آیه 144 آل عمران
منبع: نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه ، ص 153
نویسنده: محمدباقر محقق
شأن نزول آيه 144 سوره آلعمران
«وَ ما مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ».[۱]
«شیخ طوسى» ابن عباس و قتادة و ضحاك و مجاهد گويند: كه سبب نزول آيه چنين بود وقتى كه شايع كردند كه رسول خدا صلى الله عليه و آله در غزوه احد كشته شده، عده اى گفتند: اگر محمد پيامبر ميبود. هرگز كشته نميشد. عده ديگرى گفتند: ما با كسانى كه پيامبر با آنها جنگيده جنگ مى كنيم و علت شكست مسلمين هم اخلالى بود كه به وسيله خود آنها براى بدست آوردن غنيمت ايجاد شده بود. در صورتى كه رسول خدا صلى الله عليه و آله آنها را از خالى كردند. جايگاه خود نهى كرده و دستور داده بود كه به هيچ وجه آن جايگاه را خالى نگذارند زيرا مى ترسيد كه مشركين كمين كرده و ناگهانى حمله ببرند وقتى كه مشركين فرار كردند مسلمين در تعقيب آنها برآمدند و به خاطر بدست آوردن غنائم سنگرهاى خود را خالى گذاشتند در همين وقت خالد بن وليد با دويست سوار سر رسيد و مسلمين را كه از جايگاه و سنگر خود منحرف شده و برخلاف دستور پيامبر رفتار كرده بودند، شكست داد و در همين وقت بود كه شايع نمودند محمد مرده است،[۲] سپس اين آيه نازل گرديد.[۳]
پانویس
- ↑ بقيه آيه، «أَفَإِنْ ماتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلى أَعْقابِكُمْ وَ مَنْ يَنْقَلِبْ عَلى عَقِبَيْهِ فَلَنْ يَضُرَّاللَّهَ شَيْئاً وَ سَيَجْزِي اللَّهُ الشَّاكِرِينَ؛ محمد پيامبرى بيش نيست كه پيش از او پيامبرانى بودند. آيا اگر او بميرد يا كشته شود شما به حالت سابق (جاهليت) برمى گرديد؟ و اگر هم كسى به عقب (زمان جاهليت) برگردد هرگز به خداوند زيانى نخواهد رسانيد و خداوند بزودى به سپاسگذاران پاداش (خير) ميدهد».
- ↑ بيهقى در دلائل از ابونجيح نقل نمايد كه مردى از مهاجرين از مردى از انصار كه در خون خود مى غلطيد، پرسيد: آيا متوجه شده اى كه محمد كشته شده است يا نه؟ مرد انصارى گفت: اگر هم كشته شده باشد شما بايد از دين خود دفاع كنيد و به خاطر آن به جنگ و كارزار پردازيد سپس اين آيه نازل گرديد.
- ↑ در تفسير ابن المنذر از عمر بن الخطاب نقل شده كه گويد: ما در غزوه احد متفرق شديم و من بالاى كوه رفتم در اين موقع از يك نفر يهودى شنيدم كه فرياد ميزد محمد كشته شده است. من گفتم: هر كس اين حرف را بزند گردان او را ميزنم در همين هنگام بود كه رسول خدا صلی الله علیه و آله را ديدم و اين آيه نازل گرديد.