ورع

ورع، عبارت است از نگهداری کامل و حفظ نفس در آخرین مرتبه و در عین حال، هراسان بودن از لغزش یا سختگیری بر نفس است برای تعظیم حق.

امام خمینی درباره مراتب ورع می نویسند: «ورع عامه، اجتناب از کبائر است و ورع خاصه، اجتناب از مشتبهات است برای خوف وقوع در محرمات. ورع اهل زهد، اجتناب از مباحات است برای احتراز از وزر آن و ورع اهل سلوک، ترک نظر به دنیاست برای وصول به مقامات و ورع مجذوبین، ترک مقامات است برای وصول به باب الله و شهود جمال الله و ورع اولیا، اجتناب از توجه به غایت است».

ورع از محارم الله پایه کمالات معنویه و مقامات اخرویه است و برای هیچ کس مقامی حاصل نشود، مگر به ورع از محارم الله و قلبی که دارای ورع نباشد، به طوری زنگار و کدورت او را فرو می گیرد که امید نجات بسا باشد که از آن منقطع گردد. صفای نفوس و صقالت آنها به ورع است و این منزل برای عامه مهمترین منازل است و تحصیل آن از مهمات مسافر طریق آخرت است.

پارسائی و پرهیز از حرام بزرگترین باعث و وسیله نجات و عمده چیزی است که آدمی را به سعادت ها و درجات عالی می رساند. بعضی از علماء ورع و تقوا از محارم الهی را به چهار درجه تقسیم کرده اند:

اول، ورع اهل عدل و آن اجتناب از هر چیزی است که مستلزم فسق و گناهکار بودن است و موجب خروج از عدالت است.
دوم ورع صالحین است و آن اجتناب از شبهات است.
سوم اجتناب است از انجام آن اموری که خوف آن می رود به حرامی یا شبهه حرامی مبدل شود یا حرامی را به دنبال داشته باشد.
چهارم ورع صدیقین است و آن اجتناب از هر چیزی است که برای خدا نباشد.

چنانچه امام صادق علیه السلام فرمود: «تقوا برسه وجه است. اول تقوا از خوف نار و عقاب که همان ترک حرام است که در واقع تقوای عوام می باشد. دوم تقوای از خدا (نه از خوف جهنم) که ترک شبهات است و این مرتبه تقوای خواص است. سوم تقوای فی الله و آن ترک حلال است به خاطر دچار نشدن به شبهه».

ورع در روایات

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: «خیر دینکم الورع؛ بهترین صفت دین شما پرهیزکاری است».

و فرمود: «من لقی الله سبحانه ورعا اعطاه الله ثواب الاسلام کله؛ هر که در حالی که از اهل ورع و پرهیزکاری است خدای سبحان را ملاقات کند خداوند تمامی ثواب اسلام را به او عطا می فرماید».

امام باقر علیه السلام فرمود: «ان اشد العبادة الورع؛ سختترین عبادت ورع است».

و فرمود: «شیعه ما نیست مگر کسی که پرهیزکاری را شعار خود سازد و خدا را اطاعت کند، پس از خدا بترسید و به امید آنچه نزد خداست عمل کنید».

حضرت امام صادق علیه السلام فرمود: «اوصیک بتقوی الله و الورع و الاجتهاد و اعلم انه لاینفع اجتهاد لا ورع فیه؛ تو را به تقوای خدا و ورع و کوشش سفارش می کنم و بدان که کوششی که در آن ورع نباشد، سودی ندهد».

و فرمود: «اتقوا الله و صونوا دینکم بالورع؛ از خدا بترسید و دین خود را با ورع پاسداری کنید».

و فرمود: «علیکم بالورع فانه لاینال ما عندالله الا بالورع؛ پرهیزکاری کنید که به آنچه نزد خداست جز به ورع نتوان رسید».