علوم اسلامی

شهید مطهری در آشنایی با علوم اسلامی علوم اسلامی را قابل تعریف به چهار گونه می‌داند:

علومی كه موضوع و مسائل آن علوم ، اصول يا فروع اسلام است و يا چيزهائی است كه اصول و فروع اسلام به استناد آنها اثبات می‌شود ، يعنی‌ قرآن و سنت ، مانند علم قرائت ، علم تفسير ، علم حديث ، علم كلام نقلی،^[۱] علم فقه ، علم اخلاق نقل.^[۲]
علوم مذكور در فوق به علاوه علومی كه مقدمه آن علوم است . علوم‌ مقدمه مانند : ادبيات عرب از صرف و نحو و لغت و معانی و بيان و بديع‌ و غيره ، و مانند كلام عقلی ، و اخلاق عقلی ، و حكمت الهی ، و منطق ، و اصول فقه ، و رجال و درايه .
علومی كه به نحوی جزء واجبات اسلامی است ، يعنی علومی كه تحصيل آن‌ علوم و لو به نحو واجب كفائی بر مسلمين واجب است و مشمول حديث نبوی‌ معروف می‌گردد : طلب العلم فريضه علی كل مسلم يعنی دانش طلبی بر هر مسلمانی واجب است .
علومی كه در حوزه‌های فرهنگی اسلامی رشد و نما يافته است اعم از آنكه از نظر اسلام ، آن علوم واجب و لازم بوده و يا نه ، و اعم از آنكه آن‌ علوم از نظر اسلام ممنوع بوده است يا نه ، ولی به هر حال در جامعه اسلامی‌ و در ميان مسلمانان راه خود را طی كرده است ، مانند نجوم احكامی ( نه‌ نجوم رياضی ) و بعضی علوم ديگر .