آرامگاه عون بن عبدالله
«امامزاده عون بن عبدالله» بقعه و بارگاه باشکوهى در یازده کیلومترى شمال غربى کربلا مى‌باشد. در نسبت این امامزاده تردیدهایى وجود دارد که آیا وى همان عون فرزند عبدالله بن جعفر طیار (علیه السلام) است که از شهدای کربلا بود و یا عون از نوادگان امام حسن مجتبى (علیه السلام) است؟
به روایتى «عون بن عبداللَّه بن جعفر طیار» فرزند زینب کبرى (علیها السلام) در کنار اتوبان کنونى کربلا - بغداد دفن شده است؛ و برخى دلیل دور بودن این مکان از حرم و مزار شهیدان را چنین مى‌دانند که وى به همراه حبیب بن مظاهر اسدى براى جلب کمک طایفه بنى اسد به این مکان رفته بود و در بازگشت با سپاه عمر بن سعد درگیر و شهید شده است. اما به گفته محمد حرزالدین در کتاب «مراقد المعارف» این نسبت درست نیست. شیخ مفید نیز مدفن عون بن عبدالله بن جعفر را پایین قبر مطهر امام حسین (علیه‌السلام) دانسته است.
به روایتى دیگر، اینجا مزار «عون بن عبداللَّه» یکى از احفاد امام حسن (علیه السلام) مشهور به «عون ابونجم» است، و این صحیح‌تر به نظر مى‌رسد؛ زیرا باید عون نیز در کنار سایر شهدا دفن شده باشد. نخستین کسی که این ادعا را مطرح کرده، «سید جعفر اعرجی» است که می‌نویسد: «او یکی از سادات جلیل‌القدر کربلا بود و مزرعه‌ای در چند فرسخی کربلا داشت».
از تاریخ وفات و همسر و تعداد فرزندان ایشان، اطلاع دقیقی در دست نیست، جز اینکه مقیم حائر حسینی بوده و مِلکی در سه فرسخی کربلا داشته است و در همانجا نیز از دنیا رفته و مدفون شده است. بر قبر او بارگاهی ساخته شده و مردم برای زیارت به آنجا می‌روند. با توجه به تعداد واسطه‌ها در نسب شریف وی، می‌توان احتمال داد که او در اواخر قرن پنجم هجری یا اوایل قرن ششم هجری، وفات یافته باشد. از قدیم مردم عراق هر سال در روز ۱۳ صفر به صورت پیاده‌روی، مسافتی ۱۱ کیلومتری را برای زیارت عون طی می‌کنند و در طول مسیر، زنان سرودها و اشعاری را می‌خوانند.
مقبره کنونى از عصر صفوى باقى مانده و در عصر قاجار نیز تعمیراتى بر آن صورت گرفته و گنبد آن کاشى‌کارى شده است. در گذشته و در عصر قاجار، این مکان با کربلا یک فرسخ فاصله داشت، ولى امروزه تقریباً به شهر کربلا متصل است.
منابع
- زیارت‌گاه‌های عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، ج۱، ص۲۴۰.
- عتبات عالیات عراق، اصغر قائدان، نشر مشعر، تهران، ص۱۴۷.
- راهنماى اماکن زیارتى و سیاحتى در عراق، احسان مقدس، نشر مشعر، تهران، ص۲۴۲.
