مائة منقبة من مناقب أمیرالمؤمنین علی بن ابیطالب (کتاب)
مولف
ابن شاذان قمی در این باره که محدث بزرگ شیعه، ابوالحسن محمد ابن شاذان قمی در چه سالی دیده به جهان گشود، اطلاع چندانی در دست نیست؛ امّا برخی از شواهد نشان می دهد که این دانشور قمی در اواسط سده چهارم هجری پا به عرصه وجود نهاد.
از جمله این شواهد می توان به کتاب گرانسنگ او «مناقب امیرالمؤمنین علیه السلام» اشاره کرد که در دو مورد، جعفر بن محمد بن قولویه قمی (صاحب کتاب کامل الزیارات) را به عنوان دائی خود نام می برد و از وی حدیث نقل می کند و ما می دانیم که مؤلف کامل الزیارات در سال 369 یا 368 چشم از جهان فروبست.
همچنین ابن شاذان در سال 374 هـ.ق در مسجد کوفه از استادش «ابن سَخْتَوَیْه» روایت شنیده است و استاد دیگرش «محمد بن حسن بن ولید» است که در سال 343 از دنیا رفته و یکی دیگر از استادان او «هارون بن موسی» معروف به «تلعبکری» است که در سال 385 هـ.ق وفات یافت.
گرچه از این قرائن نمی توان تاریخ ولادت او را به طور قطعی مشخص کرد ولی به صورت تقریبی می توان گفت که این محدث بزرگوار شیعه در نیمه اول سده چهارم هـ.ق پا به عرصه گیتی نهاده است.
مأة منقبه
کتاب معروف او کتابی است به نام «مأة منقبه» یا «مناقب امیرالمؤمنین و فرزندان گرامی او علیهم السلام».
شاگرد او کراجکی در کنزالفوائد می نویسد: «من این کتاب را از استادم، در سال 412 هـ.ق در مسجدالحرام روایت می کنم و او برای من کتابش را قرائت کرد».
این کتاب یکی از مدارک کتاب بزرگ بحارالانوار علامه مجلسی است. علامه در بحارالانوار می نویسد: «روایت می کنم از کتاب مناقب، تألیف دانشمند بزرگ ابن شاذان قمی».
صاحب وسائل الشیعه، هنگامی که نام این اثر را می برد، می نویسد: «این کتاب صد منقبت از مناقب و فضائل حضرت امیرمؤمنان علیه السلام را دربردارد و هم اینک نزد من موجود است».
علت تألیف کتاب مناقب
از مقدمه ای که مؤلف بزرگوار بر کتابش نوشته است، چنین بدست می آید که گویا بعضی از دوستداران حضرت امیر علیه السلام از او درخواست کردند کتابی در فضائل و مناقب حضرت علی بن ابیطالب علیه السلام بنویسد؛ لذا ابن شاذان در پاسخ او می نویسد: «ای برادر! از من درخواست کردی کتابی در مقام و شأن و فضائل امیرمؤمنان علیه السلام به رشته تحریر درآورم، من به این نیاز شما پاسخ می دهم و این کتاب را که شامل صد فضیلت از دریای بی پایان فضائل علی علیه السلام است، با استناد به دانشمندان اهل سنت روایت می کنم. به این کتاب چنگ بزن و آن را حفظ کن. خداوند ما را به راه صواب و سداد رهنمون شود».
سایر تالیفات
- ایضاح دفائن النواصب. - بستان الکرام. - ردّ الشّمس علی امیرالمؤمنین علیه السلام - کتابی در صحت خبر بالا رفتن امیرالمؤمنین بر دوش مبارک پیامبر اسلام برای شکستن بت های خانه کعبه.
منابع
- ابوالحسن ربانی صالح آبادی، ستارگان حرم جلد 8.
پيوندها