محمدباقر محی الدین انواری
«آیت‌الله محمدباقر محی‌الدین انواری» (۱۳۰۵ـ۱۳۹۱ ش)، عالم و روحانی مجاهد شیعه معاصر بود که سالهای طولانی از عمر گرانمایه‌اش را در زندانهای مخوف رژیم پهلوی سپری کرد. عضویت در شورای روحانیت جمعیت مؤتلفه اسلامی، عضویت در جامعه روحانیت مبارز، نمایندگی در دور اول و دوم مجلس شورای اسلامی، عضویت در دور اول و دوم مجلس خبرگان رهبری و ریاست مرکز رسیدگی به امور مساجد، از جمله فعالیتهای آیت‌الله انواری می‌باشد.
 | |
| نام کامل | محمدباقر محی‌الدین انواری |
| زادروز | ۱۳۰۵ شمسی |
| زادگاه | قم |
| وفات | ۱۳۹۱ شمسی |
| مدفن | شهر ری، حرم حضرت عبدالعظیم حسنی |
|
| |
| اساتید |
علامه شعرانی، میرزا مهدی الهی قمشه ای، سید ابوالحسن رفیعی قزوینی، مرتضی مطهری،... |
|
| |
|
| |
محتویات
ولادت و نسب
محمدباقر محی‌الدین انواری فرزند حاج شیخ زین‌العابدین در سال ۱۳۰۵ شمسی در شهر قم در خانواده‌ای که اجداد پدری‌اش همگی اهل علم و روحانی بودند، دیده به جهان گشود. در سال ۱۳۱۰ در پی مأموریت پدر به همدان جهت تبلیغ و نشر معارف اسلامی به همراه خانواده عازم آنجا شد.
تحصیلات
محمدباقر انواری ابتدا به سبک قدیم در مکتب خانه و پس از چندی در مدرسه شرافت به تحصیل مشغول گردید و همزمان ادبیات عرب، منطق و کتاب اصولی معالم را نزد پدر فراگرفت، ولی به صورت رسمی فراگیری و آموختن علوم اسلامی را از حوزه علمیه آخوند در همدان آغاز نمود. سپس سال ۱۳۲۲ راهی حوزه علمیه قم شد و پس از دو سال به تهران آمد و در حوزه علمیه مروی اقامت گزید و مهم‌ترین سالهای دوران تحصیلی را در تهران سپری کرد.
او طی این مدت در محضر اساتید و بزرگان متعددی زانوی تلمذ زده و به درجه اجتهاد نایل گردید. سطح عالی را نزد استادان فقه و اصول، سید عباس فشارکی، عمادالدین غروی رشتی، سید محمدحسین شیرازی، میرزا یوسف ایروانی و شیخ مرتضی حائری فراگرفت و فلسفه را نزد علامه شعرانی، میرزا مهدی الهی قمشه‌ای، ابوالحسن رفیعی قزوینی و مرتضی مطهری آموخت.[۱]
آیت‌الله انواری همزمان با تحصیل به تدریس نیز اشتغال داشت و شاگردان فراوانی را تعلیم و تربیت نمود. در سال ۱۳۲۷ با دختر آیت‌الله شیخ عباس انصاری ازدواج نمود.
فعالیتهای سیاسی
در جریان مبارزات پیش از انقلاب از سالهای ۱۳۴۰ به بعد، فعالانه شرکت داشت و در جلسات دینی هفتگی، مردم را در جهت قیام علیه حکومت ستم‌شاهی تشویق می‌کرد.
در مقطعی که انجمن های ایالتی و ولایتی در هیئت دولت تصویب شد، ایشان امامت جماعت مسجد «چهل‌تن» در بازار تهران را عهده‌دار بود و با سخنرانی در هیئت های مذهبی به روشنگری و تبیین مسائل مختلف سیاسی پرداخت و در شناساندن شخصیت امام خمینی و ترویج نظریات ایشان بین مردم تهران فعالیت چشمگیری داشتند. همچنین حامل نامه امام به آیت‌الله سید محسن حکیم در نجف در خصوص طرح انقلاب سفید و توطئه‌های پی‌درپی رژیم شاه بود. در جریان قیام پانزده خرداد و دستگیری حضرت امام بسیاری از علمای طراز اول حوزه‌های علمیه قم، مشهد و سایر شهرستانها در اعتراض به اقدامات رژیم به تهران مهاجرت کرده رسماً خواستار آزادی بی‌قید و شرط امام خمینی شدند.
آیت‌الله انواری از جمله علمایی بود که در تهران سکونت داشت وی دوشادوش علمای مهاجر در فعالیت های مختلف آنان نظیر انتشار اعلامیه و... شرکت می‌کرد.[۲] ایشان در کنار شهید مطهری و شهید بهشتی و مولائی یکی از ۴ نفر اعضای شورای روحانیت جمعیت مؤتلفه اسلامی بود که از طرف امام تعیین شدند. وی همچنین در تشکیل شاخه نظامی مؤتلفه نقش مؤثری ایفا نمود.[۳]
آیت‌الله انواری در پی اعدام انقلابی حسنعلی منصور، توسط مأمورین اطلاعات شهربانی دستگیر و روانه بازداشتگاه گردید. دادگاه وی را به اتهام برهم زدن اساس حکومت، قتل نخست‌وزیر و... به پانزده سال حبس با اعمال شاقه محکوم نمود. با اعلام محکومیت انواری برخی از بزرگان نظیر آیت‌الله سید محسن حکیم، آیت‌الله اسدالله مدنی، شیخ محمدتقی فلسفی و... با ارسال نامه و تلگراف و یا ملاقات حضوری با مسؤلین خواهان آزادی ایشان شدند ولی تمام این تلاشها بی نتیجه ماند.
در زندان نیز با تشکیل جلسات مختلف و کلاس درس به وظیفه و رسالت خود که روشنگری و نشر معارف دینی بود، ادامه داد. ساواک وی را یکی از محرکین اصلی زندانیان سیاسی در زندان قلمداد می‌کرد. انواری از جمله کسانی بود که به ماهیت منافقانه اعضای سازمان مجاهدین خلق پی برد و پس از اعلام رسمی تغییر ایدئولوژی از سوی آنان به مخالفت با آنان پرداخت. آیت‌الله محی‌الدین انواری اواسط بهمن ۱۳۵۵ به همراه جمعی از همرزمانش از زندان آزاد گردید و مجدداً مبارزه را پی گرفت[۴] و به عنوان عضو روحانیت مبارز در شکل‌گیری جریانات سالهای ۵۶ و ۵۷ سهیم بود و در ارتباط با مسائل انقلابی به فرانسه، پاکستان و حجاز سفر کرد.
هر چه به روزهای پایانی عمر رژیم پهلوی نزدیکتر می‌شد دامنه فعالیتهای آقای انواری نیز گسترده‌تر می‌شد. نام وی در ذیل غالب اعلامیه‌هایی که در آن روزها از سوی شخصیت ها و مجامع روحانی منتشر می‌گردید، به چشم می‌خورد.
لازم به ذکر است، کتابی با عنوان «آیت‌الله حاج شیخ محمدباقر محی‌الدین انواری» شامل مجموعه‌ای از اسناد مبارزاتی آیت‌الله انواری به روایت اسناد ساواک به ترتیب تنظیم تاریخ سند به چاپ رسیده است.
فعالیتهای اجتماعی
آیت الله محمدباقر انواری پس از پیروزی انقلاب در کمیته استقبال از امام خمینی مسئول نظارت بر انتظامات ۶۰ هزار نفری این کمیته بود.
او در اسفند ۵۷ جهت تنظیم امور اصناف از طرف امام در کمیته امور صنفی مسؤلیت یافت و تا سال ۱۳۵۸ در این سمت انجام وظیفه کرد.[۵] علاوه بر آن از سوی امام در تاریخ ۲۳ اسفند ۱۳۵۷ به امامت جماعت مسجد جامع نارمک منصوب گردید.
محیی الدین انواری همراه فضل الله محلاتی در تاریخ بیست و نه شهریور ۱۳۵۸ش. به عنوان نماینده امام و سرپرست حاجیان ایرانی در نخستین حج پس از پیروزی انقلاب منصوب شد. و نمایندگی امام در ژاندارمری کل کشور طی حکمی در سال ۵۹ به ایشان داده شد.
وی در انتخابات اولین و دومین دوره مجلس شورای اسلامی به نمایندگی از سوی مردم شهرستان رزن و همدان انتخاب شد و در کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس نقش بسزایی ایفا نمود. در دوره اول و دوم مجلس خبرگان نیز حضوری فعال داشت و با تأسیس مرکز رسیدگی به امور مساجد ریاست این مرکز بنا به دستور مقام معظم رهبری به عهده ایشان گذارده شد.[۶]
وفات
مرحوم آیت الله محمدباقر محی‌الدین انواری، روز یکشنبه ۲۳ مهرماه سال ۱۳۹۱ در سن ۸۶ سالگی دار فانی را وداع گفت. مراسم تشییع پیکر ایشان، روز سه شنبه ۲۵ مهرماه از مقابل دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام) به سوی حرم مطهر حضرت عبدالعظیم حسنی برگزار شد.
پانویس
- ↑ آیت‌الله محمدباقر محیی‌الدین انواری (یاران امام به روایت اسناد ساواک)، تهران، وزارت اطلاعات، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ۱۳۸۶، ص۲۰-۲۲.
- ↑ آیت‌الله شیخ محمدباقر محی‌الدین انواری، ص ۷-۱۷.
- ↑ روزشمار انقلاب اسلامی، ج۶، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه هنری، ۱۳۷۸، ص۲۵۷.
- ↑ آیت‌الله شیخ محی‌الدین انواری، ص ۲۰-۲۶.
- ↑ روزشمار انقلاب اسلامی، ص۲۵۸.
- ↑ آیت‌الله شیخ محمدباقر محی‌الدین انواری، ص ۲۷.
منابع
- "آیت‌الله محی‌الدین انواری"، طاهره شکوهی، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، تاریخ بازیابی: ۸ آذرماه ۱۳۹۲.
- "محمدباقر محیی‌الدین انواری"، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت.
آرشیو عکس و تصویر
از راست: محمدباقر محی‌الدین انواری، مفیدی و مهدی حائری تهرانی
محمدباقر محی الدین انواری در جوانی
از راست: ناشناسان، محمدباقر محی الدین انواری، سید رضی حسینی شیرازی، سید ابوالقاسم حسینی کاشانی و ناشناسان
محمدباقر محی الدین انواری (گوشه سمت چپ) در دادگاه موتلفه
از راست: ناشناس، محمدباقر محی الدین انواری، شهید مهدی عراقی، ناشناس، ناشناس و حبیب الله عسکر اولادی
محمدباقر محی الدین انواری در زندان ساواک
از راست: ناشناس، شهید سید محمد حسینی بهشتی و محمدباقر محی الدین انواری در راهپیمایی ایام انقلاب
محمدباقر محی الدین انواری
از راست: محمد موحدی (فاضل لنکرانی)، سید اصغر طباطبایی قمی، نصرالله شاه آبادی، سید محمد خاتمی، سید روح الله موسوی مصطفوی خمینی، شهید مرتضی مطهری، سید حمید روحانی، محمدباقر محی الدین انواری و ناشناسان
از راست: شهاب الدین اشراقی، شهید مرتضی مطهری و محمدباقر محی الدین انواری
از راست: ناشناس، علی اکبر فیض آلنی (مشکینی)، سید روح الله خاتمی و محمدباقر محی الدین انواری
از راست: سید عبدالمجید ایروانی، محمدرضا مهدوی کنی، سید علی حسینی خامنه ای، محمدباقر محی الدین انواری، احمد جنتی، محسن مجتهد شبستری و امامی کاشانی
از راست: محمدعلی موحدی کرمانی، صادق احسان بخش و محمدباقر محی الدین انواری
محمدباقر محی الدین انواری
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.png)
.jpg)
