جامع المقاصد فى شرح القواعد (کتاب)
جامع المقاصد في شرح القواعد شرحی است بر کتاب قواعد الأحكام علامه حلی که توسط شيخ نور‌الدين على بن حسين بن عبدالعالى كركى معروف به محقق ثانى یا محقق كركى (م 940 ق) نگاشته شده است.
 | |
| نویسنده | علامه حلی |
| موضوع | فقه شيعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 13 |
| تحقيق | مؤسسة آل البيت(ع) |
|
| |
محتویات
مؤلف کتاب
شیخ على بن حسین كركى، معروف به محقق ثانى (م 940 ق) در قریه كرك واقع در شهر بعلبكِ لبنان به دنیا آمد. این عالم امامى، مجتهد و اصولى كه از علماى شام و بصره است، در سفرى به مصر از علماى آن دیار نیز كسب علم نمود. او به ایران هم سفر كرد و مورد لطف شاه طهماسب صفوى واقع شد و لقب شیخ الاسلام گرفت. او در ترویج مذهب جعفرى بسیار كوشش نمود و موصوف به مروج الذهب و المولى الموروج شد.[۱]
وى از مفاخر و دانشمندان نامى شیعه و مجتهدان عالی‌قدر است. احاطه او بر علوم دینى و فقه اسلامى چنان بوده كه تمام علما و فقهاى شیعه تقدم او را بر خویش مسلم دانسته و شخصیت ممتاز او را در علم و عمل ستوده اند. استادى و مهارت وى در فقه استدلالى از انبوه تصانیف و تألیفات ارزنده اش به خصوص كتاب جامع المقاصد به خوبى آشكار مى شود. آراى محكم و نظریات ناب او در اغلب كتب فقهى مورد توجه خاص فقهاى بعد از او قرار گرفته است. به همین جهت او را همچون محقق اول و علامه حلى دانسته اند. محقق ثانى در نجف اشرف درگذشت.
معرفى اجمالى كتاب جامع المقاصد فی شرح القواعد
این کتاب معروف ترین اثر محقق ثانى و از مدارك مهم فقه شیعه و مرجع و مستند فقها و مجتهدان بزرگ شیعه است و محقق ثانى را به سبب تألیف همین كتاب، صاحب جامع المقاصد هم مى گویند.
این كتاب كه تا مبحث نكاح قواعد است، سرشار از تحقیقات عالى علمى و تدقیقات لطیف فقهى و پیراسته از تطویل و تكثیر فروع مى باشد و از نظر معنى، نگارش و محتوا یكى از بهترین و نفیس ترین و متقن ترین متون فقهى شیعه است. در بسیارى از متون فقهى، فقها فتاوى خود را مستند به رأى محقق ثانى نموده اند.
در اهمیت این كتاب صاحب جواهر گفته است: «هر مجتهدى كه جامع المقاصد و وسائل الشیعه و جواهر را داشته باشد، براى فهم و استدلال و استنباط و نگارش فقه نیازى به كتاب دیگرى ندارد».[۲]
این كتاب از كتاب طهارت شروع مى شود و به كتاب نكاح مبحث «تفویض البضع» پایان مى یابد.
انگیزه نگارش
در خطبۀ كتاب، مؤلف علت نگارش كتاب را اين گونه بيان مى‌كند:
از قديم آرزو داشتم كه شرحى را در حل و بيان مشكلات و ابهامات قواعد بنويسم، در ابتدا و در مدتى طولانى با نوشتن حواشى متفرق، اين كار را انجام مى‌دادم، تا اين كه به نوشتن شرح مبسوطى كه شامل مقاصدى است كه بر هر مطلب دقيق و با ارزشى شرح زده است مشغول شدم و پس از مذاكره با جمعى از علماء تصميم گرفتم كه آنچه در حل عبارات و بيان مشكلات و اظهار نكات دقيق مسائل آن كمك مى‌كند بيان شود. در حالى كه به اختلاف واقع در بين علما و دلائل متداول در بين فقها پرداخته شود و به نظريات خود نيز با عبارات مختصر و موجز اشاره كنم.[۳]
وضعیت نشر کتاب
جامع المقاصد به همت مؤسسة آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث، در قم چاپ و منتشر شده است.
پانویس
متن کتاب جامع المقاصد فى شرح القواعد
منابع
- کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی،محمدرضا ضمیری
- جامع المقاصد في شرح القواعد، ویکی نور
| فقه | ||
| کلیات: | تاریخ فقه، ابواب فقه، احکام، اجتهاد، منابع اجتهاد در فقه شیعه، تقلید، اصول فقه، قواعد فقهی | |
| منابع: | عروة الوثقى، شرایع الاسلام، علل الشرائع، لمعه، جواهرالكلام، المكاسب المحرمه، مدارک الاحکام و ... | |
| ↓ رده ها ↓ | ||
| فقه: | فقیهان، منابع فقهی، اصطلاحات فقهی، آیات الاحکام، منابع اجتهاد در فقه شیعه، قواعد فقه | |
| اصول فقه: | اصول فقه، اصولیون، منابع اصول فقه، اصطلاحات اصول فقه | |
| احکام: | احکام، احکام عبادی، احکام اقتصادی، احکام خانواده، احکام روابط اجتماعی، احکام قضایی و جزایی، احکام اطعمه و اشربه، اصطلاحات احكام | |
