محمدحسین حائری اصفهانی
کلیدواژه: محمدحسین حائری اصفهانی، صاحب فصول، آثار صاحب فصول، الفصول الغرویه فی الاصول الفقهیه، شیخیه
شیخ محمدحسین حائرى اصفهانى (صاحب فصول)
- تولد: 1185-1195 قمرى
- محل تولد: ایوانکى
- وفات: 1261 قمرى
- مزار: کربلا
- عمر: حدود 70 سال
محتویات
اساتید
بزرگانى چون شیخ محمدتقى اصفهانى، شیخ على کاشف الغطاء و...
شاگردان
سید علىنقى طباطبایى، سید زینالعابدین طباطبایى، نظامالدین مازندرانى، سید محمدصادق خوانسارى و...
آثار
الفصول الغرویه فى الاصول الفقهیه، مشارع الحکام، رساله عملیه.
ولادت
علامه شیخ محمدحسین اصفهانى مشهور به صاحب فصول، از فقهاى بزرگ جهان تشیع است. ایشان در آخر سده دوازدهم قمرى، در «ایوانکى» از توابع استان سمنان به دنیا آمد و در سایه مهر پدرى و عاطفه مادرى رشد یافت.
دانش اندوزى
محمدحسین بعد از رسیدن به رشد فکرى، به عشق تحصیل و کسب معارف دینى به حوزه علمیه تهران عزیمت کرد و چندى، از اساتید آن روز تهران استفاده کرد؛ آنگاه به همراه خانواده به عتبات عالیات رفت. عظمت و شکوه خیرهکننده حوزه علمیه نجف اشرف آرامش خاطر و جرقه امیدى در او ایجاد کرد تا در آن فرصت طلایى بیشترین بهره علمى و اخلاقى را از محضر دانشوران نامى آن زمان ببرد.
مراجعت به اصفهان
در سال 1216 قمرى به دنبال حمله وحشیانه وهابیان متعصب و بىخرد به اعتاب مقدسه، شیخ محمدحسین به همراه برادرش شیخ محمدتقى صاحب حاشیه که سمت استادى وى را نیز داشت، به اصفهان مراجعت کرد. ایشان سالها در حوزه علمیه اصفهان از محضر برادر بزرگوارش و دیگر اساتید برجسته استفاده برده، سپس با موافقت برادر به عراق رفت.
ریاست حوزه علمیه کربلا
شیخ محمدحسین اصفهانى در جوار مرقد منور ابا عبدالله علیهالسلام براى همیشه رحل اقامت افکند و کمکم شهرت و آوازهاش در کربلا رو بهفزونى نهاد، تا جایى که حوزه درسش یکى از پرشکوهترین حوزه درسى کربلا به شمار مىرفت و مرجعیت دینى و علمى را عهدهدار گردید.
در نگاه صاحبنظران
صاحبنظران و شرححالنویسان در پاسداشت و تکریم این فقیه و اصولى نامور، سخن بسیار گفتهاند.
صاحب روضات الجنات که از معاصرین ایشان بوده، نوشته است: «شیخ محمدحسین... فاضلى فقیه و دانشمندى وجیه، محققى مدقق و وحید عصر خود بود. کتاب فصولش از بهترین کتابهایى است که در علم اصول فقه، تدوین شده و اشتباهات سابقین، مخصوصاً نادرستىهاى قوانین را توضیح داده و اکنون در دست استفاده تمام دانشجویان قرار گرفته و تمام شهرها مطالب محققانه آن را تلقى به قبول نمودهاند».
علامه بزرگوار، شیخ آقا بزرگ تهرانى نیز در نقباءالبشر آورده است: «دانشمند فاضل و محقق بزرگ که در دانش اصول، به عنوان مؤسس از او یاد مىشود. او بىتردید از برگزیدگان عالمان روزگارش به شمار مىرود. دانشآموختگان زیادى از فقیهان و اصولیان از محضر او بهرهمند شدند».
همچنین میرزا محمدعلى کشمیرى در نجومالسماء آورده است: «محمدحسین اصفهانى حائرى بىتردید، آیتى از آیات ربانى و علامه بىنظیر و بلاثانى بود که جایگاه والا و ارجمندش، ما را از توصیف و معرفى سیماى او بىنیاز مىسازد. آوازه فضل و کمال و دانش او گستره زیادى در مراکز علمى دنیاى اسلام را درنوردیده...».
مبارزه با فرقه شیخیه
از حوادث و رخدادهاى دوران زعامت صاحب فصول در کربلا اندیشه انحرافى شیخیه بود که با اعتقادات مسلم و قطعى شیعه اثنى عشرى همخوانى نداشت. پیدایش این اندیشه انحرافى که سردمدارش شخصى به نام «شیخ احمد احسایى» بود، متأسفانه مدتى باعث نوعى انشقاق و گسست در میان عالمان دینى و جامعه شیعیان گردید و عدهاى از افراد سادهدل در دام فریب آن گرفتار شدند، سرانجام این اندیشه انحرافى در برابر پاسخهاى مستدل عالمان بزرگ دینى چون: سید مهدى طباطبایى، صاحب فصول و دیگران تاب نیاورده و به حاشیه رانده شد. علامه آقا بزرگ تهرانى مىنویسد: «در روزگار او (صاحب فصول) فرقه شیخیه در کربلا به گسترش و تبلیغ اندیشههاى انحرافى خود مىپرداختند، ولى او سکوت نکرد و آرام نگرفت، بلکه مبارزه سخت و دشوارى را با آنان آغاز کرد، تا این که در سایه همت والا و اخلاص در عمل و گفتار، نهایتاً به شکست این فرقه باطل انجامید».
آثار مکتوب
الفصول الغرویه فى الاصول الفقهیه، از مهمترین آثار و از شاهکارهاى علمى این فقیه برجسته است که با فاصله کمى از نشر، به سرعت در میان دانشمندان و مجامع علمى، جایگاه والایى یافت و شهرتش تا بدانجا رسید که مؤلفش به نام آن شناخته مىشود؛ شاید هم برخى نام مؤلف را درست ندانند و همه جا به «صاحب فصول» معروف است.
رحلت
این فقیه و اصولى فرزانه، عمر شریف خود را در راه تحصیل، تدریس، تعظیم و پاسداشت شعائر اسلامى و مبارزه با اندیشههاى باطل صرف کرد، تا این که حدود سال 1261 قمرى چشم از جهان فروبست و به ملکوت برین پرواز نمود. پیکر پاک آن عالم ربانى پس از تشریفات لازم، در صحن مطهر حضرت سیدالشهداء علیهالسلام در مقبره سید مهدى طباطبایى به خاک سپرده شد. «رحمت و رضوان خدا براو باد.»
منابع
افق حوزه، 8 اردیبهشت 1389، شماره 267.
ماخذ
- روضات الجنات
- فوائدالرضویه
- گلشن ابرار، جلد8