منتخب نهج البلاغه (کتاب)
«منتخب نهج‌البلاغه»، نوشته احمد على بابایى نویسنده و شاعر معاصر است که در آن برخى از حکمت‌هاى نهج‌البلاغه گزینش و در قالب نثر و نظم ارائه شده است.
ساختار کتاب
این کتاب به صورت موضوعى نگارش شده، بدین ترتیب که در ذیل هر عنوان ابتدا یک دو بیتى سروده شده، سپس بخشى از متن عربى حکمت و در ادامه ترجمه آن آمده است. در انتهاى هر بخش نیز نتیجه‌گیرى و توصیه‌اى به خواننده در طى چند سطر ذکر شده است. برخى از عناوینى که در این کتاب آمده است، عبارت است از: عفو از خطاى پرهیزگاران، کفر نعمت، دل و زبان، اطاعت از فرمان خدا، رفتار نیک، سخن و زبان، مرگ، قلب پرهیزگار و دوست خوب.
گزارش محتوا
نویسنده در مقدمه کتاب با اشاره به مقام والاى امام على(ع) و عظمت سخنان حضرتش در نهج‌البلاغه مى‌نویسد: «آنچه که تاکنون در کتاب‌هاى مختلف مذهبى درباره على ابن ابى‌طالب(ع) امام اول ما شیعیان خوانده‌اید، باید با بیانى استوار اعتراف نمایم که حتى نیمى از صفات پسندیده و نیک آن حضرت بیان نشده است و هنوز هم کسى پى به مقام والاى آن ابر مرد جاودانى نبرده است.... نهج‌البلاغه تنها کتابى است که راه خداشناسى و انسانیت را به عموم مى‌آموزد و پندنامه‌ایست، بس شگرف و دینى است، بس استوار در راه اسلام شناسى و کتابى است، همیشگى و جاویدان و ایمانى که در آن نهفته است فناناپذیر، که مى‌توان گفت الحق نویسنده‌اى نتوانسته هم تراز این کتاب بزرگ فرمانى چنین پندآمیز به جهان بشریت صادر کند که در تمام مراحل و در همه کلمات پندى آشکارا نهفته و هیچ زیانى به کسى در هر شرایط دینى و اخلاقى و سنى نداشته باشد».
وى در ادامه مشکلات دست‌یابى به نسخ خطى نهج‌البلاغه و سبب برگردان بخش‌هاى انتخابى به صورت نثر و نظم را تشریح کرده است: «ما که در این کتاب مختصرى از نهج‌البلاغه و منتخبى از آن جاوید گفتار را جمع‌آورى کرده‌ایم، به زحمت توانستیم یک نسخه عربى آن را که بدون داشتن ترجمه و یکى از قدیمى‌ترین نسخه‌هاست و نسخه‌اى دیگر خطى صحیح هم از «ابن ابى‌الحدید» بدست آوردیم، و چون قبلا این کتاب بزرگ توسط، مرحوم جواد فاضل و فیض‌الاسلام و چند تن دیگر از مترجمان خوب و با ذوق کشور ترجمه گشته و انتشار یافته است، لذا بر آن شدیم که براى تلخیص و ترجمه نهج‌البلاغه به زبانى آشناتر، زبان ادبیات شیرین پارسى؛ یعنى شعر ترجمه نمائیم و در این ترجمه که به هر دو صورت (نظم و نثر) به چاپ رسیده است، از روى نسخه عربى آن بدون هیچ تغییرى در گفتار ترجمه نموده‌ایم».
وى در انتها ابراز امیدوارى کرده است که: «این کتاب که منتخبى از نهج‌البلاغه مى‌باشد، مورد توجه شیعیان گرامى بخصوص جوانان مسلمان واقع گشته و پندى برایشان شود».
درباره اشعار باید گفت که اگرچه به نظم درآوردن نهج‌البلاغه از دشوارى برخوردار بوده و به همین سبب شعراى اندکى در این وادى وارد شده و زحمات نویسنده شایان تقدیر است، اما اشکالات وزنى و کاربرد برخى کلمات نامأنوس، سلاست و روانى اشعار را دچار مشکل کرده است. به عنوان مثال در صفحه ۱۱ کتاب مى‌خوانیم:
گر بسته شود روزنه‌هاى امید * به زان که برى دست تمنا به بذید
با جستجو در لغت‌نامه دهخدا کلمه «بذید» یافت نشد و تنها کلمه «بذیذ» که به معناى همانند و مثل است، وجود داشت. ابتدا این امکان به ذهن رسید که اشتباه تایپى بوده است، اما با توجه به قافیه بیت قبل (پدید) این تصور منتفى گردید و یقین حاصل شد که کلمه به اشتباه به کار رفته است.
در بخش نتجه‌گیرى‌ها نیز اشکالاتى ملاحظه گردید که حاکى از عجله و شتاب‌زدگى در نگارش کتاب است. به عنوان نمونه در صفحه ۱۰ در موضوع نیکویى مى‌خوانیم: «آنان که صفات نیکو و خوى نیک داشته باشند، همه مردم با او یک رنگ بوده و خداوند بزرگ پاداش نیکویى او را در هر دو جهان خواهد داد». این نتیجه‌گیرى از کلام امام(ع) صحیح نبوده و روشن است که هر چه قدر انسان نیکوکار و صالح باشد، باز هم تمامى مردم با او یک رنگ نخواهند بود. تاریخ نیز به عکس این قضیه گواهى مى‌دهد، چنانکه نیکوکارترین افراد امیرالمؤمنین على(ع) با مردمى فریب کار و دورو مواجه بود و همه مردم با او یک رنگ نبودند.
در نهایت چنین به نظر مى‌رسد که با توجه به عظمت متن نهج‌البلاغه که کلام معصوم بوده و هر گونه تألیفى باید در خور این اثر گران‌سنگ باشد، چنین اشکالاتى هر چند اندک نیز زیبنده‌ى کلام امیر بیان على(ع) نیست.
منبع
ویکی نور
