توشیهیکو ایزوتسو
توشيهيكو ايزوتسو، اسلام‌شناس معروف ژاپنى در چهارم مه سال 1914 در توكيو متولد شد.
در سال 1937 از دانشگاه كيو Keio كه يكى از بهترين دانشگاه‌هاى غير دولتى ژاپن است، فارغ‌التحصيل شد. وى در دانشكده ادبيات، در رشته زبان‌شناسى تحصيل كرد و بعد از گرفتن دكترى در همين دانشكده به تدريس زبان‌شناسى و فلسفه زبان پرداخت. از همان ابتدا به فلسفه علاقه‌مند بود؛ به‌ويژه به فلسفه زبان. علاوه بر فلسفه زبان به يونانى قديم نيز تدريس مى‌كرد. در بيست سالگى به فراگيرى زبان عربى پرداخت و سپس با آمدن عالمى تاتارى به نام موسى جارالله (متولد 1878م1295/ق) در روستوف دون روسيه، زبان عربى را به‌خوبى فراگرفت. ايزوتسو به بيشتر زبان‌هاى زنده دنيا تسلط داشت؛ از جمله انگليسى، فرانسه، آلمانى، لاتينى، ايتاليايى، اسپانيايى و روسى كه بعضى از آنها را در دبيرستان و پاره‌اى ديگر را در دوران دانشگاه ياد گرفت. او علاوه بر اين زبان‌ها، عبرى، چينى قديم، چينى جديد، سانسكريت، فارسی، تركى و ادبيات روسى را نيز مى‌دانست.
در سال 1959 او براى نخستين بار از ژاپن خارج شد. شش ماه در لبنان و يك سال در قاهره به سر برد. در مصر با محمدابراهيم مدكور، مؤلف كتاب «في الفلسفة الإسلامية منهج و تطبيق» آشنا گرديد و در اين سال‌ها عضو فرهنگستان زبان عربى (مجمع اللغة العربية) قاهره شد. در سال 1961 به مونترال كانادا رفت و سير جديدى از مطالعات اسلامى خود را آغاز كرد. پروفسور ايزوتسو تا سال 1969 شش ماه در ژاپن و شش ماه در مونترال به سر مى‌برد، ولى بعد تصميم گرفت به ایران بيايد و رابطه‌اش را با ژاپن قطع كند. او در سال 1351ش، با حضور جمعى پنج نفره كتاب «فصوص الحكم» محيى‌الدين عربى را شرح مى‌كرد.
ايزوتسو در مجامع بين‌المللى زير عضويت داشت:
1. فرهنگستان زبان و ادبيات عرب، قاهره (مصر)؛
2. مؤسسه بين‌المللى فلسفه، پاريس (فرانسه)؛
3. انجمن بين‌المللى فلسفه در قرون وسطى، لون (بلژيك)؛
4. انجمن كانادايى مطالعات تاريخ و فلسفه علوم، مونترال (كانادا)؛
5. مدرس كرسى ارانويس سوييس Eranoslectur از سال 1967 ميلادى.
آثار
1. تاريخ تفكر عربى؛
2. كتابى درباره فلسفه؛
3. محمد(ص)؛
4. ترجمه قرآن مجيد به زبان ژاپنى؛
5. خدا و انسان در قرآن؛
6. ساختمان معنايى مفاهيم اخلاقى - دينى در قرآن؛
7. مفهوم ايمان در كلام اسلامى؛
8. زبان و جادو: مطالعاتى درباره نقش جادويى زبان؛
9. بررسى تطبيقى مفاهيم كليدى فلسفى در تصوف و تائوئيسم؛
10. مجموعه مقالات درباره فلسفه ذن؛
11. مجموعه مقالات درباره مفهوم وجود؛
12. بنياد حكمت سبزوارى؛
13. تصحيح كتاب قبسات ميرداماد، با همكارى دكتر مهدى محقق، دكتر موسوى بهبهانى و دكتر ديباجى؛
14. منشأ فلسفه اسلامى (سلسله سخنرانى‌هاى ايزوتسو در ژاپن درباره عرفان)؛
15. عمق فرهنگ اسلامى؛
16. تولد اسلام؛
17. تاريخ تفكر اسلامى؛
18. ترجمه كتاب مشاعر ملا صدرا؛
19. ترجمه كتاب فيه ما فيه مولوى؛
20. سلسله كتاب‌هاى «ميراث اسلام»؛
21. ترجمه مقدمه ابن خلدون؛
22. ترجمه كتاب معالم الأصول؛
23. مقاله «ابن عربى»؛
24. مقاله «اشراقيه»؛
25. ترجمه كامل امور عامه و جوهر و عرض شرح منظومه حكمت سبزوارى به انگليسى با همكارى دكتر مهدى محقق؛
26. تصحيح شرح منظومه حكمت به انضمام فرهنگ تفصيلى اصطلاحات فلسفى، با همكارى دكتر مهدى محقق؛
27. منطق و مبحث الفاظ، مجموعه متون و مقالات با همكارى دكتر مهدى محقق؛
28. نور و ظلمت در گلشن راز شبسترى؛
29. تصوف و مسئله تشكيك در زبان، در انديشه‌هاى عين‌القضاة همدانى؛
30. ماهيت و كلى طبيعى در فلسفه اسلامى ایران؛
31. ماهيت لابشرط در فلسفه اسلامى ایران؛
32. اساس انديشه‌هاى مابعدالطبيعى در فلسفه اسلامى ایران؛
33. رساله خلق مدام؛
و...
توشيهيكو ايزوتسو، در هفتم ژانويه 1993م، مصادف با هفدهم دى‌ماه 1371 در 79 سالگى در شهر كاماكارى ژاپن درگذشت (ربيعى آستانه، مسعود، ص328-334).
منابع مقاله
برگرفته از: ربيعى آستانه، مسعود، «ايزوتسو و معنى‌شناسى در آيات قرآن»، مجله: پژوهش‌هاى قرآنى، بهار و تابستان 1383، شماره 37 و 38، درج مقاله در پايگاه مجلات تخصصى نور به آدرس:
