منتخب نهج البلاغه (کتاب)

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

کتاب «منتخب نهج‌البلاغه» تألیف احمدعلى بابایى نویسنده و شاعر معاصر است، که در آن برخى از حکمت‌هاى کتاب شریف «نهج‌البلاغه» گزینش و ترجمۀ آن در قالب نثر و نظم ارائه شده است.

Ketab454.jpg
نویسنده احمدعلى بابایى
موضوع ترجمه نهج‌البلاغه
زبان فارسی
تعداد جلد ۱

محتوای کتاب

این کتاب به صورت موضوعى نگارش شده، بدین ترتیب که در ذیل هر عنوان ابتدا یک دو بیتى سروده شده، سپس بخشى از متن عربى حکمت و در ادامه ترجمه آن آمده است. در انتهاى هر بخش نیز نتیجه‌گیرى و توصیه‌اى به خواننده در طى چند سطر ذکر شده است. برخى از عناوینى که در این کتاب آمده است، عبارتند از: عفو از خطاى پرهیزگاران، کفر نعمت، دل و زبان، اطاعت از فرمان خدا، رفتار نیک، سخن و زبان، مرگ، قلب پرهیزگار و دوست خوب.

نویسنده در مقدمه کتاب، پس از اشاره به مقام والاى امام على (علیه السلام) و عظمت سخنان حضرتش در «نهج‌البلاغه»، مشکلات دست‌یابى به نسخ خطى نهج‌البلاغه و سبب برگردان بخش‌هاى انتخابى به صورت نثر و نظم را چنین تشریح کرده است: «ما که در این کتاب مختصرى از نهج‌البلاغه و منتخبى از آن جاویدگفتار را جمع‌آورى کرده‌ایم، به زحمت توانستیم یک نسخه عربى آن را که بدون داشتن ترجمه و یکى از قدیمى‌ترین نسخه‌هاست و نسخه‌اى دیگر خطى صحیح هم از ابن ابى‌الحدید بدست آوردیم، و چون قبلا این کتاب بزرگ توسط، مرحوم جواد فاضل و فیض‌الاسلام و چند تن دیگر از مترجمان خوب و با ذوق کشور ترجمه گشته و انتشار یافته است، لذا بر آن شدیم که براى تلخیص و ترجمه نهج‌البلاغه به زبانى آشناتر، زبان ادبیات شیرین پارسى؛ یعنى شعر ترجمه نمائیم و در این ترجمه که به هر دو صورت (نظم و نثر) به چاپ رسیده است، از روى نسخه عربى آن بدون هیچ تغییرى در گفتار ترجمه نموده‌ایم».

درباره اشعار باید گفت که اگرچه به نظم درآوردن نهج‌البلاغه از دشوارى برخوردار بوده و به همین سبب شعراى اندکى در این وادى وارد شده و زحمات نویسنده شایان تقدیر است، اما اشکالات وزنى و کاربرد برخى کلمات نامأنوس، سلاست و روانى اشعار را دچار مشکل کرده است. به عنوان مثال در صفحه ۱۱ کتاب مى‌خوانیم:

گر بسته شود روزنه‌هاى امید * به زان که برى دست تمنا به بذید

با جستجو در لغت‌نامه دهخدا کلمه «بذید» یافت نشد و تنها کلمه «بذیذ» که به معناى همانند و مثل است، وجود داشت. ابتدا این امکان به ذهن رسید که اشتباه تایپى بوده است، اما با توجه به قافیه بیت قبل (پدید) این تصور منتفى گردید و یقین حاصل شد که کلمه به اشتباه به کار رفته است.

در بخش نتجیه‌گیرى‌ها نیز اشکالاتى ملاحظه گردید که حاکى از عجله و شتاب‌زدگى در نگارش کتاب است. به عنوان نمونه در صفحه ۱۰ در موضوع نیکویى مى‌خوانیم: «آنان که صفات نیکو و خوى نیک داشته باشند، همه مردم با او یک رنگ بوده و خداوند بزرگ پاداش نیکویى او را در هر دو جهان خواهد داد». این نتیجه‌گیرى از کلام امام(ع) صحیح نبوده و روشن است که هر چه قدر انسان نیکوکار و صالح باشد، باز هم تمامى مردم با او یک رنگ نخواهند بود. تاریخ نیز گواهى مى‌دهد که نیکوکارترین افراد -امیرالمؤمنین على(ع)- با مردمى فریب کار و دورو مواجه بود و همه مردم با او یک رنگ نبودند.

در نهایت چنین به نظر مى‌رسد که با توجه به عظمت متن «نهج‌البلاغه» که کلام معصوم بوده و هر گونه تألیفى باید درخور این اثر گران‌سنگ باشد، چنین اشکالاتى هرچند اندک نیز زیبنده‌ى کلام امیر بیان امام على(علیه السلام) نیست.

منابع

  • "منتخب نهج البلاغه"، ویکی نور.
مسابقه از خطبه ۱۱۱ نهج البلاغه