آیه 33 انفال
متن آیه
ترجمه
تا آنگاه که تو در میانشان هستی خدا عذابشان نکند و تا آنگاه که از خدا آمرزش می طلبند، نیز خدا عذابشان نخواهد کرد
شأن نزول
(در دنباله شأن و نزول آیه 32 منقول از احمد بن عبدالرحمن النارودى) بعد از گفتار نضر بن الحرث و روى برگردانیدن او از رسول خدا صلی الله علیه و آله این آیه هم نازل گردید. پیامبر بعد از نزول این آیه دنبال نضر بن الحرث روانه کرد و این آیات را براى او تلاوت فرمود. نضر گفت: یا رسول اللّه آنچه که براى خود و دیگران از اهل بیت خود گفتى، متوجه شدم و به شرافت و فضلى که براى آن‌ها در دنیا و آخرت قائل گشتى، آگاه گشتم ولى من با توجه به این مراتب می‌خواهم با اجازه شما از مدینه کوچ نمایم زیرا طاقت شنیدن این گونه گفتار را ندارم.
پیامبر وى را نصیحت کرد و پند و اندرز داد و فرمود: تو نیز اگر ایمان بیاورى و صابر در گناهان باشى بعید نیست که یک چنین مواهبى از طرف پروردگار نصیب تو بشود بنابراین اسلام اختیار کن و خود را به اطاعت خداوند راضى و خشنود بساز زیرا خداوند گاهى بندگان خود را به انواع و اقسام بدى ها و مکاره در معرض آزمایش و امتحان درآورد و در عین حال مواهب و عطایاى خداوند بزرگ و احسان او زیاد است.
ابن حرث باز امتناع ورزید و اجازه خواست که از مدینه بیرون برود. پیامبر نیز به او اجازه داد لذا به خانه خویش رفت و وسائل سفر خود را آماده نمود و مدام این کلمات را تکرار می‌کرد و مى گفت: بار خدایا اگر این مراتب را که محمد مى گوید، راست باشد از آسمان بر سر ما سنگ بباران و یا ما را به عذاب دردناک مبتلا ساز.
گویند: وقتى که از مدینه بیرون رفت، گرفتار هجوم حیوانى گردید و از میان رفت سپس آیات اول و دوم سوره معارج نازل شد که در جاى خود ذکر گردیده است،[۱] انس گوید: که طالب و خواستار متن آیه 32 ابوجهل بن هشام بوده و این آیه پس از گفتار او نازل شده است.[۲]
ابن عباس گوید: مشرکین دور خانه کعبه طواف می‌کردند و مى گفتند: غفرانک غفرانک یعنى آمرزش و بخشش تو را اى خداوند می‌خواهیم، سپس این آیه نازل گردید.[۳]
محمد بن قیس و یزید بن رومان گویند: قریش به یکدیگر مى گفتند: خداوند محمد را از میان ما به احترام نام مى برد و او را گرامى می‌دارد سپس خواستار متن آیه 32 گردیدند و هنگامى که شب فرارسید از گفتار خویش پشیمان شدند و از خداوند طلب آمرزش نمودند و این قسمت از آیه «وَ ما کانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَ هُمْ یسْتَغْفِرُونَ» نازل گردید.
و همچنین ابن ابزى گوید: موقعى که رسول خدا صلی الله علیه و آله در مکه بود خداوند این قسمت از آیه را نازل نمود «وَ ما کانَ اللَّهُ لِیعَذِّبَهُمْ وَ أَنْتَ فِیهِمْ» و وقتى که به مدینه هجرت فرمود. این قسمت از آیه «وَ ما کانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَ هُمْ یسْتَغْفِرُونَ» نازل شد زیرا آنان از بقایاى مسلمینى بودند که در آنجا باقى مانده و استغفار و طلب آمرزش می‌نمودند و وقتى که همه مسلمین از مکه بیرون آمدند آیه 34 «وَ ما لَهُمْ أَلَّا یعَذِّبَهُمُ اللَّهُ وَ هُمْ یصُدُّونَ عَنِ الْمَسْجِدِالْحَرامِ» نازل گردید.
آن هم درباره کفار اهل مکه[۴] و نیز درباره نزول این آیه گویند: وقتى که کفار متن آیه 32 را خواستار شده بودند، خداوند به پیامبر خویش خبر داد و گفت: اگر چه کفار عذاب می‌خواهند ولى مادامى که تو در میان آن‌ها باشى عذاب به آن‌ها نخواهم داد زیرا تو مبعوث شده اى که از براى جهانیان رحمت باشى.[۵]
پانویس
===
منابع
- قرآن کریم، ترجمه عبدالمحمد آیتی.
- محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه ، ص 382
پیوندها
