آیه 88 نساء
منبع: نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه ، ص 223
نویسنده: محمدباقر محقق
شأن نزول آيه 88 سوره نساء
«فَما لَكُمْ فِي الْمُنافِقِينَ فِئَتَيْنِ».[۱]
«شیخ طوسی» درباره نزول آيه پنج قول است: اول عده اى گويند: درباره اختلاف اصحاب رسول خدا صلى الله عليه و آله است، درباره كسانى كه تخلف از فرمان پيامبر در غزوه احد نموده و به طرف مدينه برگشته بودند.
قومى مى گفتند: اينان كه تخلف ورزيدند، كافرند و قومى ديگر گفتند: مؤمن اند. چنان كه از زيد بن ثابت نقل نمايند.
دوم، مجاهد و ابوجعفر و فرّاء گويند: درباره اختلاف اصحاب رسول خدا براى كسانى است كه از مكه وارد مدينه شده بودند و مسلمانى خود را آشكار ساخته سپس به مكه برگشتند و اظهار شرك نمودند و با سرمايه مشركين به يمامه سفر كردند و مسلمين در صدد دستگيرى آنها برآمدند و در ميان آنان اختلاف افتاد، عده اى گفتند: آنها را دستگير نمى كنيم زيرا مؤمن هستند و عده ديگر گفتند: آنان مرتد شدند و بايد دستگير شوند سپس اين آية نازل گرديد.
سوم، ابن عباس و ضحاك و قتادة گويند: اختلاف آنها درباره عده اى از اهل شرك بود كه در مكه اظهار اسلام كردند و سپس با مشركين بر ضد مسلمين كمك مينمودند، عده اى گفتند: خون و مال آنها حلال است و عده اى ديگر گفتند: خون ريختن و غارت مال آنها حرام است.
چهارم، سدى گويد: درباره قومى نازل گرديد كه در مدينه بودند و از روى نفاق اراده خارج شدن از مدينه را داشتند سپس به مؤمنين گفته بودند كه ميرويم و برميگرديم، عده اى گفتند: اينان منافق اند و عده اى گفتند: اينان مؤمن اند.
پنجم، ابن زيد گويد: اختلاف اصحاب رسول خدا صلی الله علیه و آله درباره اهل الاذلّ يعنى عبدالله بن ابىسلول و اصحاب اوست موقعى كه درباره عائشه سخن ميگفتند.[۲][۳]
پانویس
- ↑ بقيه آيه، «وَاللَّهُ أَرْكَسَهُمْ بِما كَسَبُوا أَتُرِيدُونَ أَنْ تَهْدُوا مَنْ أَضَلَّ اللَّهُ وَ مَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ سَبِيلًا؛ چه شده است شما را كه درباره منافقين دو دسته شده ايد و خدا آنها را به آنچه بدست آورده اند به كيفر رساند. آيا شما ميخواهيد، راهنمائى كنيد كسانى را كه خدا آنها را گمراه نموده است؟ و هر كه را خداوند گمراه كند هرگز براى او راهى نمى يابيد».
- ↑ در صحيح بخارى و صحيح مسلم و نيز ديگران از علماى عامه موضوع اول را از زيد بن ثابت روايت كرده اند.
- ↑ صاحب مجمع البيان موضوع دوم را از امام محمدباقر عليهالسلام نقل نموده و نيز گويد از حسن بصرى هم روايت شده است.