سریه قرده

کلیدواژه: غزوه احد، وقایع پس از هجرت، سريه زيد بن حارثه، تغییر مسیر کاروان قریش

این سریه در جمادى الاخر سال سوم (28 ماه پس از هجرت) رخ داد.

سريه زيد بن حارثه یا سریه قردة

قريش هر ساله كاروانى تجارتى به شام مى فرستاد و اموال تجارتى خود را از قبيل پوست، كشمش، نقره و غيره بدان جا مى بردند و در مقابل خوار و بار، مواد غذايى، پارچه و غيره خريدارى كرده و به حجاز مى آوردند. و چنان كه در قرآن کریم نيز بدان اشاره شده آن ها دو مسافرت تجارتى در سال داشتند يكى در تابستان و يكى در زمستان، در تابستان كه هوا گرم بود به سوى شام و در زمستان به يمن مى رفتند.

وضع آب و هوا و مساعد نبودن سرزمين حجاز براى كشت و زرع اين مسافرت ها را براى آنان به صورت اجبارى در آورده بود و آنان براى امرار معاش و ادامه زندگى ناچار به مسافرت و تجارت بودند.

پس از جنگ بدر و شكست قريش، مسافرت به شام و حركت دادن كاروان بدان سو با خطر برخورد با مسلمانان كه در نواحى يثرب سكونت داشتند، مواجه شد بخصوص كه قبايل اطراف نيز با پیامبر اسلام پيمان بسته بودند و قريش نيز كه ناچار به ادامه مسافرت به شام و تجارت بودند به پيشنهاد اسود بن مطلب راه كاروان را از ساحل دريا به راهى كه به سوى عراق مى رفت تغيير دادند.

و دليلى هم كه اسود بن مطلب براى پيشنهاد خود آورد اين بود كه گفت: راه عراق كوهستانى است و بيابان هاى وسيعى دارد و مسلمانان بدان بيابان ها وارد نخواهند شد.

بدين ترتيب كاروان قريش كه ابوسفيان نيز در ميان آن ها بود با كالايى كه قيمت آن به صد هزار درهم مى رسيد به سوى شام حركت كرد، راهنماى اين كاروان فرات بن حيان عجلى بود كه كاوران را از راه عراق و ناحيه «ذات عرق» مى برد. خبر حرکت کاروان به گوش مسلمانان رسيد و رسول خدا صلی الله علیه و آله زيد بن حارثه را با صد سوار مأمور كرد سر راه آن ها بروند و آن ها نيز تا جايى به نام «قردة» كه در ناحيه «ذات عرق» واقع است پيش رفتند و در آن جا به كاروان مزبور برخوردند و بر آن ها حمله برده و شتران و اموال ايشان را گرفته به مدينه آوردند و ابوسفيان و افراد ديگرى نيز كه همراه كاروان بودند ناچار به فرار شده به مكه بازگشتند تنها فرات بن حيان اسير شد و پس از مسلمان شدن آزاد گشت . رسول خدا خمس غنيمت را كه بيست هزار درهم بود برداشت و باقيمانده را بین مردان سريه قسمت كرد. بدين ترتيب بزرگترين غنيمت نصيب مسلمانان گرديد.

اين حادثه با توجه به شكست قبلى قريش در جنگ بدر و عزادار شدن آن ها در مرگ كشتگان و بزرگان خويش، آنان را در انتقام گرفتن از مسلمانان و ايجاد امنيت در راه تجارتى خود مصمم تر ساخت و مقدمات يك جنگ خونين ديگر و حمله به مدينه را فراهم نمود.

قريش تنها راه نجات خود را از اين محاصره اقتصادى و جبران شكست هاى گذشته در آن ديدند كه تمام قواى خود را در يك جا متمركز ساخته و هر چه را در اختيار و امكان دارند به كار برده و ضربه محكمى به مسلمانان و پيروان پيغمبر اسلام بزنند، كه منجر به غزوه احد گرديد.

منابع

• هاشم رسولى محلاتی، زندگانى حضرت محمد صلی الله علیه و آله.
• محمد ابراهیم آیتی، چکیده تاریخ پیامبر اکرم(ص)، به کوشش ابوالقاسم گرجی.