علی بن حسن زواره ای

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

علی بن حسن زواری از دانشمندان به نام قرن دهم هجری است که در عهد شاه اسماعیل صفوی و فرزندش شاه طهماسب می‌زیست.(زوارى به فتح زاء نسبت است به زواره و چند جاى به این نام است: یکی از آنها دهی است نزدیک اردستان و دیگری قصبه‌ای معروف از نواحی اصفهان، میان اصفهان و یزد).

وی پس از‌ اتمام‌ تحصیلات مقدماتی در زادگاه خود به‌ اصفهان‌ و کاشان‌ رفته‌ و پس از‌ تلمذ‌ نزد اساتید حوزه علمیه این دو شهر، برای تکمیل تحصیلات خود رهسپار هرات گردیده است[۱].

با‌ به‌ قدرت رسیدن شاه طهماسب و علاقه وافر‌ وی‌ در‌ نشر‌ و تقویت‌ مذهب شیعه، زواره‌ای از هرات به ایران مراجعت می‌کند و به دستور این پادشاه در مقابل کتب معروف اهل سنت و جماعت به ترجمه و تألیف کتب‌ شیعی اهتمام می‌ورزد. غالب ارباب تحقیق، مقام علمی زواره‌ای را ستوده‌اند و وی را از دانشمندان نامی قرن دهم هجری یاد کرده‌اند[۲].

اساتید و شاگردان زواره‌ای

وی ‌از‌ شاگردان محقق کرکی و سید غیاث‌الدین جمشید زواری و سید امیر عبدالوهاب‌ بن‌ علی‌ حسینی استرآبادی می‌باشد؛ که هر سه شخص از مشاهیر آغاز عهد صفوی بشمار می‌آیند[۳].

طبق آنچه روضات از ریاض نقل می‌کند، او فاضل، عالم، مفسر، فقیه و محدث معروف است و از بزرگان شاگردان سید غیاث‌الدین جمشید زوارى مفسر و شیخ علی بن عبدالعالى‏ است و در تصانیف خویش به تصوف مایل است و از کتاب لوامع او چنان استفاده می‌شود که از سید امیر عبدالوهاب حسینی استرآبادى روایت دارد و مولى فتح‌الله کاشانى مفسر مشهور صاحب تفسیر منهج ‌الصادقين و غیر آن شاگرد او بوده است.

آثار

  1. ترجمة ‌الخواص (تفسیر فارسى معروف به تفسیر زوارى)؛
  2. شرح نهج البلاغة به زبان فارسى، معروف به روضة الأبرار؛
  3. ترجمه كشف الغمة، به نام المناقب؛
  4. ترجمه مكارم الأخلاق، به ‌نام مكارم الكرام؛
  5. ترجمه عدة الداعي ابن فهد، به نام مفتاح النجاح؛
  6. ترجمه احتجاج طبرسی؛
  7. ترجمه وسيلة النجاة؛
  8. ترجمه اعتقادات شیخ صدوق؛
  9. کتاب مجمع الهدى؛
  10. کتاب تحفة الدعوات، در اعمال سال؛
  11. کتاب لوامع الأنوار إلى معرفة الأئمة الأطهار، به فارسى؛
  12. ترجمه تفسیر امام حسن عسکرى(ع)؛
  13. رساله مرآت الصفا به فارسى[۴]؛
  14. كشف‌ الاحتجاج، ترجمه كتاب الاحتجاج علی أهل اللجاج،‌ تألیف‌ ابومنصور‌ احمد‌ طبرسی؛‌
  15. چهل حدیث، ترجمه «الأربعون» اثر شمس‌الدین ابوعبدالله جمال‌الدین مکی معروف به شهید اول؛
  16. ترجمه فارسی آداب السفر، از تألیفات سید بن طاووس؛
  17. ترجمه فارسی مناقبِ ابن شهرآشوب؛
  18. ترجمة الجعفرية، ترجمه فارسی کتاب جعفریه؛
  19. طراوة اللطائف في ترجمة كتاب الطرائف (كتاب الطرائف في مذاهب الطوائف، اثر رضی‌الدین علی بن طاووس حلی در موضوع امامت و احتجاج‌ با اهل سنت و جماعت است)؛
  20. حلية الموحدین (ترجمه کتاب روضة الواعظين منسوب به ابوالمفاخر محمد بن نعمان شیبانی، معروف‌ به‌ شیخ مفید است)؛
  21. خلاصة الروضة (خلاصه روضة الشهداء، تألیف کمال‌الدین حسین بن علی کاشفی است)؛
  22. عمدة المطالب (ترجمه فارسی کتاب مناقب یا‌ مطالب‌ السئول، تألیف کمال‌الدین‌ محمد‌ بن طلحه شافعی است)؛
  23. نشر الأمان في الأمصار و الأوطان (ترجمه کتاب أمان الأخطار، تألیف سید رضی‌الدین علی بن طاووس است)[۵].

پانویس

منابع مقاله

  1. شعرانی، ابوالحسن، مقدمه کتاب كشف الغمة في معرفة الأئمة (ترجمه زواری)، انتشارات اسلامیه، تهران، چاپ سوم، 1382ش
  2. مؤذنی، علی‌محمد؛ شکرایی، محمد، «معرفی ترجمه و شرح نهج البلاغة اثر علی بن حسن زواره‌ای (مفسر قرن دهم هجری) همراه با شرح حال و دیگر آثار نویسنده»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، زمستان 1384، شماره 176.

منبع

ویکی نور