علی بن ابراهیم قمی

صاحب تفسیر قمی

از چگونگى و تاریخ زندگى ابوالحسن على بن ابراهیم بن هاشم قمى (زنده در 307 ق) اطلاع زیادى در دست نیست، اما از راویان بزرگ و موثق شیعه به حساب مى آید و علماى رجال همواره وى را تعظیم و تجلیل كرده اند و محمد بن یعقوب كلینى از وى روایت مى كند. قمى، حضرت امام حسن عسكرى - علیه السلام - و امام علی النقی - علیه السلام - را درك كرده است.

او اولین كسى است كه احادیث كوفیان را در قم رواج داده است.

على بن ابراهیم در نگارش و تألیف زبردست بوده و آثار بسیارى از خود برجاى گذاشته كه گویا به جز این تفسیر، آثار دیگرش در گذر زمان از بین رفته است. ابن ندیم وى را در زمره عالمان و فقیهان نگاشته و فضل بن حسن طبرسى وى را از بزرگ ترین عالمان اصحاب تلقى كرده است.

تألیفات

اختیار القرآن، الانبیاء التفسیر، التوحید و الشرك، الشرایع فضایل امیرالمؤمنین، قرب الاسناد، المغازى، المناقب، الناسخ و المنسوخ.

منابع

محمدرضا ضميري، کتابشناسي تفصيلي مذاهب اسلامي، ص 494- 495.