مسند الامام الصادق علیه السلام (کتاب)
مسند الإمام الصادق أبی‌عبدالله جعفر بن محمد(علیهما‌السلام)، تألیف شیخ عزیزالله عطاردى، هفتمین کتاب از مجموعه بزرگ «مسانید الأئمة(ع)» است که به زبان عربى در ۲۲ جلد منتشر شده است. در این کتاب اخبار و احادیث حضرت امام صادق(ع) در موضوعات مختلف گردآورى و دسته‌بندى شده است. این مجموعه، اثرى مرجع محسوب مى‌شود و براى همگان، به‌ویژه پژوهشگران سودمند است.
محتویات
ساختار
احادیثى که در این مسند گرد آمده بر سه بخش است:
- احادیثى که مربوط به زندگى و شخصیت و روابط آن معصوم است که در ۱۲ باب آمده است؛
- احادیثى که آن معصوم در موضوعات مختلف بیان کرده‌اند که همچون سایر مجموعه‌هاى حدیثى در ضمن کتاب‌هایى مشتمل بر ابواب متعدد ذکر شده است؛
- راویانى که از آن معصوم نقل حدیث کرده‌اند، به‌همراه یادکرد آنها در کتب رجال.
عطاردی، مباحث کتاب را از منابع معتبر شیعه و سنى گردآورى نموده است.
گزارش محتوا
نویسنده در مقدمه کتاب توضیحات مختصرى در باره کتاب و مباحث مطرح‌شده در آن نوشته است[۱]
در جلد نخست این مسند، ابتدا در ضمن دوازده باب، مطالبى را در باره ولادت، اسماء، القاب و فضایل امام صادق(ع) و نیز شیوه رفتارى آن جناب با زید شهید، منصور و ابوحنیفه و مطالبى را در باره خانواده و اولاد ایشان ذکر نموده است[۲]، پس از آن تا ششمین جلد این مسند، روایات امام صادق(ع) را همانند کتاب کافى کلینى در موضوعاتى چون علم، توحید، نبوت، امامت و مانند آن دسته‌بندى کرده است.
در جلد ششم با عنوان کتاب تفسیر، احادیث آن حضرت در فضیلت قرآن کریم و عمل به آن، ناسخ و منسوخ و تفسیر به رأى و مانند آن گرد آمده است. پس از آن روایات امام صادق(ع) در تفسیر آیات قرآن کریم به ترتیب سوره‌هاى قرآن ذکر شده که تمامى جلد هفت و یک‌صد صفحه از جلد هشتم را نیز در بر گرفته است. ادامه جلد هشتم و بخش عمده‌اى از جلد نهم به دعاهاى امام صادق(ع) با موضوعات مختلف تعلق دارد.
نویسنده سپس به ذکر ۱۴ مورد از احتجاجات امام صادق(ع) با افرادى چون ابن ابى‌العوجاء، سفیان ثورى و ابوحنیفه بسنده نموده است[۳]
مکتب جعفرى مدیون تلاش امام صادق(ع) در تبیین مذهب است؛ لذا روایات فقهى آن حضرت بخش اعظم کتاب را فراگرفته است، به‌طورى‌که از یک‌صد صفحه آخر جلد نهم آغاز و تا نیمه جلد بیستم ادامه یافته است.
در بخش دیگرى از جلد بیستم با عنوان «باب حشر و نشر»، روایاتى اعتقادى در موضوعات حساب، عبور از صراط، شفاعت و بهشت و جهنم ذکر شده است. در باب «غرر و درر و نوادر» نیز ۴۱۵ خبر با موضوعات مختلف و گاه نادر جمع شده است[۴]
جلد ۲۲ کتاب به‌طور کامل به راویان احادیث امام صادق(ع) اختصاص دارد که ۲۱۴۴ راوى را در بر دارد. نویسنده اگر در کتب رجال درباره راوى مطلبى یافته، ذکر کرده است و اگر به نام او اشاره نشده، تذکر داده است، سپس به مکان ذکر نام این راوى در کتاب حاضر اشاره نموده است.
وضعیت کتاب
فهرست مطالب هر جلد در انتهاى آن آمده است. در این مجموعه برخلاف مسانید ائمه(ع) پیشین که آدرس احادیث در پاورقى ذکر شده بود، آدرس احادیث هر باب به‌صورت یکجا در انتهاى باب آمده است.
در انتهاى جلد ۲۲ کتاب، تعداد احادیث هریک از جلدهاى کتاب به ترتیب ذکر شده است. در مجموع ۳۸۵۵۹ حدیث در این کتاب ذکر شده است[۵]
پانویس
منبع
ویکی نور
