اماکن اربعه
«اماکن اربعه» مکان‌هاى چهارگانه تخییر بین قصر و اتمام نماز براى مسافر است. از این عنوان در باب «صلات» بحث شده است.
منظور از اماکن اربعه، چهار شهر مکه، مدینه، کوفه و کربلا است که مسافر در آن‌ها مخیّر است نمازهاى چهار رکعتى را قصر (شکسته) یا تمام بخواند. قول به جواز تخییر در شهر مکه و مدینه، به مشهور نسبت داده شده است.[۱]
البته نسبت به گستره تخییر در اماکن یاد شده اختلاف وجود دارد؛ قدر مسلم از آن، مسجد الحرام، مسجد النبى، مسجد کوفه و حائر امام حسین علیه‌السلام (حرم و اطراف آن) است.[۲]
قول مشهور میان فقها، تخییر نمازهاى چهار رکعتى بین قصر و اتمام در اماکن یادشده است؛ هر چند اتمام افضل مى‌باشد.[۳] حکم تخییر اختصاص به نماز دارد و شامل روزه نمى‌شود.[۴]
تخییر در مکان‌هاى مذکور، استمرارى است. بنابراین نمازى را که به نیت قصر شروع کرده، مى‌تواند چهار رکعتى تمام کند و بالعکس؛ یا مثلاً نماز ظهر را قصر و نماز عصر را تمام بخواند.[۵]
در سقوط نافله‌هاى ظهر و عصر از مسافر در مکان‌هاى یاد شده، اختلاف است.[۶]
هرگاه در یکى از مکان‌هاى مزبور، نماز قضا شود، در این که شخص در قضاى آن همچون ادا مخیّر بین قصر و اتمام است، یا قصر متعین مى‌باشد و یا در صورت بجا آوردن قضاى آن در یکى از این مکان‌ها بین قصر و اتمام اختیار دارد، اختلاف مى‌باشد.[۷]
پانویس
- ↑ مفتاح الکرامة، ۶/۱۷۷۱-۱۷۷۴.
- ↑ العروة الوثقى، ۲/۱۶۴.
- ↑ جواهر الکلام، ۱۴/۳۲۹.
- ↑ العروة الوثقى، ۲/۱۶۵.
- ↑ مستند العروة، (الصلاة) ۸/۴۲۶؛ العروة الوثقى، ۲/۱۶۵.
- ↑ جواهر الکلام، ۱۴/۳۴۲؛ الحدائق الناضرة، ۱۱/۴۶۷-۴۶۹؛ مهذب الاحکام، ۵/۲۴؛ فقه الصادق، ۴/۲۱-۲۲.
- ↑ جواهر الکلام، ۱۳/۱۱۴-۱۱۵؛ العروة الوثقى، ۱/۷۳۴-۷۳۵؛ مستمسک العروة، ۷/۶۶-۶۷.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، جمعى از پژوهشگران زیر نظر سید محمود شاهرودى، ج۱، ص۶۴۳.
