جامع احادیث الشیعه (کتاب)
در روزهای پایانی صفر 1292 ق. خانه حجه الاسلام حاج سید علی بن سید احمد طباطبایی با تولد نوزادی كه «حسین» نام گرفت. غرق در ذكر و سپاس پروردگار شد. سید حسین اندك اندك بالید، جامع المقدمات، سیوطی، منطق و گلستان سعدی را در مكتب آموخت و سپس در مدرسه نوربخش به تكمیل اندوختهها و تهذیب نفس پرداخت.
نحو، صرف، بدیع، عروض، منطق، فقه و اصول بخشی از دستاوردهای سال های مدرسه نوربخش شمرده میشد. سال هایی كه سید حسین سخت كوشید و در پناه عنایت های ویژه الهی به پیشرفتی چشمگیر دست یافت.
آن گاه عزم اصفهان سپاهان كرد و پس از جلب رضایت پدر سمت آن سرزمین دانش خیز به راه افتاد. آقا نوح الدین، پسر عموی سید حسین، در مدرسه صدر روزگار میگذراند؛ دانشجوی سخت كوش بروجرد یكسره نزد پسر عمویش شتافت و در حجره او اقامت گزید، رابطه پسرعموهای بروجردی بسیار نیك بود. آقا نوح الدین در روزهای آغازین به سید حسین گفت: اگر میخواهی در دانش اندوزی و تدریس كامروا شوی باید در محافل علمی سخن بگویی و در درس اشكال كنی و اگرنه تا پایان عمر چون من گمنام میمانی.
کتاب شریف "جامع احادیث الشیعه" در 31 جلد در ابواب مختلف فقهی لباس طبع پوشیده و بوستانی از روایات متنوع و متعدد فقهی را پیش روی شیفتگان علوم آل الله قرار داده است، احادیث پربهاء علمی که از ناحیه مقدس ائمه اطهار علیهم السلام صادر شده است.
گرچه تاکنون جوامع حدیثی دیگری در اختیار فقها بوده است اما ویژگیهای این کتاب شریف که حسب الامر و با نظارت مرحوم آیة الله العظمی بروجردی تالیف و تحقیق شده، چنان بود که ضمن گزینش در پنجمین دوره کتاب سال ولایت در سال 1382، تایید و تحسین بسیاری از علما را برانگیخته است، آن گونه که زبان به ستایش این اثر قوي گشودهاند.
مرحوم آیة الله العظمی میلانی معتقد بودند جامعیت این کتاب هر روز 5 ساعت از وقت تحقیق و مطالعه درسی ایشان را صرفهجویی میکند.
کتاب جامع احادیث الشیعه فی احکام الشریعة همچنین مورد عنایت و استفاده جمعی از بزرگان و مراجع عالیقدر همچون آیات عظام گلپایگانی، سیستانی، صافی گلپایگانی، مرحوم سید محسن حکیم و... قرار گرفته است و حضرت امام خمینی رحمة الله علیه که از این کتاب، تدریس داشتهاند در نجف به مولف محترم توصیه میفرمایند که تمام وقتشان را صرف تدوین و تکمیل این کتاب نمایند.
مرحوم آیة الله العظمی خويی نیز در تقریظی که برای این کتاب، خطاب به دانشمند فرزانه حجةالاسلام والمسلمین اسماعیل معزی ملایری گردآورنده این اثر نوشتهاند میفرمایند: فریدا فی نوعه و جمیلا فی اسلوبه و ممن بذل جهوده فیه العلامة المحقق حجة الاسلام الحاج شیخ اسماعیل المعزی الملایری دامت برکات وجوده فانه ایده الله تعالی قد اتعب نفسه فی تالیف هذالکتاب و ترتیبه حتی اخرجه باحسن اسلوب و اجمل نظام.
جامع احادیث الشیعة امتیازات بارزی دارد که به برخی از آنان اشاره مینمائیم:
- اول این که، افزون بر احادیث وسائل الشیعه و مستدرک الوسائل، حاوی هشتصد حدیث دیگر نیز میباشد.
- دوم، آیات مربوط به واجبات و مستحبات احکام شریعت را در ابتدای هر باب متذکر شده است.
- سوم، احادیث بدون تلخیص، تبدیل، تغییر و تقطیع درج شده است.
- چهارم، در هر باب به روایاتی که به ابواب دیگر نیز ارتباط دارد دقیقاً و با نشانی ارجاع داده شده تا محققان به راحتی به روایات مربوط به یک موضوع در ابواب مختلف دست یابند.
- پنجم آن که، روایات "معتبر" و "مفتی به" متمایز شده است.
- ششم، رعایت نظم و دقت در مکانیابی احادیث است که هر حدیث دقیقاً در باب مربوط ذکر شود.
- هفتم آن که، وجوهی که فقهای بزرگ سلف در جمع بین متعارضین بیان کردهاند ذکر شده است.
- هشتم، یادآوری نسبت به واژگان غریب، مشکل و توضیحات ضروری برای فهم احادیث، اصلاح خلل اسناد و تذکر موارد مشتبه در کتاب، امدادگر محققان است.
در آغاز این جامع حدیثی، مقدمه مفیدی در خصوص علم حدیث و وجوب تمسک به کتاب الله و عترت رسول الله آمده که حاوی نکات ارزشمند حدیثی است.
منابع
تلخيص از مجموعه گلشن ابرار، جلد 2، زندگی نامه "جامع احادیث الشیعه" از عباس عبيري