اقامه

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
Icon-encycolopedia.jpg

این صفحه مدخلی از فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام است

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

اِقامه: كلماتى ويژه.

كيفيّت

به قول مشهور، اقامه هفده جمله است:«اللّهُ أَكْبَر»،«أَشْهَدُ أَنْ لا اِلهَ اِلا اللّه»، «أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدَاً رَسُولُ اللّه»،«حَىَّ عَلَى الصَّلاةِ»، «حَىَّ عَلَى الفَلاحِ»،«حَىَّ عَلَى خَيْرِ العَمَل»،«قَدْ قامَتِ الصَّلاةُ»،«اللّهُ أَكْبَر»هر كدام دو مرتبه و«لا اِلـهَ اِلاّ«اللّه»يك مرتبه.[۱]

به قول مشهور، شهادت به ولايت حضرت اميرالمؤمنين و ديگر امامان عليهم السّلام جزء اقامه نيست، ليكن مستحب است.[۲]زن مى‌تواند به تكبير و شهادتين بسنده كند. مسافر نيز مى‌تواند جمله‌هاى اقامه را يك بار بگويد.(3)[۳]

شرايط:عقل، ايمان (اعتقاد به امامت امامان معصوم عليهم السّلام)، قصد قربت، ترتيب، موالات، درست ادا كردن و خواندن آن پس از داخل شدن وقت نماز، شرايط صحّت اقامه‌اند.[۴]در شرط بودن طهارت (وضو، غسل يا تيمّم) درصحّت اقامه، اختلاف است. شرط نبودن آن، به مشهور نسبت داده شده است.[۵]

احكام

به قول مشهور متأخّران، اقامه در نمازهاى يوميّه همانند اذان، براى مرد و زن، در نماز فرادا و جماعت، ادا و قضا، مستحب است. گروهى از قُدما به شرطيّت اذان و اقامه در صحّت نماز جماعت و برخى فقهابه وجوب اقامه براى نمازگزار مرد قائل‌اند. برخى احتمال داده‌اند كه مراد قدما از شرطيّت، شرطيّت اذان و اقامه نسبت به حصول فضيلت نماز جماعت باشد، نه صحّت آن.[۶]

در مواردى اقامه همراه با اذان ساقط مى‌شود[۷].

به قول مشهور، اگر نمازگزار اذان و اقامه را فراموش كند و پيش از ركوع يادش بيايد، مى‌تواند براى تدارك آن دو نماز را قطع كند.[۸]در جواز قطع نماز براى تدارك اقامه تنها اختلاف است.[۹]

رو به قبله ايستادن به قول مشهور، استقرار و طمأنينه داشتن در حال اقامه، جزم دادن به آخر هرجمله و سريع خواندن اقامه نسبت به اذان، مستحب است.[۱۰]در استحباب حكايت اقامه (تكرار اقامه ديگرى) اختلاف است. قول به عدم استحباب، به مشهور نسبت داده شده است.[۱۱]سخن گفتن به قول مشهور[۱۲]و التفات به سمت چپ و راست در حال اقامه، مكروه است.[۱۳]گفتن اقامه در گوش چپ و اذان در گوش راست نوزاد، مستحب است.[۱۴]

پانویس

  1. جواهرالكلام 9/ 82
  2. 86 ـ 87 ؛ العروة الوثقى 1/ 602
  3. جواهر الكلام 9/ 87 ـ 88
  4. العروة الوثقى 1/ 608 ـ 609
  5. جواهر الكلام 9/ 59
  6. 5 ـ 11
  7. العروة الوثقى 1/ 604 ـ 606
  8. جواهر الكلام ج 9، ص 64
  9. همان، ص 70
  10. 92 ـ 97 ؛ مستمسك العروة 5 / 594 ـ 599
  11. مستمسك العروة 5/ 576 ـ 577
  12. جواهر الكلام 9/ 97
  13. 129 ـ 130
  14. 148 .


منابع

فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج ا، ص 633-631.