سوده دختر زمعة بن قیس
این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.
محتوای فعلی بخشی از یک کتاب متناسب با عنوان است.
(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)
سوده، دختر زمعة بن قیس بن عبدشمس قریشى و همسر گرامى رسول خدا (صلی الله علیه وآله)، به عقیده شیخ طوسى، آیت اللّه خوئى و برخی دیگر از علمای رجال، از بانوان صحابى پیامبر(ص) شمرده شده است. عمر رضا کحاله هم مى نویسد: این بانو از رسول خدا(ص) پنج حدیث روایت کرده است.
سوده نخست همسر پسر عموى خود سکران بن عمرو -برادر سهیل بن عمرو- بود، که پس از مسلمان شدن وى و شوهرش و هجرت نمودن آنان به حبشه، به مکه بازگشتند.
سکران از دنیا رفت، و رسول خدا(ص) پس از وفات خدیجه و قبل از ازدواج با عایشه و نیز قبل از هجرت به مدینه در سال دهم بعثت در مکه با سوده ازدواج کرد. براى ازدواج سوده با رسول خدا(ص)، خوله دختر حکیم و همسر عثمان بن مظعون، اقدام و خواستگارى کرده، سوده هم چون داراى پنج دختر بود، و ممکن بود سر و صداى آنان براى رسول خدا(ص) رنجشى فراهم آورد، وى این مطلب را با آن حضرت در میان گذاشت، و رسول خدا هم ضمن این که روحیه شوهر دوستى و علاقه و عاطفه سوده را ستود، همسرى او را پذیرفت.
سوده چون زن کهنسال و سنگین وزنى بود، وقتى رسول خدا(ص) با عایشه ازدواج نمود، پیش خود احساس کرد ممکن است پیغمبر(ص) او را طلاق دهد، بدین جهت با یک روحیه انصاف و صفا، خدمت رسول خدا(ص) معروض داشت: من خیلى دوست مى دارم در شمار همسران تو قرار داشته باشم، بدین خاطر از نظر حق زناشویى با من آزاد هستى و هیچگونه مسئولیتى نخواهى داشت، من حق زناشویى خود را واگذار مى کنم، و حتى نوبت روزى که مى بایست نزد من باشى، به عایشه اختصاص بده.
آرى، آنطور که مورخین نوشته اند، به مناسب همین موضوع بود، که این آیه قرآن نازل شد: «وَإِنِ امْرَأَةٌ خَافَتْ مِن بَعْلِهَا نُشُوزًا أَوْ إِعْرَاضًا فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَا أَن يُصْلِحَا بَيْنَهُمَا صُلْحًا وَالصُّلْحُ خَيْرٌ...» (سوره نساء، ۱۲۸) اگر زنى از شوهر خود بیم داشت که با وى راه مخالفت و بدرفتارى را پیش گیرد، یا از وى جدایى و دورى کند، ایرادى ندارد زن و شوهر راه مسالمت و سازگارى را پیش گیرند، و صلح و سازش هم بهتر خواهد بود... .
البته توجه داریم، موضوع حق زناشویى که، در بیان سوده با تعبیر: «لا ارید ماترید النساء»، آمده در فقه شیعه هم، تحت عنوان قسمت و حق کامجویى، یکى از وظایف واجب مرد در برابر زن مطرح گـردیده و بر این اساس، اگر مردى داراى چند همسر باشد، نسبت به اداى حق زناشویى هریک از آنان، داراى مسئولیت اجتناب ناپذیرى خواهد بود، مگر این که یکى از همسران، همانند سوده از حق واجب خود با رضایت صرف نظر نماید، چنانکه وقتى سوده این حق واجب را به پیامبر اکرم بخشید، آن حضرت هم سهمیه روز بهره جویى از سوده را به عایشه اختصاص داد و روى این حساب، عایشه از رسول خدا(ص) دو روز نوبت همزیستى داشت.
منابع
- احمد صادقى اردستانى، زنان دانشمند و راوى حدیث.
