صرف
این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.
(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)
علم صرف: یا همان تصریف، اصطلاحاً یعنی تحویل بردن و تغییر دادن یك اصل كه همان مصدر باشد، به صیغه‌های مختلف، كه از هر یك معنایی جدا قصد شده باشد و این معنا جز با این كلمه سازی و تغییر و تحویل حاصل نمی‌شود.[۱] مثل این كه چگونه از سه حرف اصلی ضارب افعال مختلف در زمان‌های مختلف اسم فاعل و اسم مفعول و ... ساخته می شود. از همین جا معلوم می‌شود كه موضوع علم صرف كلمه است و خصوصیات و ساختمان آن مورد بحث قرار می‌گیرد و فایده آن نیز شناخت كلمات و معانی آنها و نیز ساختن كلمات مناسب برای معانی مختلف می‌باشد.[۲] در این علم درباره، جامد و مشتق، مونث و مذكر، مفرد و جمع و تثنیه، اسم یا فعل و یا حرف بودن و زمان‌های مختلف افعال و... بحث می‌شود. در علم صرف نخستین كسی كه كتابی نوشت، ابومسلم معاذ الهرّاء (م 187) است كه اهل كوفه و استاد فرّاء می‌باشد و خود از شاگردان امام صادق ـ علیه السّلام ـ بوده است.[7][۳] پس از او ابوعثمان مازنی كتاب التحریف را نوشت.[8][۴] برخی از معروف‌ترین كتابهای علم صرف عبارتند از: الاشتقاق نوشته ابن خالویه، البیان فی التحریف نوشته شیخ احمد مهابادی، شرح شافیه استرآبادی، الشافیه ابن حاجب، التحریف زنجانی و شرح التحریف تفتازانی.[۵]
پانویس
- ↑ جمعی از نویسندگان، جامع المقدمات، تصحیح و تعلیق، مدرس افغانی، انتشارات هجرت، قم، 1375، چ 9، ص 205 (كتاب شرح التصریف).
- ↑ طباطبایی، محمد رضا، صرف ساده، دار العلم، قم، 1372، چ 29، ص 11 و 12.
- ↑ قربانی، زین العابدین، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، 1370، چ دوم، ص 102، به نقل از ریحانه الادب، ج 4، ص 312 ـ 314، و نیز فهرست ابن ندیم، ص 103.
- ↑ همان، به نقل از ریحانه الادب، ج 5، ص 149 ـ 151.
- ↑ همان، ص 103.
منابع
- پایگاه اندیشه قم، محمد کاظم حقانی فضل، بازیابی:4 آذر 1392.
