کشف الیقین فی فضائل امیرالمؤمنین (کتاب)
کشف الیقین فی فضائل امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) نوشته علامه حلی (متوفای ۷۲۶ هجری) است. موضوع این کتاب ذکر فضائل مولای متقیان امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) است.
ساختار کتاب
مؤلف کتاب را به یک مقدمه و ۴ فصل تقسیم کرده است:
۱.۱ - مقدمه در مقدمه کتاب، سبب تالیف کتاب را ذکر کرده و اشاره‌ای دارد به این که فضائل امیرالمؤمنین علی (علیه‌السّلام) قابل شمارش نیست و جملاتی از بزرگان در این رابطه نقل کرده که: کتاب فضل تو را آب بحر کافی نیست که تر کنم سر انگشت و صفحه بشمارم فضیلت ذکر مناقب آن حضرت و شنیدن و دیدن فضائل مولای متقیان هم مختصرا بیان شده است. پس از مقدمه چهار فصل ذکر شده:
۱.۲ - فصل اول پیرامون فضائل امیرالمؤمنین قبل از خلقت آن حضرت است، مانند قبول توبه حضرت آدم به واسطه توسل به امیرالمؤمنین (علیه‌السلام).
۱.۳ - فصل دوم فضائل آن حضرت در حال خلقت است، مانند آنکه مادر آن جناب برای تولد فرزندش به درون کعبه دعوت شد. این دو فصل از کتاب مختصرند.
۱.۴ - فصل سوم در فضائل آن حضرت است هنگام رشد و بلوغ. این فصل عمده حجم کتاب را در بر گرفته و به دو باب تقسیم شده است:
۱.۴.۱ - باب اول فضائل نفسیه آن حضرت، که شامل اوصاف درونی حضرت و فضائل مربوط به اعمال اوست مانند عبادت و جهاد و...
۱.۴.۲ - باب دوم فضائل خارجی مولای متقیان است، مانند آیات نازله در شان حضرتش و روایات پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در وقایع مختلف در مورد ایشان و مسائلی از قبیل نسب، همسر و... علامه حلی هر مبحث جزئی را یک تیتر زده و مستقلا آورده و حتی برای هر روایت هم یک عنوان زده که بازیابی مطالب و پیدا نمودن احادیث را بسیار آسان کرده است.
۱.۵ - فصل چهارم فضائل امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) بعد از وفات است. این فصل نیز مختصر است و عمده آن ذکر کراماتی است از امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) در تاریخ که علامه آنها را با سند معتبر نقل کرده است.
مآخذ کتاب
علامه حلی بجز چند مورد، تمام روایات کتاب خود را از منابع مورد قبول اهل سنت نقل کرده است. از جمله منابع علامه در کتاب کشف الیقین می‌توان به: مناقب خوارزمی، مسند احمد، بشارة المصطفی، خصائص طبری، الیواقیت، اسباب النزول واحدی و مناقب ابن مغازلی اشاره نمود. محقق کتاب نیز با تلاش فراوان، عینا مطالب کتاب را با کتب و منابع معتبر شیعه تطبیق داده است.
چاپ
این کتاب شریف چندین بار مورد چاپ قرار گرفته از جمله: ۱- چاپ سنگی در سال ۱۲۹۸ هجری، تبریز ۲- چاپ حروفی در سال ۱۳۷۱ هجری در نجف اشرف ۳- در يك جلد به زبان عربی توسط مؤسسة چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در سال ۱۴۱۱ هـ . ق، در ۴۹۲ صفحه؛ ترجمه فارسي اين کتاب نيز توسط مؤسسه عاشورا به چاپ رسيده است. در این طبع کلیه مطالب کتاب، با نسخه‌های مختلف مقابله شده و اصل کتاب هم با منقولات علامه مجلسی در بحار مقابله شده و آدرس مطالب از بحار ذکر گردیده است. در پاورقی نیز آیات و روایات استخراج شده و آدرس‌دهی شده‌اند.
منابع
- نرم افزار گنجینه روایات، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
- سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «کشف الیقین».
