دسته های عزاداری
دسته: گروهى از مردم كه در جايى گرد آيند و يا با هم حركت كنند و كارى را انجام دهند. گروهى كه با تشريفات خاصى در خيابان ها و كوچه‌ها حركت مى‌كنند و با هم اشعارى خوانند، براى اقامه عزادارى سيدالشهدا و ائمه ديگر.[۱] حركتشان به صورت سينه‌زنى يا زنجيرزنى است. رواج آن بيشتر در عصر صفويه شكل گرفت.
اين گونه دستجات، براى خود نشانه و علامت و توغ و پرچم مخصوص و گاهى نام ويژه‌اى داشته‌اند و با نوعى سازماندهى مردمى در ايام عاشورا و روزهاى ديگر به سوگوارى مى‌پرداختند.
اين مراسم، به ويژه در عراق و شهرهايى چون نجف و كربلا، ريشه‌دارتر بوده است. مرحوم كاشف الغطاء مى‌نويسد: «آغاز بيرون آمدن دسته‌هاى عزادارى براى سیدالشهدا، پيش از هزار سال، در زمان «معزالدوله» و «ركن الدوله» بود، كه دسته‌هاى عزاداران در حالى كه براى حسين علیه السلام ندبه مى‌كردند و شب، مشعل هايى به دست داشتند، بغداد و راه هايش يكباره پر از شيون شد... اين در قرن چهارم بود و اگر بيرون‌آمدن اين موكب ها در راه ها نبود، هدف و غرض از يادآورى حسين بن على علیه السلام از بين مى‌رفت و ثمره فاسد مى‌شد و راز شهادت حسين بن على علیه السلام منتفى مى‌گشت.[۲]
«موكب» يا «مواكب حسينى» نيز به همين حركت هاى جمعى بصورت عزادارى و پيمودن راهى با حالت عزا گفته مى‌شود كه در عراق، به ويژه در ايام اربعين رواج و شور بيشترى دارد. در روزهاى تاسوعا و عاشورا نيز در همه شهرها و روستاهاى شيعه‌نشين رواج دارد.
برخى از اين دسته‌ها، تاريخچه‌اى طولانى و گاهى مثلا چند صد ساله دارد (مثل دسته «طويرج» در كربلا) كه در نسل هاى پياپى، سنت هاى خويش را حفظ مى‌كنند.[۳]
دسته‌هاى عزادارى، نوعى تشكل و سازماندهى را تمرين مى‌دهد كه بر محور امام حسين علیه السلام است. اين دسته‌ها و هيئت ها، در افراد احساس مسئوليت و شخصيت و اعتماد به نفس را تقويت مى‌كند و به آنان نظم و نظام مى‌بخشد، آن هم با محتوايى مقدس و آدابى خالصانه و عاشقانه و بدون حاكميت زور و اعمال قدرت.
پانویس
منابع
جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.
