قواعد الفقه (کتاب)


نویسنده	علی بابا فیروزکوهی
موضوع	فقه شیعه
زبان	عربی
تعداد جلد	۱

«قواعد الفقه» تألیف شیخ على‌بابا فیروزکوهى (م، ۱۳۲۷ ش)، کتابی است که در معرفی برخی قواعد فقهی و اصول عملیه نگارش شده است.

مؤلف

شیخ علی بابا فیروزكوهی، در سال ۱۲۵۰ شمسی در فیروزكوه به دنیا آمد. خاندان وی از علمای دین بودند و او نیز تحصیلات مقدماتی را اعم از فقه و اصول و دیگر علوم اسلامی، در محضر پدر و حوزه علمیه تهران و سطوح عالی فقاهت را در مدرسه علمیه اصفهان فرا گرفت.

بزرگترین استاد وی، استاد الفقها سید محمدباقر درچه ای بود. علی بابا پس از دریافت اجازه اجتهاد از سید محمدباقر درچه‌ای، عازم نجف اشرف شد و در محضر مراجع عالی قدر حوزه علمیه نجف به تكمیل علوم دینی پرداخت.

شیخ علی بابا در زمان وزارت حسن پیرنیا در عدلیه، به همكاری با این وزارتخانه دعوت شد. ابتدا به ریاست محاكم صلحیه منصوب شد و تا زمان تشكیل دادگستری نوین، در این مقام باقی ماند. در دادگستری نوین به امور قضایی مشغول بود، اما كناره گیری كرد و به تدریس علوم فقهی در مدرسه عالی حقوق تهران، دانشكده معقول و منقول تا اواخر ۱۳۱۹ شمسی و كلاس های قضایی دادگستری پرداخت. وی یكی از اعضای كمیسیون تهیه و تنقیح مواد و فصول قانون مدنی به دعوت وزارت عدلیه بود.

آقا شیخ علی بابا، فردی مهذّب و دانشمند بود و از حافظه‌ای نیرومند برخوردار بود. او تسلط چشمگیری بر علوم دینی، به ویژه علم اصول و قواعد فقهی داشت. گفته شده كه آیت الله بروجردی با شیخ علی بابا هم‌درس بود و در اغلب موارد به حافظه نیرومند شیخ علی بابا رجوع می‌كرد.

از وی علاوه بر تالیفات متعدد خطی در علوم فقهی و فلسفه اسلامی به فارسی و عربی، كتابی تحت عنوان «قواعد فقه و اصول فقه» («قواعد الفقه») به چاپ رسیده است.

شیخ علی بابا عالم، در سال ۱۳۲۷ شمسی در تهران دار فانی را وداع گفت. پیكرش در كربلای معلی به خاک سپرده شده است.

معرفى کتاب

مؤلف در مقدمه کتاب «قواعد الفقه» به توضیح مباحثى مانند تعریف قاعده فقهى، اقسام قواعد فقهى و تفاوت قاعده فقهى با قاعده اصولى مى پردازد.

قواعد فقهى ذکر شده در این کتاب عبارت اند از: قاعده نفى ضرر، اصالة اللزوم، اصالة الصحة، ضمان ید، ما یضمن و ما لایضمن، ضمان اتلاف، ضمان تسبیب، قاعده غرور، قاعده مالکیت ید.