آیه 196 بقره

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

محتوای فعلی بخشی از یک کتاب است که برای اینجا مناسب بوده است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

منبع: نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه ، ص 64

نویسنده: محمدباقر محقق

شأن نزول آيه 196 سوره بقره

«وَأَتِمُّواالْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلَّهِ».^[۱]

«شیخ طوسی» اصحاب ما گويند: كه اين قسمت از آيه «فَمَنْ كانَ مِنْكُمْ مَرِيضاً» درباره مردى به نام كعب بن عجرة نازل گرديد. هنگامى كه در مناسك حج در سرش شپش پيدا شده بود و او را آزار مي‌داد.^[۲]^[۳]

پانویس

↑ بقيه آيه، «فَإِنْ أُحْصِرْتُمْ فَمَااسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ وَلاتَحْلِقُوا رُؤُسَكُمْ حَتَّى يَبْلُغَ الْهَدْيُ مَحِلَّهُ فَمَنْ كانَ مِنْكُمْ مَرِيضاً أَوْ بِهِ أَذىً مِنْ رَأْسِهِ فَفِدْيَةٌ مِنْ صِيامٍ أَوْ صَدَقَةٍ أَوْ نُسُكٍ فَإِذا أَمِنْتُمْ فَمَنْ تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلَى الْحَجِّ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيامُ ثَلاثَةِ أَيَّامٍ فِي الْحَجِّ وَ سَبْعَةٍ إِذا رَجَعْتُمْ تِلْكَ عَشَرَةٌ كامِلَةٌ ذلِكَ لِمَنْ لَمْ يَكُنْ أَهْلُهُ حاضِرِي الْمَسْجِدِالْحَرامِ وَاتَّقُوااللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقابِ؛ حج و عمره را براى (رضاى خدا) به پايان رسانيد و اگر باز داشته شديد به آن اندازه كه دسترسى داريد، قربانى كنيد و سر خود را بتراشيد تا اين كه قربانى به جايگاه (سر بريدن گوسفند) خود برسد و اگر كسى از ميان شما بيمار شود يا به آزارى در سرش (و يا به درد سر) دچار گردد به روزه داشتن يا بخشيدن دارائى يا به كشتن گوسفند، خويشتن را باز خرد و چون در آرامش ما نديد. هر كس كه از عمره تمتع به حج بازآيد به اندازه توانائى خود قربانى كند و اگر نتوانست سه روز در حج روزه بدارد و هفت روز (هم) هنگامى كه بازگشتيد روزه بداريد تا درست ده روز بشود اين دستور براى كسانى است كه از اهل مكه نباشد و از خداوند بترسيد و بدانيد كه خداوند سخت شكنجه است».
↑ ميبدى صاحب كشف الاسرار و بخارى از عامه و صاحب روض الجنان از خاصه گويند: كعب بن عجرة الانصارى مشغول پختن طعام بود و موى زيادى در سر داشت كه به خاطر تميز نبودن شپش افتاده بود رسول خدا صلى الله عليه و آله به وى گفت: مثل اين كه از اين وضع در رنج و زحمت مى باشى. گفت: بلى يا رسول الله سپس اين آيه نازل شد و به او فرمود: سر خود را بتراش و در ازاء آن سه روز، روزه بدار يا اطعام مسكين بنما و يا گوسفندى ذبح كن و نيز صاحب تفسير برهان از خاصه بعد از دو واسطه از امام صادق عليه‌السلام آن را روايت كرده است.
↑ درباره اين قسمت از آيه «وَأَتِمُّواالْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلَّهِ» ابن ابى‌حاتم در تفسير خود از صفوان بن اميه چنين نقل نمايد: كه مردى با جبه مخصوص خود نزد پيامبر آمد و از وى سؤال نمود كه چگونه عمرة را بجاى آورد اين آيه در جواب او نازل گرديد و رسول خدا فرمود: جبه خود را بيرون بياور و غسل بكن و استنشاق بنما تا آن اندازه كه بتوانى سپس آنچه كه در حج انجام دادى در عمرة نيز بجاى بياور.