احکام شرعی

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

احكام، دستورهاى عملى اسلام در زمينه هاى عبادى، سياسى، اقتصادى و مانند آن است و بر غير مجتهد كه نمى تواند احتياط كند، واجب است در همه اين مسائل از مجتهد جامع الشرايط تقليد كند.[۱]

به همین جهت احكام دين از اهميت خاصى برخور دارند و در اسلام نسبت به فراگيرى آن‌ها سفارش شده است. مسلمانان بايد بر اساس تعاليم اسلامى فرصت مناسبى براى فراگرفتن مسائل دينى خود قرار داده، برنامه هاى زندگى خود را طبق آموخته هاى دينى در زمينه هاى مختلف تنظيم كنند.

رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم فرمود:[۲] واى بر هر مسلمانى كه در هر هفته، يك روز را براى شناخت امر دين خود و پرسش از آن قرار ندهد.[۳]

احكام و اقسام آن

انچه مسلم است اینست كه تعداد مباحات محدود نیست و محدودیت ناظر بر سایر احكامست. از نظر تعداد مستحباب و مكروهات بیشتر از واجبات وحرامهاست و علی القاعده و اجبات و حرامها با یكدیگر مساویند كما اینكه مستحبات و مكروهات نیز برابرند چه هر چه واجبست تركش حرام و هر چه حرامست تركش واجب و همینطور در مورد مستحبات و مكروهات. در زیر صورت واجبات و حرامها با استخراج از رساله حضرت ایت الله مكارم شیرازی امده است

الف-واجبات

ا-تحقیق دراصول دین، 2- اجتهاد تحقیق یااحتیاط در فروع، 3-طهارت بدن لباس و مكان سجده در نماز، 4-طهارت مسجدو قرآن متنجس، 5-طهارت نام خدا و معصومین تربت از نجاست، 6-وضو غسل یا تیمم برای نماز، 7-غسل كفن حنوط دفن و نماز میت، 8-نمازهای یومیه، 9-سایر نمازهای واجب (5مورد)، 10- واجبات نماز(11مورد)، 11-رعایت اوقات نماز، 12-رو بقبله كردن محتضر، 13-ستر عورت درنماز برای مرد، 14-پوشش كامل زن در نماز، 15-شناخت قبله برای نماز، 16-سجده های واجب و سهو، 17-روزه ماه مبارك رمضان، 18-خمس درموارد مذكوره، 19-زكات مال، 20-زكات فطره، 21-یكبار حج درعمر، 22-نجات جان مسلمان، 23-پیگیری شغل برای تامین معاش، 24-امر بمعروف و نهی از منكر، 25-وجوب ازدواج در شرایط خطر به گناه افتادن ، 26-اگاهی ازمسائل معاملات، 27-وفای بعهد، 28- سترعورت جز برای زوجین


ب-حرامها'

1-افتاء توسط غیر مجتهد،2-عبادات برای حائض ونفساء3-تخلی درمعابر عمومی و موقوفات خاص و روی قبر مومن و رو بقبله یا پشت به ان،4- نجس كردن مسجد واموال ان،5- -نجس كردن قرآن وتربت و حرم پیامبر و معصومین،6-بردن نجاست به مساجد،7-رفتن به مسجدالحرام و مسجد پیامبر و سایر مساجد و توقف دران در حالت جنابت،8-گذاشتن چیزی در موارد یاد شده درحالت جنابت حیض ونفاس،9-تخریب یآ فروش اموال مساجد،10-مس قرآن یا نام خدا و پیامبر و معصوم بی وضو یا در حالت جنابت حیض ونفاس،11-نوشتن قرآن با مركب نجس،12-دادن قرآن به كآفر،13-ایستادن یا نشستن روی قرآن یا نام خدا،14-قرائت آیات سجده دار برا ی جنب حائض ونفسا،15-سجده برای غیر خدا،16-وضو یا غسل از ظروف مرداری یا نجس العین،17-سه بار یا بیشتر شستن دروضو،18-روزه یوم الشك بعنوان رمضان،19-روزه عید فطر و قربان،20-روزه مستحبی زن بی اجازه شوهر،21-روزه مضر ببدن،22-حرامهادرمراسم حج،23-مخالفت با مقررات حكومت اسلامی،24-تقویت اسرائیل،25-ازدواج با محارم،26-ازدواج با خواهر زن در حالی که هنوز خواهرش به عفد انسان است ،27-ازدواج زن مسلمان باكآفر ،28-ازدواج دائم مرد مسلمان با كآفر،29-ازدواج با زن شوهردار كه بااو زنا شده است،30-ازدواج بازنی كه درعده عقد شده است ،31-ازدواج بامادر ودختر و خواهر پسر مدخوله،32-ازدواج در حال احرام،33-ازدواج باهمسر سه طلاقه،34-طلاق درحین حیض،35-سفر زن بدون اجازه شوهر،36-سفر فرزند با نهی والدین،37-نزدیكی باهمسر زیر 9سال،38-نزدیكی به هنگام حیض،39-نزدیكی درماه رمضان،40-نگاه كردن بزن نامحرم،41-رویت عورت دیگری بجزهمسر،42-نگاه مرد ببدن مرد دیگر با شهوت،43-تماس بدنی با نامحرم،44-معامله عین نجاست،45-معامله اموال غصبی،46-تجارت اشیائی كه منافع حرام دارند،47-تجارت الات موسیقی،48-معامله مالی كه مالیت ندارد،49-معاملات ربوی،50-معامله طلابطلاونقره بنقره،51-معامله چیزی كه بقصدحرام باشد،52-معامله مسكرات،53-قمارودزدی،54-ترك تعهدنذروقسم،55-غصب مال یاحق دیگری،56-ساختن ومزدوری ساخت طلا و نقره،57-رقص جز برای همسر،58-نشستن بر سفره شراب،59-بازی با پاسور و نرد،60-استماع موسیقی مطرب،61-حضور در مكان خطر،62-نبش قبر،63-ورودنطفه به رحم نامحرم،64-استعمال موادمخدر و دخانی،65-استعمال ظروف طلا و نقره دراتاق،66-اكل و شرب نجاست و متنجس،67-نوشیدن از طروف طلا و نقره،68-اشامیدن ازظروف مرداری و نجس العین،69-نوشیدن ابجو و سایر مسكرات،70-خوردن گوشت حیوان وطی شده،71-خوردن گوشت و شیر حیوان مرده دراب،72-خوردن گوشت درندگان،73-خوردن گوشت فیل خرگوش وحشرات،74-خوردن گوشت پرندگان دارای چنگال،75-خوردن گوشت پرندگان بابال صاف درپرواز،76-خوردن14 قسمت ازبدن حلال گوشت،77-خوردن قطعه جداشده ازبدن زنده،78-خوردن اشیاء خبیث و پلید،79-خوردن خاك و گل،80-خوردن مال حرام،81-خورانیدن مال نجس یا متنجس،82-فراراز جهاد،83-اتهام زنابزن پارسا،84-زنا،85-لواط،86-مساحقه،87-قیادت،88-قتل نفس،89-ضرب و جرح،90-عاق والدین،91-محاربه و افساد فی الارض،92-سحر و جادو،93-سخن چینی،94-تجسس در كار دیگران،95-كذب،96-خیانت درامانت،97-غیبت،98-كفر،99-شرك،100-ارتداد [۴]

پانویس

  1. احكام عبادى، يوسفيان/ منتظرى ، ص 15.
  2. بحارالانوار، علامه مجلسى، ج 1، ص 176.
  3. احكام اسلامى، ص 21.
  4. برگرفته از رساله عملیه آیت الله مکارم شیرازی
فقه
کلیات: تاریخ فقه، ابواب فقه، احکام، اجتهاد، منابع اجتهاد در فقه شیعه، تقلید، اصول فقه، قواعد فقهی
منابع: عروة الوثقى، شرایع الاسلام، علل الشرائع، لمعه، جواهرالكلام، المكاسب المحرمه، مدارک الاحکام و ...
↓ رده ها ↓
فقه: فقیهان، منابع فقهی، اصطلاحات فقهی، آیات الاحکام، منابع اجتهاد در فقه شیعه، قواعد فقه
اصول فقه: اصول فقه، اصولیون، منابع اصول فقه، اصطلاحات اصول فقه
احکام: احکام، احکام عبادی، احکام اقتصادی، احکام خانواده، احکام روابط اجتماعی، احکام قضایی و جزایی، احکام اطعمه و اشربه، اصطلاحات احكام