آیه نجوا
-
آيه 12 سوره مجادله/58 گفتگوى در گوشى (نجوا) با پيامبر صلى الله عليه و آله را جز در موردى كه نجواكننده پيش از آن صدقه بپردازد، نهى كرده؛ از اين رو آن را «آيه نجوا»[۱] يا «آيه مناجات»[۲] گفته‌اند:
«يَأيُّهَا الّذِينَ ءَامَنوا إِذا نَجيتُمُ الرَّسولَ فَقدِّموا بَينَ يَدَى نَجولكُم صَدقةً ذلِكَ خَيرٌ لَكُم و أَطهرُ فإِن لَم تَجِدوا فَإنَّ اللّهَ غَفورٌ رَحيمٌ».
در شأن نزول اين آيه گفته‌اند: گروهى از ثروت‌مندان خدمت پيامبر مى‌رسيدند و با او نجوا مى‌كردند و ضمن گرفتن وقت پيامبر صلى الله عليه و آله، ناراحتى مستمندان را نيز فراهم مى‌ساختند كه آيه نازل شد و به آن‌ها دستور داد پيش از نجواكردن با پيامبر صلى الله عليه و آله به مستمندان صدقه بدهند.
اغنيا وقتى چنين ديدند از نجوا خوددارى كرده، آيه دوم نازل شد و آن‌ها را سرزنش و حكم آيه نخست را نسخ كرد و به همگان اجازه نجوا داد.[۳] بيشتر مفسران شيعه و سنى برآنند: يگانه شخصى كه به اين آيه عمل كرد، على عليه‌السلام بود؛[۴] چنان‌كه خود حضرت مى‌فرمايد: آيه‌اى در قرآن است كه هيچ كس پيش از من و پس از من به آن عمل نكرده و نخواهد كرد. من يك دينار داشتم آن را به ده درهم تبديل كردم و هر زمان مى‌خواستم با رسول خدا صلى الله عليه و آله نجوا كنم، درهمى را صدقه مى‌دادم.[۵] بر اساس نقلى، عبدالله ابن عمر اين فضيلت على عليه‌السلام را در كنار همسرى حضرت زهرا و پرچم‌دارى خيبر از بزرگ‌ترين فضايل حضرت مى‌شمرد.[۶]
پانویس
- پرش به بالا ↑ الناسخ والمنسوخ، نحاس، مقدمه، ص 48؛ صفوة الراسخ، ص 42؛ التمهيد، ج 2، ص 302.
- پرش به بالا ↑ شواهد التنزيل، ج 2، ص 323؛ بحارالانوار، ج 35، ص 376.
- پرش به بالا ↑ مجمع البيان، ج 9، ص 379.
- پرش به بالا ↑ جامع‌البيان، مج 14، ج 28، ص 27؛ الدرّالمنثور، ج 8، ص 84.
- پرش به بالا ↑ مجمع البيان، ج 9، ص 379.
- پرش به بالا ↑ همان.
منابع
علی خراسانی، دائرة‌المعارف قرآن كريم، جلد 1، ص 404
