ابواحمد نیشابوری
«ابواحمد محمد نیشابوری» (ح ۳۷۸-۲۹۰ ق)، مشهور به محدث خراسان و حاکم کبیر، حافظ و محدث قرن ۴ قمری است.
وی در نیشابور نشو و نما یافت. پس از بیست سالگى به طلب حدیث برآمد و در خراسان و عراق و شام و جزیره و حجاز و جبال از خلق بسیارى چون احمد ماسرجسى، ابوخزیمه، عبداللَّه بن زیدان، ابوبکر باغندى، ابوالقاسم بغوى، ابوالعباس سرّاج، عباس بن شاذان رازى، على بن عبدالحمید غضائرى و ابن ابى‌حاتم رازى حدیث شنید.
همچنین، ابوعبداللَّه حاکم نیشابورى، ابوعبدالرحمن سُلمى، محمد بن على اصفهانى جصّاص، محمد جارودى، ابوبکر ابن منجویه و ابوسعد محمد کنجرودى، از شاگردان و راویان وى بودند.
نیشابوری در ۳۳۳ ق. عهده‌دار منصب قضاوت شد و در ساس مدتى حکم کرد و مدتى نیز در طوس قضاوت نمود. وى در ۳۴۵ ق. به نیشابور بازگشت و ملازم منزل و مسجد شد و در پایان عمر بینایى خود را نیز از دست داد و سرانجام در نیشابور درگذشت.
او را تصانیف بسیارى است، از جمله:
- الاسماء و الکُنى، یا «الکنى فى المحدثین والوزراء والولاة»، در چند مجلد؛
- کتاب العلل؛
- کتاب الشروط؛
- المخرّج على کتاب المزنى؛
- الشیوخ و الابواب؛
- شرح «جامع بخاری»؛
- شرح «صحیح مسلم»؛
- شرح «سنن ترمذى».
منابع
- اثرآفرینان، انجمن مفاخر فرهنگی، ج۲، ص۲۳۹.
