اوامر (اصول فقه)
منظور از ماده امر:
منظور از ماده امر، حروف ( الف، ميم ، ر ) مي باشد. در آيات و روايات و مواد قانوني هم، اين حروف به کار رفته اند
مثال اول:
وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاء بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ . سوره ي آل عمران
مثال دوم:
ماده 336 قانون مدني: هر گاه کسي بر حسب امر ديگري اقدام به عملي نمايد که عرفاً براي آن عمل اجرتي بوده و يا آن شخص عادتاً مهياي آن عمل باشد عامل، مستحق اجرت عمل خود خواهد بود مگر اين که معلوم شود که قصد تبرع داشته است.
منظوراز صیغه امر
منظور از صیغه ی اَمر، فعل یا شبه فعلی است که با آن انجام چیزی طلب می شود. به عبارت دیگر، مقصود از صیغه امر، صیغه های امر غایب و امر مخاطب ( امر حاظر ) و اسم ها و فعل هایی که به معنای امر هستند و ... می باشد که با این صیغه ها، فردی از دیگری انجام چیزی را طلب می کند .
مثال اول :
یا یحیی خذ الکتاب بقوة – ای یحیی توانمندانه کتاب را بگیر – مریم / 12 . در این جا خداوند از حضرت یحیی انجام چیزی را طلب می کند .
مثال دوم :
اقیمو الصلوة
مثال سوم :
اوفوا بالعقود – مایده / 1
دلالت امر بر وجوب
سوالی که مطرح است اینکه آیا صیغه امر بر وجوب دلالت دارد؟
در این مورد نظرات متعدی است:
عده ای معتقدند که صیغه امر، برای دلالت بر وجوب وضع شده است .
عده ای معتقدند که صیغه امر برای دلالت بر وجوب و استحباب وضع شده است .
عده ای معتقدند مه خود لفظ امر، مشترک لفظی است بین وجوب و استحباب .
نظر علامه محمد رضا مظفر(ره)
نکته: علامه مظفر در این مسئله می گوید:
دلالت امر بر این موارد ( مانند وجوب و .. )،به حکم عقل است و نه وضع و قرارداد، و این عقل است که میگوید وقتی آمر به مامور چیزی را امر کرد،انجامش بر مامور واجب است ( پس دلالت امر بر وجوب است آن هم به حکم عقل و نه دلالت وضعی )
