میرزا محمد مهدی قمی مشهدی

محمد بن محمدرضا مشهور به ميرزا محمدمهدی قمی مشهدی و "مفسر قمی" ادیب، محدث، فقيه و مفسر بزرگ قرآن در اوايل قرن دوازدهم هجری قمری است.

شخصیت علمی

ميرزا محمد مشهدى اگر چه در زمينه‌هاى اخلاق، فقه، تاريخ و فضائل ائمه عليهم السلام، ادبيات عرب، کلام و شرح ادعیه صاحب تأليفاتى است، ليكن تبحر و تخصص اصليش در علم تفسير بوده است، وى علم تفسير را رأس همه علوم دينى و سنگ بناى همه قواعد شرع مقدس دانسته و در راه وصول به آن از هيچ كوششى دريغ نورزيده است، او معتقد بود دستيابى منطقى و قابل اعتماد به علم تفسير، قبل از هر چيز منوط به تفوّق در علوم دينى و انواع صنايع ادبى است.

صاحب ريحانة الادب: جلد 5 صفحه 320 مى‌نويسد: عالمى است عامل، جامع، اديب، فاضل بارع، فقيه، مفسر، محدّث موثق، از اعاظم علماى عهد مجلسى، محقق سبزوارى و فيض كاشانى است.

آثار

کنزالدقائق

اثر مهم او تفسير جامعی است به نام كنزالدقائق و بحر الغرائب. صاحب روضات می نويسد: تا اين زمان تفسير بدين جامعی و زيبائی نوشته نشده است. محدث قمی می نويسد: کنز در چهار مجلد نوشته شده و اين کتاب احسن التفاسير و از هر لحاظ جامع و کامل و سودمند است. محدث قمی اضافه می کند که تفسير مذکور از تفاسير صافی و نورالثقلين نيز بهتر است.

آثار دیگر

ميرزا محمد مشهدى، قبل از آن كه به تأليف تفسير شريف «كنزالدقائق و بحرالغرائب» بپردازد، تعليقاتى بر تفسير كشّاف زمخشرى و حاشيه شيخ بهائى بر تفسير بيضاوى، نگاشته است.

از آثار قرآنى ديگر مؤلف، تبيان سليمانى، تفسير روايى قرآن به زبان فارسى مى‌باشد كه دو جزء آن در كتابخانه آستان قدس رضوى، موجود است. مفسر قمی همچنین کتاب مفصلی در اعمال سنه نوشته و رساله ای نيز در صيد و ذباحه دارد.

اجازه روایت از علامه مجلسی

او با مرحوم علامه مجلسی معاصر بود و تفسير او را علامه پس از مطالعه و بررسی خيلی توصيف نمود و سپس به او اجازه روايت داد.

وفات

تاريخ دقيقى از وفات او در دست نيست، ليكن مى‌توان از تاريخ تأليفات متعددش حدس زد كه وى تا سال 1125 هجرى قمرى زنده بوده است.

منابع

• مفسر قمی، پایگاه شعائر، بازیابی: 11 خرداد 1392.
• مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزار جامع التفاسیر [لوح فشرده]، نسخه 2.1، بخش کتابشناسی، معرفی میرزا محمد مشهدی.