سید فضل الله راوندى
منبع: تلخيص از كتاب فقهاي نامدار شيعه
نویسنده: عقيقي بخشايشي
ولادت
سید ابوالرضا ضیاء الدین، فضل الله بن علی بن عبیدالله حسینی راوندی از علمای نام آور و از مشایخ بزرگ شیعه در قرن ششم هجری بشمار می آید. او در یكی از شهرهای اطراف كاشان به نام راوند و در خانواده ای علاقه مند به خاندان محمد و آل محمد صلی الله علیهم اجمعین به دنیا آمد. از همان كودكی مهر و محبت اهل بیت علیهم السلام را فراگرفت و تشنه چشمه زلال و آب گوارای علوم و معارف خاندان عصمت و طهارت گردید.
خاندان
خاندان وی همه از اهل علم و تقوی بوده اند و شخصیت های برجسته ای از میان این خاندان برخاسته اند و فرزندان و نسل ایشان عموماً از اهل علم و دانش بوده اند كه از جمله آنهاست:
- 1- سید ابوالمحاسن، احمد بن فضل الله، عالم و فاضل و قاضی شهر كاشان.
- 2- سید عزالدین ابوالحسن علی بن فضل الله راوندی.
شخصیت سید فضل الله راوندی شخصیتی فاضل و دانشمند، عالمی بزرگوار و رئیس مذهب و از برجسته ترین علمای دوران خود بشمار می رفت. او شخصیتی ادیب و شاعری توانا بود كه دیوان شعری نیز از او به یادگار مانده است. او از مشایخ ابن شهر آشوب و منتجب الدین بن بابویه و شیخ محمد بن حسن طوسی، پدر خواجه نصیر الدین طوسی و اكثر علمای بزرگ دوران خود بوده است. نام وی پیوسته در كتاب های تراجم و علم رجال با احترام یاد می شود و شخصیت ایشان مورد احترام علمای شیعه است.
سخن بزرگان
سمعانی در كتاب خود می گوید: روزی به كاشان رفتم و تصمیم به زیارت ابوالرضا فضل الله راوندی گرفتم. وقتی به خانه وی رسیدم، در زدم و منتظر خروج ایشان شدم. در آن هنگام دیدم بالای درِ خانه این آیه شریفه را نوشته اند: «إنَّما یُریدُاللّهُ لِیُذهِبَ عَنكمُ الرِّجسَ أهلَ البَیتِ و یُطهِّرَكُم تَطهیراً» لحظه ای كه چشمانم به روی مباركش افتاد دیدم ایشان از آن چه تصور می كردم بسیار بزرگوارتر است. در آن دیدار من برخی احادیث و روایات و بخشی از اشعار وی را از ایشان شنیدم. از جمله اشعاری كه ایشان به خط خود برای من نگاشتند این ابیات بود: هل لك یا مغرور من زاجر أو حاجز من جهلك الغامر × أمس تقضی و غد لم یجیء والیوم یمضی لمحه الباصر × فذلك العمر كذا ینقضی ما أشبه الماضی بالغابر؛ یعنی: ای فریفته دنیا آیا چیزی تو را بیدار می كند؟ و آیا مانعی در برابر دریای جهل تو وجود دارد؟ دیروز گذشت و فردا هنوز نیامده است. و امروز هم با یك چشم به هم زدن می گذرد. و عمر این گونه به پایان می رسد. چقدر گذشته به آینده شباهت دارد.
عماد كاتب درباره ایشان می گوید: سید فضل الله راوندی شخصیتی كم نظیر و دارای نسبی شریف و اخلاقی بزرگوار بود. وی از قدمای علما و دانشمندی فاضل و دارای چهره ای جذاب و با ابهت و صاحب سخنی زیبا بود. او واعظی بزرگ و دارای خطی خوش و تألیفاتی فراوان بوده، مورد احترام مردم و از رزق و روزی خوبی نیز بهره مند بود.
در سال 533 هجری در دوران كودكی من و برادر كوچكم در مدرسه مجدیه در شهر كاشان درس می خواندم. در آن زمان می دیدم كه آن سید بزرگوار به مدرسه می آمدند و در آن جا درس اخلاق می دادند. جمعیت فراوانی از مردم عادی و علمای بزرگ نیز پای درس ایشان حاضر می شدند. بعدها در اصفهان با فرزندش احمد دوست شدم و از طریق ایشان بهتر با تألیفات و مقام علمی پدر بزرگوارش آشنا گشتم.
اساتید
وی از محضر اساتید و علمای فراوانی نیز بهره برده مانند:
- 1- امام شهید عبدالواحد بن اسماعیل رویانی.
- 2- سید ابوالبركات محمد بن اسماعیل حسینی مشهدی.
- 3- سید مرتضی بن سید داعی حسینی.
- 4- ابوالحرب المنتهی بن سید داعی حسینی.
- 5- سید علی بن ابوطالب حسنی.
- 6- شیخ بارع، حسین بن محمد بن عبدالوهاب بغدادی.
- 7- علی بن علی بن عبدالصمد و برادرش محمد بن علی.
- 8- ابوعبدالله جعفر بن محمد دوریستی.
- 9- ابوجعفر، محمد بن علی بن حسین مقری نیشابوری.
شاگردان
علمای بزرگی در محضر او تربیت شده اند كه هر یك ستاره ای هستند در آسمان پرفروغ تشیع مانند:
- 1- ابن شهر آشوب مازندرانی.
- 2- شیخ منتجب الدین بن بابویه قمی.
- 3- شیخ محمد بن حسن طوسی پدر خواجه نصیرالدین طوسی.
- 4- سید ناصر الدین ابوالمعالی محمد بن حسین بن محمد حمدانی.
- 5- شیخ قوام الدین محمد بن محمد بحرانی.
- 6- شیخ تاج الدین محمد بن محمد شعیری.
تألیفات
او دارای تألیفات ارزشمندی است مانند:
- 1- كتاب النوادر.
- 4- التفسیر.
- 5- دیوان اشعار.
رحلت
سرانجام پس از عمری خدمت به اسلام و علوم و معارف آل محمد صلی الله علیهم اجمعین، این عالم اندیشمند در حدود سال 570 هجری در شهر كاشان دیده از جهان فروبست و به دیار دوست شتافت.