اصطخر

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

محتوای فعلی بخشی از یک کتاب متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

اصطخر در طول هفتاد و نه درجه و عرض سى و دو درجه جغرافيايى در فارس قرار گرفته است. ياقوت حموى مى‌نويسد: اول كسى كه بناى شهر اصطخر را نهاد، اصطخر بن طهمورث پيشدادى بود و اين شخص نزد مردم ايران منزلت بسيار داشت. «86» فتح اصطخر در عهد خليفه دوّم و در سال 16 هجرت توسط عثمان ابى العاص و ابو موسى اشعرى صورت گرفت. «87» و در سال 74 هجرى توسط محمّد بن يوسف‌ __________________________________________________

(86)- به نقل از: اعتماد السلطنه، مرآت البلدان، 1/ 1- 90؛ زركوب شيرازى، شيرازنامه، ص 23؛ جيهانى، حدود العالم، ص 1- 130.
(87)- زركوب شيرازى، شيرازنامه، ص 24.
                       جغرافياى تاريخى هجرت امام رضا عليه السلام از مدينه تا مرو، ص: 89

برادر حجّاج بن يوسف ثقفى، در نه فرسخى جنوب اصطخر، در وقت طلوع برج سنبله بناى شهر شيراز گذاشته شد و اين شهر روز بروز از رونق اصطخر كاست. «88» آنچه از نوشته جغرافيدانان قرون اول اسلامى درباره اصطخر به دست مى‌آيد، اين است كه اصطخر در آن زمان بسيار وسيع بوده، اصطخرى در مسالك الممالك مى‌نويسد: اصطخر شهرى است بزرگ، چند اردشير خوره باشد به بزرگى، و به اردشير خوره شهرهاست چون شيراز و سيراف، ... تا حيث يزد بزرگتر نواحى اصطخر باشد سه جايگاه مسجد آدينه دارد. كثه ميبد و نايين و بهره، مقدار ناحيت اصطخر شصت فرسنگ باشد، ابرقو شهرى است اقليد و سرمق دو پاره شهرند و به پارسى كليد و سرمه خوانند ... «89» مسافت بين شيراز تا اصطخر دوازده فرسنگ و وسعت اين شهر يك ميل بوده است. «90»

__________________________________________________

(88)- ابن بلخى، فارسنامه، ص 132؛ اصطخرى، مسالك الممالك، ص 111؛ آربرى مى‌نويسد: نام شيراز را در كشفيات باستان‌شناسى، به صورت (hsi- sti- arihS)، آمده است. ر. ك. به: آربرى، شيراز، ص 40.
(89)- اصطخرى، مسالك الممالك، ص 8- 97. ن. ك. به: اطلس تاريخى ايران، نقشه شماره 8، 9، 10.
(90)- اصطخرى، مسالك الممالك، ص 115؛ اعتماد السلطنه، مرآت البلدان، 1/ 103؛ ابن حوقل، صورة الارض، ص 194.

منبع

جلیل عرفان منش، جغرافياى تاريخى هجرت امام رضا عليه السلام از مدينه تا مرو، آستان قدس رضوى، بنياد پژوهشهاى اسلامى‌، مشهد مقدس‌، 1376، ص88 و 89