شریعتمدار تهرانی

حاج ملا جعفر استر آبادی فرزند سيف الدين معروف به شريعتمدار صاحب انيس الواعظين یکی از بزرگان علما و نويسندگان جهان تشيع در قرن سيزدهم بود. شريعتمدار عالمی جامع و نويسنده ای ماهر و توانا بود. سالها در حوزه کربلا و نجف از محضر سيد صاحب رياض و فرزندش بهره برد تا زمانی که شهر کربلا توسط داود پاشا محاصره شد به ايران عزيمت نمود و در تهران اقامت گزيد. ديری نگذشت که مورد توجه مردم و امرای مملکت قرار گرفت و از زندگی مرفهی برخوردار شد. شريعتمدار حدود بيست سال در تهران منصب قضاوت، امام جمعه و جماعت و رتق و فتق امور در دست او بود و در عراق و ايران آنی بی کار نبود. شهرت اين دانشمند بيشتر برای تأليفات متعدد اوست که فضلای ربانی از آثار گرانبهايش بهره ها بردند. او غير از کتاب انيس الواعظين (یا مونس زاهدين در اصول و فروع و اخلاقيات) حدود چهل جلد کتاب ديگر به رشته تحرير برده که اهم آنها بدين قرار است:

مصابيح در اصول فقه چند مجلد، شارع کبير در شرح معالم چند جلد، شارع صغير، براهين قاطعه در حکمت و کلام در شش جلد، ملاذ اوتاد در تقريرات سيد استاد، شفاء الصدور در تفسير چند جلد، جامع الفنون در علم اصول و شرايط اجتهاد، مداين علوم، مواليد الاحکام، ینابيع حکمت، قواعد فقهيه، اصل اصول، اصل عقايد، مصباح الهدی، نجم الهدايه، نخبه در دعا، تحفه عراق، ارشاد المسلمين دراخلاق، سفينة النجاه در شناخت امراض، جامع الرسائل، مظاهر الاسرار، مشاکل القرآن، اعمال العلوم، زينت صلوة، تجويد القرآن، تفسير القرآن، حاشيه شرح لمعه، حاشيه شرح جامی، حاشيه شمسيه قطب، مائده و چند جلد ديگر که کتب مزبور احاطه علمی او را در علوم عقلی و نقلی به اثبات می رساند.

صاحب روضات می نويسد: شريعتمدار دانشمندی نکو قلم، خوش بيان و گويا بود. مردم را به بهترين وجه به راه خدا و دين و به راه هدايت دعوت می نمود و با اصول فلسفی دقيق و پند و اندرز پسنديده با آنها گفتگو می کرد و باطل گويان را مجاب می نمود. او یکی از شرايط مهم اجتهاد را تسلط کامل در ادبيات عرب می دانست و معتقد بود از اين دانش می توان به فقه و اصول و تفسير و... دست یافت.

شريعتمدار در فن شعر و ادبيات عرب و عجم مهارت داشت. بيتی درباره اهميت کار وحيد بزرگ و صاحب رياض نقل کرده:

تـــــــــــــخــــم اصـــــــــول فـــــقـــه در ايـــــــام آنــــــدراس آقــــای بـــهـــبــــهــانــی از آن کـــشـت بـــا اســـاس

در وقـــــــت آب ســـــــــــيــــــــــــد دامــــــادش آب داد والــــــی نـــــمـــود خــرمـنـــش ای خوشه چين بداس

والی = شريعتمدار

شريعتمدار در سال 1197 به جهان ديده گشود و در شب جمعه دهم صفر سال 1264 در تهران از جهان ديده فرو بست و جنازه او به احترام در ايوان نجف کنار مولا به خاک رفت.

بعد از او فرزند دانشمند او حاج شيخ علی استرآبادی، صاحب جواهر المعادن، انيس الغربا، نهاية الآمال، جنة السرور، تحرير الاصول و... وارث علوم پدر گرديد.