کینه

کینه به معنای بغض دیگر را در دل داشتن که در عربی از آن به عنوان حقد تعبیر می شود در منابع اسلامی یکی از صفات ناشایست اخلاقی معرفی شده که آرامش شخص را از او می گیرد.

تعریف کینه

در لسان العرب آمده است: الحِقْدُ: إِمساک العداوة فی القلب والتربص لِفُرْصَتِها؛ حقد و کینه ضدش عفو و بخشش است: حقد و کینه، نگه داشتن دشمنی در قلب و منتظر فرصتی بودن برای عقده گشایی.

ملا محسن فیض کاشانی در تعریف کینه می گوید: كينه‌توزى يا حقد آن است كه آدمى در دل از ديگرى سنگينى احساس كند و بغض او را در دل خود جاى دهد و از او نفرت داشته باشد و همين حال را پيوسته ادامه دهد.

کینه دراحادیث امام علی علیه السلام

• سَبَبُ الْفِتَنِ الْحِقْدُ؛ سبب فتنه ها کینه است.
• شَرُّ ما سَکنَ الْقَلْبُ الْحِقْدُ؛ بدترین چیز ساکن در قلب، کینه است.
• طَهِّرُوا قُلُوبَکمْ مِن الْحِقْدِ فإِنَّهُ داءٌ مُوبِئٌ؛ قلب هایتان را از کینه پاک کنید، چون کینه بیماری دردناکی است.
• مَنْ اَطْرَحَ الْحِقْدَ اْسْتَراحَ قَلْبَهُ وَ لُبَّهُ؛ کسی که کینه را از خودش طرد کند، قلبش و عقلش را در راحتی قرار داده است.
• ثَلاثٌ لایهْنَأُ لِصاحِبِهِنَّ عِیشٌ، الْحِقْدُ والْحَسَدُ و سُوءُ الْخُلْقِ؛ سه چیز است که دارنده آن، زندگی لذت بخش نخواهد داشت و آن سه چیز کینه، حسد و بدخلقی است.

راهکارهای درمان کینه توزی

1. . تفکر در این‌که کینه و عداوت، در دنیا ثمره ای جز اندوه و غم و ألم ندارد. آتشی است که به غیر از دود کدورت از آن بر نمی خیزد. و در آخرت، انسان را به عذاب الیم دچار می‌کند. شخص توجه داشته باشد که کینه علاوه بر این‌که خود گناهی بزرگ است موجب گناهان دیگری نیز می‌شود مثل حسادت، سرزنش و توبیخ کردن افراد، غیبت و تهمت، خیانت و تحقیر آزردن و... که همه موجب ضررهای فراوان دینوی و اخروی می‌شوند.
2. . انسان سعی کند که با آن شخص که عداوت و کینه دارد رفتار دوستانه و گفتار مشفقانه به عمل آورد. در قضای حوائج او دو چندان تلاش نماید. در مجامع و محافل، نیکی های او را اظهار نماید. این کار را پیوسته انجام دهد تا نفس‌اش رام شود و آثار عداوت از دل او برطرف شود.
3. . و دیگر این‌که در فضیلت عفو و گذشت، تفکر نماید. رسول اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: «ببخشید، که بخشش جز عزّت بر بنده نمی‌افزاید، پس همدیگر را ببخشید تا خدا عزتتان دهد.»

منابع

• ابن منظور، محمد بن مكرم، لسان العرب، بيروت، دار الفكر، چاپ سوم، 1414 ق.
• تميمى آمدى، عبد الواحد بن محمد، تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، تصحیح مصطفی درایتی، قم، دفتر تبلیغات، چاپ اول، 1366 ش.
• شبر، سید عبدالله، اخلاق شبرّ، هجرت، چاپ دوم، 1377ش.
• فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی، الحقائق في محاسن الأخلاق، قم، دار الکتاب الإسلامي، 1423 ق.
• نراقي، احمد، معراج السعاده، ناشر كشف الغطاء، چاپ اول، 1382ش.