آیه 100 نساء
منبع: نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه ، ص 237
نویسنده: محمدباقر محقق
شأن نزول آيه 100 سوره نساء
«وَ مَنْ يُهاجِرْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يَجِدْ فِي الْأَرْضِ».[۱]
«شیخ طوسی» در سبب نزول اين آيه چنين گويند: وقتى كه آيه 97 نازل گرديد مسلمين اين آيات را نوشتند و براى دوستان و برادران خود در مكه فرستادند در اين موقع عده اى از آنها بيرون آمدند و گفتند: از براى ما عذرى باقى نمانده است سپس مهاجرت كردند، سعيد بن جبير و عكرمة و ضحاك و سدى و ابن زيد و ابن عباس و همچنين ابوالجارود از امام محمدباقر عليهالسلام روايت كنند و گويند كه اين آيه درباره ضمرة بن العيص بن ضمرة بن زنباع يا عيص بن ضمرة نازل گرديد كه مريض بود و باهل خود دستور داد فرشى از براى او بر روى تخت بيندازند و آن را به طرف رسول خدا صلى الله عليه و آله حمل كنند، چنين كردند و در اين ميان وفات يافت و اين آيه نازل گرديد و نيز قتادة هم روايت كرده و اضافه نموده كه ضمرة گفته است من راه را ميدانم و مى شناسم و داراى وسعت مال هستم، مرا از خانه ام بيرون ببريد. او را بيرون آوردند سپس وفات يافت.[۲]
عمر بن شبه گويد: اين شخص ابواميّة ضمرة بن جندب الخزاعى بوده است و زبير بن بكار گويد: او خالد بن حزام برادر حكيم بن حزام بوده كه از خانه خويش به عنوان مهاجرت بيرون آمد و سپس در بين راه وفات يافت.
پانویس
- ↑ بقيه آيه، «مُراغَماً كَثِيراً وَ سَعَةً وَ مَنْ يَخْرُجْ مِنْ بَيْتِهِ مُهاجِراً إِلَى اللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ يُدْرِكْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِيماً؛ و هر كس در راه خدا از ميهن خويش دور شود (مهاجرت كند) در روى زمين گشادگى و آسايش بسيارى خواهد يافت و هر كس براى مهاجرت بسوى خدا و پيامبر او از خانه خود بيرون آيد سپس مرگ او فرارسد به راستى پاداش او با خدا خواهد بود و خداوند آمرزنده و مهربان است».
- ↑ ابن ابىحاتم در تفسير خود و نيز ابو يعلى از ابن عباس موضوع ضمرة بن جندب را روايت كرده اند و طبرى نيز در تفسير خود از سعيد بن جبير و عكرمة و قتادة و سدى و ضحاك بنام ضمرة بن العيص يا عيص بن ضمرة يا جندب بن ضمرة الجندعى نقل كرده اند و همچنين باز ابن ابىحاتم در تفسير خود و نيز ابن منده و بارودى از هشام بن عروة او از پدرش روايت كنند كه زبير بن العوام گفته خالد بن حزام به سرزمين حبشه مهاجرت كرده بود در بين راه وفات يافت و اين آية نازل گرديد.