مسجد الاقصى

مسجدالاقصی

«سُبْحانَ الَّذي أَسْرى بِعَبْدِهِ لَيْلاً مِنَ الْمَسْجِدِالْحَرامِ إِلَى الْمَسْجِدِالْأَقْصَى الَّذي بارَكْنا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آياتِنا إِنَّهُ هُوَ السَّميعُ الْبَصير؛ منزه است آن (خدايى) كه بنده اش را شبانگاهى از مسجدالحرام به سوى مسجدالاقصى كه پيرامون آن را بركت داده ايم، سير داد تا از نشانه هاى خود به او بنمايانيم كه او همان شنواى بيناست».

در اعتقاد مسلمانان 3 مسجد دارای اهمیت و احترام فراوانی هستند: مسجدالاحرام، مسجدالنبی و مسجدالاقصی. از این منظر توجه به قدس و مسجدالاقصی که قبله اول مسلمانان بوده اهمیت والایی دارد.

زمین مسجدالاقصی دومین مکانی است که پس از مسجدالحرام بر زمین قرار گرفت. اولین کسی که به فرمان خدا پایه‌های بنایی را در آن ساخت، حضرت آدم علیه السلام بود که حدود آن را مشخص کرد.

مسجدالاقصی به عنوان یکی از مقدسترین مساجد مسلمانان، از دیرباز مورد توجه بوده است، یکی از علت‌های عمده آن به مهمترین رخداد تاریخی یعنی معراج حضرت محمد صلی الله علیه و آله و شب اسراء بازمی‌گردد که با توجه به تأکید قرآن بر آن، نزد مسلمانان از قداست و کرامت خاصی برخوردار است.

معنی مسجدالاقصی (بیت المقدس)

دهخدا در فرهنگ لغت خود می‌گوید: مسجدالاقصی اسم بیت المقدس است که مسجدی است در شام و جامعی است در قدس در کنار جامع عمر. و در امتاع الاسماع آمده است که مسجدالاقصی همان مسجد بیت المقدس است و نامیده شده است به مسجدالاقصی به دلیل بعد و دوری مسافت آن با مسجدالحرام و عده‌ای نیز گفته‌اند که به آن مسجدالاقصی گفته‌اند به چند دلیل:

• 1- دور بودن آن از عرب؛

• 2- دور بودن آن از مکه؛

• 3- دور بودن آن از نبی اکرم صلی الله علیه و آله.

همچنین ایلیاء نام قدیمی بیت المقدس بوده است.

قداست مسجدالاقصی

ارتباط و پیوند قداست مسجدالاقصی به عقاید و باورهای مسلمانان به دورانی بازمی‌گردد که 17 ماه به عنوان اولین قبله مسلمانان به شمار می‌رفت و از جمله موارد تاریخی که دلالت به شهرت بیت المقدس «مسجدالاقصی» در زمان نبی اکرم صلی الله علیه و آله دارد. نماز خواندن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بسوی دو قبله است، و شاهدانی که در این باب شهادت داده‌اند که قسمتی از نماز را به سوی بیت المقدس خواندند و قسمتی را به سوی خانه کعبه.

اسلامیت مسجدالاقصی به حادثه اسراء و معراج بازمی‌گردد که خداوند در آیاتی از قرآن کریم شبانه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را به سوی مسجدالاقصی در بیت المقدس در 27 رجب یک سال قبل از هجرت فراخواند تا از این مکان به آسمان عروج کند. مسلمانان با این دید در بالابردن و ارتقاء جایگاه دینی مسجدالاقصی و بیت المقدس و ارتباط آن با عقاید اسلامی نقش بسزایی را ایفا کردند.

تاریخ بنای مسجدالاقصی

بر عکس آن چه که برخی‌ها در مورد مسجدالاقصی تصور می‌کنند مسجدالاقصی توسط عبدالملک بن مروان ساخته نشد بلکه او تنها قبه‌الصخره را ساخت. مسجدالاقصی بنایی قدیمی که اولین قبله‌گاه مسلمانان است. این مسجد دومین مسجدی است که بر روی زمین ساخته شد، ارجح آن است که حضرت آدم علیه السلام آن را ساخته و زیربنای آن را چهل سال بعد از ساختن بیت الله الحرام بنا به دستور خداوند نهاده است. حدود 2 هزار سال پیش از میلاد حضرت ابراهیم علیه السلام و سپس فرزندانش حضرت یعقوب علیه السلام و حضرت اسحاق علیه السلام بنا را ترمیم و بازسازی کردند. هزار سال پیش از میلاد نیز این بنا توسط حضرت سلیمان علیه السلام ترمیم شد. این بنا پیش از به وجود آمدن کنیسه، کلیسا، بارگاه و معبد بوده است.

همراه با فتوحات اسلامی در سال 636 میلادی عمر بن الخطاب مصلی قبلی را به عنوان بخشی از مسجدالاقصی ساخت، در دوره امویان قبه‌الصخره ساخته شده و مصلای قبلی نیز بازسازی گردید، ساخت این بنا حدود 30 سال از سال 66 هجری تا 96 هجری (685 تا 715) به درازا کشید تا مسجدالاقصی به شکل فعلی آن درآید.

چرا یهودیان مدعی مسجدالاقصی هستند؟

بخش غربی و جنوبی صحن مسجدالاقصی اهمیت فراوانی برای یهودیان دارد. این دیوار به دیوار براق مشهور است و علت نامگذاری آن به این اسم هم بسته شدن اسب رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم (براق) به این دیوار در زمان معراج بود.

این دیوار 156 عرض و 56 پا طول دارد، برخی از سنگ‌های این دیوار 16 پا می‌باشند، مسلمانان مسجدی را در این قسمت بنا نهادند. در مقابل یهودیان ادعا می‌کنند که این دیوار بخش باقی مانده از دیوار "بارگاه سلیمان" است که هیردوس آن را در سال 18 قبل از میلاد بنا نهاده بود. با این که حفاری‌های صهیونیستی تاکنون از یافتن دلیلی برای این ادعا عاجز مانده است اما آن‌ها همچنان بر این ادعای خود پافشاری می‌کنند.

در دوره عمر، شفقت مسلمانان نسبت به یهودیان باعث شد تا به آنان اجازه داده شود تا در کنار این دیوار به ندبه و زاری بپردازند، تعداد یهودیان در آن زمان بسیار کم بود و عرض پیاده‌رویی که آن‌ها در آن می‌ایستادند تنها 4 متر بود. این پیاده‌رو جزو موقوفات خانواده ابومدین الجزائری بود و یهودیان در عصر محمدعلی سالانه 300 لیره به متولی آن پرداخت می‌کردند، در عین این که هیچ حق قانونی در این مکان نداشتند.

دردوره قیمومیت انگلیس یهودیان به این مکان دست درازی کرده و ادعای مالکیت آن را کردند این امر منجر به قیام فلسطینیان علیه آنان شد، قیام براق که در سال 1929 رخ داد. باعث شهادت 116 نفر و زخمی شدن 232 نفر و زندانی شدن حدود یک هزار نفر دیگر از فلسطینیان گردید، مسئولین انگلیسی 26 نفر از زندانیان فلسطینی را به اعدام محکوم کردند، کشتار بی‌رحمانه فلسطینیان مواضع جانبدارانه انگلیس از یهودیان و صهیونیست‌ها باعث شد تا کمیته بین المللی حقیقت‌یابی تشکیل شود. این کمیته در پایان تحقیقات خود تاکید کرد مالکیت این مکان از آن مسلمانان است، نظر این کمیته در ژانویه 1930 اعلام شد. با این حال صهیونیست‌ها همچنان ادعا می‌کنند که مسجدالاقصی بر روی ویرانه‌های بارگاه سلیمان برپا شده و تلاش خود را برای انهدام آن ادامه می‌دهند.

اشتباه نکنید!!! مسجد قبه الصخره، مسجدالاقصی نیست.

ظاهراً موضوع اشتباه گرفتن مسجدالاقصی با مسجدالقبه تا حدی به دلیل نزدیکی این دو بنا و قرار گرفتنشان همراه با برخی ابنیه‌ی دیگر در مجموعه‌ی حرم‌الشریف است. یکی از اساتید دانشگاه زاید امارات، چند سال پیش در نامه‌ای به یکی از نشریات چنین نوشت: بین مسجدالاقصی و مسجدالقبه الصخره سردرگمی قابل توجهی وجود دارد. هرگاه در رسانه‌های محلی و بین المللی ذکری از مسجدالاقصی به میان می‌آید، در عوض عکسی از مسجدالقبه نمایش داده می‌شود. دلیل اصلی این مسئله عدم اطلاع عموم مردم، هم‌راستا با توطئه‌های رژیم صهیونیستی است.

در زمان اقامتم در ایالات متحده نیز بارها با این مسئله مواجه بودم. تا آن که اطلاع یافتم صهیونیست‌ها در آمریکا چنین تصاویری را چاپ و منتشر کرده و گاه با قیمت بسیار اندک و حتی رایگان در اختیار اعراب و مسلمانان قرار می‌دهند. بدین ترتیب مسلمانان ان را به تمام نقاط - دیوار منازل و دفاتر کار - نصب می‌کنند. همین مسئله موید این است کهسران صهیونیستی می‌خواهد تصویر مسجدالاقصی را از اذهان مردم پاک کنند تا بتوانند آن را تخریب و معبد مورد ادعای خود را پنهانی بنا کنند و اگر کسی شکایت یا اعتراضی داشته باشد، به طور زنده تصویر مسجدالقبه را نشان خواهند داد و اظهار خواهند داشت که اتفاقی نیفتاده است.

مسجد القبه (قبه‌الصخره)

این مسجد در گرامیداشت معراج پیامبر بنا شد. که متشکل از قاعده‌ای هشت وجهی است که دو راهروی هم مرکز هشت وجهی را دربرگرفته، آن‌ها نیز به نوبه‌ی خود جایگاه مرکزی دایره‌ای شکلی، حاوی صخره را احاطه کرده‌اند. گمان می‌رود، این همان صخره‌ای است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در شب معراج پس از آن که با براق به مسجدالاقصی آمد، از فراز آن به آسمان رفت.

در بالای قاعده‌ی هشت وجهی و بلافاصله در بالای دایره‌ای که صخره را احاطه کرده است، قبه‌ای دولایه، با قطر 18 تا 20 متر و ارتفاع تقریبی 23 متر قرار دارد. گنبد طلایی این بنا به طرز جالب توجهی بر کل ساختمان احاطه دارد. بر دیوارهای درونی قاعده‌ی هشت وجهی و دیوارهای بیرونی، آیات قرآن کریم نقش بسته که مجموعاً 210 متر از فضای آن‌ها را دربرگرفته است. جای شگفتی نیست که مسجدالقبه مناره‌ای ندارد، چرا که در واقع در دوره‌ی امویان مناره از اجزای مساجد نبوده و بیشتر از مظاهر دوره‌ی عباسیان است.

حفاري‌هاي صورت گرفته در اطراف حرم قدس شريف حفاري‌هايي كه صهيونيست‌ها در اطراف مسجدالاقصي و در زير بخش غربي و جنوبي اين مسجد مبارك انجام مي‌دهند. از ديگر تلاش‌هايي است كه رژيم اشغالگر قدس جهت تخريب و ايجاد شكاف در ديوارهاي مسجد صرف مي‌كنند. اشغالگران قدس به بهانه اين كه به دنبال بقاياي معبد خود هستند به حفاري مي‌پردازند و حال آن كه هدف اصلي آنان تخريب آثاراسلامي همجوار ديوار براق و نيز استيلا بر حرم شريف، تخريب مسجد و ايجاد معبد در داخل مسجدالاقصي و قبه‌الصخره است. حفاري‌هاي رژيم صهيونيستي در اطراف مسجدالاقصي در اواخر سال 1967 آغاز و تاكنون 9 مرحله را پشت سرگذارده است.

پروژه‌هایی که با هدف جدایی شهر قدس از کرانه باختری و اراضی اشغالی سال 1967 تهیه شده‌اند: تا این شهر خارج از دایره مذاکرات برای تشکیل دولت فلسطینی قرار گیرد و مجددا بر اساس دیدگاه‌های رژیم اشغالگر قدس مبنی بر "ابدی بودن قدس به عنوان پایتخت اسراییل" تاکید شود.

• 1- منطقه E 1: ساخت و ساز در این منطقه از دو سال پیش شروع شده است. در این منطقه در حال حاضر برای آموزش نظامی سربازان ارتش اسراییل استفاده می‌شود. همچنین مرکز بزرگ نگهداری منابع انسانی و تجهیزاتی پلیس نیز در این منطقه قرار دارد. گفته شده قرار است 3500 واحد مسکونی در این منطقه ساخته شود. این منطقه در قدس (شامل اکثر مناطق العیسویه، العیزاریه و خان الاحمر است) و امتداد آن به تجمع شهرک‌های بزرگ کرانه باختری موسوم به "معاله آدومیم" می‌رسد. هدف از ساخت این منطقه یهودی‌نشین ارتباط این منطقه به سایر تجمع‌های شهرک‌نشینی در محیط شهر قدس و در نهایت جدایی این منطقه از کرانه باختری است.

• 2- منطقه قلندیا: منطقه بزرگ شهرک‌نشینی است که از دو سال پیش با ساخت 80 واحد مسکونی در مرحله اول آغاز شد. این منطقه در نزدیکی فرودگاه قلندیا در نزدیکی رام الله واقع است. هدف از توسعه آن نیز جدایی کامل شهر قدس از شهر رام الله در کرانه باختری است.

عیدالهادی هنتش کارشناس امور شهرک سازی اسراییل و عضو کمیته ملی دفاع از اراضی فلسطین در این باره معتقد است: این پروژه‌ها و سایر طرح‌های محرمانه شهرک‌سازی در واقع تلاشی است از سوی اسراییل برای ترسم مرزهای دولت آینده فلسطین که می‌گوید فلسطین باید بدون قدس تشکیل شود.

پروژه‌هایی که با هدف جدایی شهر قدس از کرانه باختری و اراضی اشغالی سال 1967 تهیه شده‌اند: تا این شهر خارج از دایره مذاکرات برای تشکیل دولت فلسطینی قرار گیرد و مجددا بر اساس دیدگاه‌های رژیم اشغالگر قدس مبنی بر "ابدی بودن قدس به عنوان پایتخت اسراییل" تاکید شود.

منابع:

(1). سایت موعود.

(2). پایگاه حوزه، مجموعه تحقیقات، معرفی اماکن، مسجدالاقصی.

(3). خبرگزاری فارس.

(4). خبرگزاری قدس|.