تحنیک

«تَحنیک» در اصطلاح فقهی در دو معنا به کار رفته است؛ یکی در بازکردن کام نوزاد هنگام تولد، و دیگری در بازکردن عمامه از زیر چانه هنگام نماز.

احکام تحنیک نوزاد

بازکردن کام نوزاد با آب فرات و تربت کربلا و در صورت نبود آب فرات، با آب شیرین به ویژه آب باران مستحب است. در صورتى که جز آب شور، آب دیگرى نباشد آن را با اندکى خرما یا عسل آمیخته و کام نوزاد را با آن بردارند. همچنین تحنیک با خرما مستحب است.

برخى گفته‌اند: جمع بین روایات این است که بازکردن کام نوزاد با آب فرات و در صورت نبود آن، با آب باران و در هر دو صورت با آمیختن اندکى تربت، شیرینى خرما و یا عسل مستحب است. کسى که این‌گونه عمل کند به تمامى روایات مربوط به تحنیک عمل کرده است.

احکام تحنیک در نماز

نماز خواندن با عمامه بدون تحنّک، بنابر مشهور مکروه و با آن مستحب است. در این که مراد از تحنّک - که به آن «تلحّی» نیز گفته مى‌شود - چیست و این که آیا منظور گذراندن یک طرف عمامه از زیر چانه به صورت کمان است و یا انداختن آن به طرف چانه - که از آن به «اسدال» تعبیر مى‌شود - در صدق عنوان تحنّک کفایت مى‌کند. البتّه استحباب تحنک اختصاص به حال نماز ندارد، بلکه همه حالات را دربر مى‌گیرد؛ به ویژه هنگام مسافرت جهت سلامتى و زمان در پى حاجتى رفتن جهت برآورده شدن آن.

بنابر تعریف تحنّک بخصوص معناى نخست (دور دادن زیر چانه) برخى‌ استحباب آن را به سه مورد یاد شده (نماز، طلب حاجت و سفر) محدود کرده و در غیر آن موارد، اسدال را پس از تحنّک مستحب دانسته‌اند؛ بدین معنا که بعد از فراغ از بستن عمامه ابتدا یک طرف آن را از زیر چانه عبور مى‌دهد، سپس اسدال مى‌نماید.

منابع

• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السّلام، تحقیق و تألیف مؤسّسه دائرةالمعارف فقه اسلامى، ص۳۸۴.