انگشتر عقیق

انگشتر عقیق سرخ با رکاب نقره

عقیق سنگی سیلیسی و نوعی از در کوهی است. انگشتر عقيق به دست كردن در آموزه های اسلام از مستحبات است و روايات زيادى در فضيلت و خواص آن نقل شده است.

سنگ عقیق

عقیق یا آگات از سنگ های نیمه قیمتی و جزو کانی هایی است که از چند عنصر شیمیایی تشکیل شده است. عقیق سنگی سیلیسی و نوعی از در کوهی است. عقیق به رنگ های سفید تا خاکستری تیره و سیاه، زرد تا قرمز، سبز و آبی روشن است و در میان جواهرات درجه دوم سنگی مشهور است.

چگونگی تشکیل سنگ عقیق

در فرهنگ فارسی معین آمده است: عقیق در نتیجه جریانهای آب در سنگهای سیلیسی یا سنگهای سیلیکات دار و یا در نتیجه برخاستن گازهای اسید از درون زمین ایجاد می شود و در خلال سنگهای دیگر بوجود می آید. مخصوصاً در بین سنگهای آذرین سطحی که ساختمان سماکی دارد.

بهترین عقیق ها

در تحفه حکیم مومن آمده است که بهترین آن سرخ، زرد و سفید است. گفته حکیم مومن شاید برگرفته روایت بشیر دهان باشد که می گوید: به امام باقر علیه السلام گفتم: «چه نگینی برای انگشترم انتخاب کنم؟»

فرمود: «چرا عقیق سرخ و زرد و سفید را انتخاب نمی کنی؟ اینها در بهشت، سه کوه‌اند. معدن عقیق سرخ در بهشت در کنار خانه رسول خدا است، معدن عقیق زرد در کنار خانه فاطمه علیهاالسلام و معدن عقیق سفید در کنار خانه امیرالمؤمنین علی علیه السلام.

پای هر کوهی رودی روان است از برف سردتر، از عسل شیرین تر و از شیر سفیدتر که جز محمد و آل محمد و شیعیانشان از آن نمی نوشند. هر سه رود از حوض کوثر سرچشمه می گیرند و به یک جا می ریزند. این کوه های سه‌گانه خداوند را تسبیح و برای دوستان آل محمد استغفار می کنند. شیعیان آل محمّد هر یک از این سه عقیق (سرخ، زرد، سفید) را به انگشت خود کنند، جز خوبی و نیکویی و فراوانی ِ روزی و امنیت از بلاها و شر پادشاه ستمگر و انچه که مایه ترس آدمی است نخواهند دید.

در اختیارات بدیعی آمده است: اجناس آن بسیار است در بلاد یمن و ساحل بحر روم و نیکوترین آن بود که بغایت سرخ و شفاف بود.

نزهةالقلوب نیز همین مطلب آمده است: بر چند نوع است و سرخ آن که صفای لون بیشتر دارد به بود و آن در ملک یمن بیشتر است.

انواع عقیق

• عقیق سلیمانی: عقیق سلیمانی یا سنگ باباقوری یا خلنگ نوع رگه دار سنگ یمانی (chalcedony) است. سنگ یمانی خود گونه ای از در کوهی (کوارتز) است.

رنگ رگه های عقیق سلیمانی سفید و سیاه است. به آن گونه که رگه های رنگی اش به جای سیاه، طیف هایی از قرمز هستند عقیق یمانی (Sardonyx) می گویند. عقیق یمانی را معمولاً به صورت گنبدی یا به صورت تیله می تراشند. برخی از عقیق های سلیمانی طبیعی هستند ولی بسیار از آن ها را با رنگ کردن و لکه دار کردن عقیق تولید می کنند.

• عقیق سرخ؛ عقیق احمر. نوعی عقیق که دارای رنگ سرخ آتشی است و در جواهرسازی مصرف می شود.

• عقیق سیاه؛ عقیق اسود. نوعی سنگ آذرین شیشه ای شکل تیره از دسته سنگهای آتشفشانی قلیایی که شبیه شیشه های سیاه یا سبز (مثل شیشه ته بطری های شکسته) می باشد، به همین جهت به آن شیشه آتشفشانی نیز گویند. این سنگ چون دارای سختی و برندگی بالنسبه جالب است انسانهای نخستین وسایل دفاعی خود را (از قبیل سرنیزه و کارد و سوزن و غیره) از این سنگ می ساخته اند. ساختمان این سنگ در زیر میکروسکپ اغلب به صورت توده های بی شکل است و ندرةً دارای بلورهای فلدسپات می باشد. حجرالمینا، عقیق اسود، البسیدین، شیشه آتشفشانی و شیشه معدنی.

• عقیق رُطَبی؛ عقیقی است سرخ تیره و خطوطی سفید و نازک در آن هست.

• عقیق چشم بلبلی؛ نوعی عقیق شجری است که دارای دوایر متحدالمرکز کوچکتری است. زمینه این کانی به رنگ صورتی کم رنگ است.

• عقیق دلربا؛ نوعی عقیق براق با جلوه ای زیاد.

خواص انگشتر عقیق

استجابت دعا

در ارشاد القلوب آمده است: سزاوار است از براى كسى كه دعا مي كند پاك و رو به قبله باشد و يكى از آداب دعا اين است كه در مكان هاى شريفه و در اوقات شريفه و بعد از نماز باشد و در دستش انگشتر عقيق باشد. روايت دارد دستى كه در آن انگشتر عقيق باشد دعايش رد نمي شود و فرمود: دستى بسوى آسمان بلند نمي شود كه دوست‌تر باشد در نزد خدا از دستى كه در آن عقيق است و آن عقيق امان است در سفر و حضرت رسول فرمود: دو ركعت نماز با انگشتر عقيق بهتر است از هفتاد ركعت بدون انگشتر عقيق و فرمود: عقيق اولين گوهرى است كه اقرار به يگانگى خدا و نبوت حضرت محمد صلی الله علیه و آله و ولايت على عليه السلام كرد و خدا مقدر فرمود: هر دستى كه در آن انگشتر عقيق باشد و به دعا بلند شود آن را رد نكند و آن را عذاب نكند.

دور شدن از فقر

امام صادق عليه السلام می فرمایند: «هر كس انگشترى داشته باشد كه نگين آن عقيق باشد فقير نخواهد شد و مقدر او جز بهترين تقديرات نخواهد بود».

ایمنی در سفر

در کتاب "آداب سفر در فرهنگ نيايش‌" به نقل از كتاب «فضل العقيق والتّختّم به» نوشته‌ى سيد قريش سبيع ابن مهنّاى علوى مدنى به سند متّصل از امام صادق عليه السلام آمده است: «انگشترى عقيق مايه‌ ى ايمنى در سفر است».

دوری از گزند و بلا

سيّد قريش سبيع ابن مهنّا از غيداق و به اسناد او از ابوهاشم داود جعفرى رحمه اللَّه نقل مى‌كند كه او گفت: اسماعيل بن جعفر گفت: حضرت ابوجعفر محمّد بن على، امام باقر عليهماالسّلام، به من فرمود: «پسرم، هر كس صبح كند در حالى كه انگشترى عقيق در دست راست خود كرده باشد و پيش از آن كه كسى را ببيند، نگين انگشترى را به طرف كف دست بگرداند و سوره‌ى «إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ » را تا آخر بخواند، سپس بگويد: آمنت باللَّه وحده لاشريك له و كفرت بالجبت والطّاغوت و آمنت بسرّ آل محمّد و علانيتهم و ظاهرهم و باطنهم و أوّلهم و آخرهم، (يعنى: به خدايى كه يگانه و بى‌همتاست، ايمان آوردم و از جبت و طاغوت بيزارى جستم و به امور نهان و آشكار و ظاهر و باطن و اوّل و آخر آل محمّد صلوات اللَّه عليهم اجمعين معتقد گرديدم)، خداوند در آن روز او را از گزند بلاهايى كه از آسمان فرود مى‌آيد و يا به آسمان بالا مى‌رود و زيان‌هاى روى زمين و آنچه از درون آن برآيد، آسوده نگاه مى‌دارد و آن روز را تا شب در حفظ خدا و در پناه ولىّ او خواهد بود.

و همو در حدیث دیگری از امام باقر عليه السّلام نقل كرده است كه آن حضرت پس از نام بردن از عقيق و بيان انواع مختلف آن، در پايان گفتار مفصّلى، چنين فرمود: هر كس يكى از انواع آن عقيق‌ها را به انگشت نمايد و از پيروان آل محمّد صلوات اللَّه عليهم اجمعين نيز باشد، جز نيكى نبيند و خوبى و گشايش روزى و بى‌نيازى از مردم و ايمنى از تمام بلاها نصيبش گردد و همچنين مايه‌ى آسودگى از شرّ زمام‌دار بيدادگر و از هر كسى است كه انسان از او مى‌ترسد.

امان از عذاب به آتش

زياد قندى از حضرت موسى بن جعفر، از پدران بزرگوارش عليهم السّلام از حسين بن على عليه السّلام روايت كرده است كه فرمود: هنگامى كه خداوند، موسى بن عمران را آفريد و در طور سينا با او سخن گفت، بر زمين نظرى افكند و از نور روى خود عقيق را آفريد، آنگاه فرمود: بحقّ خودم بر خود لازم كردم كه كسى را كه (انگشترى) عقيق دست كند، به آتش عذاب نكنم به شرط آن كه على عليه السّلام را دوست داشته باشد.