اسرای اهل بیت علیهم السلام
بازماندگان كاروان شهادت را پس از عاشورا به اسارت گرفته به كوفه سپس به شام بردند. اسيران، تعدادى از دودمان پيامبر صلی الله علیه و آله بودند، برخى هم همسران يا فرزندان شهداى ديگر كربلا.
زنان بنى هاشم به شام برده شدند و از آنجا به مدينه بازگشتند. برخى از زنان غيربنى هاشم به خاطر وساطت بستگان خود از اسارت رها شده، در كوفه ماندگار شدند و به قبيله خود پيوستند.[۱]
در منابع تاريخى و تعبيرات روايى و اشعار، از آنان به نام «سبايا» و «اسارى» ياد شده است. به اسيرى گرفتن افرادى از اهل بيت علیهم السلام هم برخلاف مقررات جنگ هاى اسلامى بود، هم جسارت و توهين به رسول الله صلی الله علیه و آله به شمار مى‌آمد.
اما امويان بر اساس كينه‌اى كه از عترت پيامبر خدا داشتند، چنان كردند. اين گستاخى در حق عترت پيامبر خدا ريشه در همان سقيفه و زير پا گذاشتن سخن آن حضرت داشت. به قول نير تبريزى: دانى چه روز دختر زهرا اسير شد؟ روزى كه طرح بيعت «منا امير» شد.[۲]
حضرت زينب و حضرت سجاد عليهماالسلام دو چهره بارز آن جمع بودند و با نطق ها و خطابه‌هاى خويش، امويان را رسوا و شهداى كربلا را معرفى كردند.
اسامى اسراى كربلا از اهل بيت و ديگران (طبق آنچه در منتخب التواريخ آمده است) چنين است:[۳] امام زين العابدين علیه السلام، امام محمدباقر علیه السلام (چهار ساله)، محمد بن حسين بن على، عمر بن حسين، حسن بن حسين، زيد بن الحسن المجتبى، عمر بن الحسن المجتبى (مجروح شد و به كوفه بردند) محمد بن عمر بن الحسن المجتبى.
اما از بانوان: زينب كبرى سلام الله علیها، ام كلثوم، فاطمه، رقيه، صفيه، ام هانى (اين 6 نفر از دختران على علیه السلام بودند) فاطمه دختر امام حسين علیه السلام، سكينه دختر امام حسين علیه السلام، دخترى كه مى‌گويند در خرابه شام جان داد، رباب همسر امام حسين علیه السلام، شاه زنان همسر امام سجاد علیه السلام، مادر محسن فرزند سيدالشهدا علیه السلام (اين فرزند در راه شام سقط شد) دختر مسلم بن عقيل، فضه كنيز فاطمه سلام الله علیها، يكى از كنيزان امام حسين علیه السلام، مادر وهب بن عبدالله. نسبت به برخى از اين 25 نفر، نقل هاى ديگر هم وجود دارد و همه مورد اتفاق نيست.
پانویس
منابع
جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.
