فرائد السمطین (کتاب)
فرائد السمطين نوشته ابراهيم بن محمد حموينى (644-730) و در باره فضائل امام على، فاطمه زهرا، حسنين(عليهم‌السلام)، و ائمه ديگر شيعيان است. «سِمط» به معناى رشته مرواريد و فرائد السمطين به معناى دو رشته مرواريد بى مانند است.
در سمط اول اين كتاب، به فضائل امام على(ع) و در سمط دوم به فضائل عترت پيامبر(ص) پرداخته شده كه علاوه بر امير المومنين(ع) شامل فاطمه زهرا(س)، حسنين(عليهماالسلام) و ائمه ديگر تا حضرت مهدى(ع) است. البته مؤلف از امام سوم به بعد تنها در باره امام رضا و امام زمان مطالبى دارد و در باره ديگر ائمه به ذكر احاديثى كلى، بسنده كرده است.
نويسنده كتاب سنى است اما بيشتر احاديثى كه نقل كرده با عقايد شيعيان سازگار و همخوان است و تفاوتى با عقايد شيعيان در زمينه امامان ندارد چنانكه در مقدمه كتاب از امام على(ع) با واژه‌هايى مانند «وصى» و «اسد الله غالب» ياد مى‌كند و ختم ولايت را با نواده صالح آن حضرت، حجت قائم مى‌داند.
محتواى كتاب
محتواى كتاب بيشتر احاديثى است كه در كتب شيعيان نيز يافت مى شود. جلد اول اختصاص به بيان فضائل امام على(ع) در زبان رسول خدا(ص) دارد. در جلد دوم پس از نقل آياتى كه در شأن اهل بيت نازل شده به احاديثى كه راجع به فاطمه زهرا و حسنين(عليهم‌السلام) است مى‌پردازد. روايات نقل شده در سمط دوم بيشتر سمت و سوى شيعى دارد و از كتابها و دانشمندان شيعى در نقل اين احاديث بهره برده است.
مؤلف در عين حال روايتى در باره عدم اسلام ابوطالب آورده و در باره خلفا احاديثى نقل كرده كه از آن جمله تمجيد رسول خدا(ص) از عده اى از صحابه بزرگ بخصوص سه خليفه اول است.
مجموع روايت هاى نقل شده در اين كتاب 594 مورد است. نويسنده تنها احاديث را نقل مى‌كند اما هيچ نقدى بر آنها وارد نمى‌كند. شيوه مؤلف مسندگونه ونقل با سلسله اسناد و بيان جزئيات ريز روايات است، حتى زمان و مكان استماع و يا قرائت حديث را نيز باز گفته است.
در ميان مشايخ و اسانيد اين كتاب، هم دانشمندان سنى و هم عالمان شيعى وجود دارد. از اين جمله «شاذان بن جبرئيل قمى» (م. 660) عالم شيعه است كه نام او حدود 60 مورد تكرار شده و نام شيخ صدوق (م.381) در 33 مورد به چشم مى‌خورد.
اهميت كتاب
كتاب فرائد السمطين در دسترس دانشمندان شيعه كمتر وجود داشته و از آرزوهاى علامه امينى دستيابى به نسخه اى از اين كتاب بوده است. مجلسى به طور محدود از آن نقل مى‌كند. و بحرانى به اين كتاب عنايت داشته است. از دانشمندان اهل سنت زرندى حنفى از آن براى تألیف كتاب «نظم درر السمطين» بهره برده است.
فرائد السمطين فى فضائل المرتضى و البتول و السبطين و الائمة من ذريتهم عليهم‌السلام، ابراهيم بن محمد بن المويد الحموينى (644-730)، تحقيق محمدباقرالمحمودى، بيروت، موسسه المحمودى، 1398ق.
منبع
ویکی نور
