سید ابراهیم موسوی قزوینی
سید ابراهیم موسوی معروف به «صاحب ضوابط» یکی از بزرگترین علما و مراجع مکتب ما در قرن سیزدهم هجری است. معظم له از مفاخر مهم مکتب و افقهی در فقه و اصول بود که پس از شریف العلما کرسی درس مهم او به وی منتهی شد.
زندگی‌نامه
سید ابراهیم موسوی قزوینی فرزند حجة الاسلام سید محمدباقر قزوینی، در سال ۱۲۱۴ هجری تولد یافت. نوشته اند معظم له به اتفاق پدر مجتهد خویش مرحوم حجة الاسلام، از زادگاهش (قزوین) ساکن باختران شد و پس از طی سطوح علوم، پدر را به قصد کربلای حسینی وداع نمود و چند سالی از محضر موسی بن جعفر فرزند کاشف الغطاء و مولا شریف العلما و غیره بهره مند بود و خود نیز در حوزه به بحث و تحقیق و تدریس و تألیف نشست.
میرزا محمد تنکابنی در اول قصص العلما شرح مفصلی از این استاد بیان نموده و به حکم وظیفه شاگردی ضمن تجلیل از مقامش، کتاب خویش را با نام وی آغاز می سازد و صاحب تراجم علما نیز هر یک به نوبه خود، سید مزبور را به خوبی ستوده اند.
وفات این سید بزرگوار را اکثرا در سال ۱۲۶۲ هجری (یا ۱۲۶۴) نوشته اند. وی به علت بیماری رایج آن زمان (وبای خانمانسوز) از پا در آمد و به کنار تربت شهدا به خاک نینوا مدفون شد.
تدریس و شاگردان
پس از شریف العلما، حوزه درس معظم له و صاحب فصول بی مانند بود و زعامت حوزه و کرسی درس فقها به سید مذکور منتقل شد و اعلامی از قبیل آیات عظام سید حسین ترک، شیخ زین العابدین مازندرانی، شیخ العراقین، حاج ملا علی کنی، سید اسدالله شفتی اصفهانی، میرزا محمد باقر خوانساری، میرزا محمد تنکابنی، سید ابوالحسن تنکابنی، فاضل دربندی، فاضل ایروانی، فاضل اردکانی، فاضل رشتی، شیخ جعفر شوشتری، ملا فتحعلی سلطان آبادی، حاج ملا علی تهرانی و چندین نفر دیگر از محضر وی بهره مند بودند و اکثر این آقایان از علما و مراجع بزرگ مکتب تشیع اند.
تألیفات
از آثار مهم و ارزنده صاحب ترجمه، کتاب ضوابط الاصول در علم اصول فقه است. صاحب روضات می نویسد: بعضی معتقدند که ضوابط تقریرات درسی استادش شریف العلما است و حال آنکه مراتب فقهی و اصولی او از اثر دیگرش کتاب نتایج الافکار به خوبی مشهود می گردد.
«ضوابط» و «فصول» از کتب ارزنده درسی دانشجویان علوم دینی به شمار می رود. دیگر از آثار او دلائل الاحکام در شرح شرایع، نتایج الافکار و حجیت ظن و رسائلی در عبادات (و صلوة جمعه) است.
منابع
- سایت شعائر.
