ابونصر فراهی
بدرالدین محمود بن ابوبکر، نامدار به ابونصر فراهی، شاعر، ادیب و لغت شناس سده‌ی هفتم هجری است. ابو نصر در روستای فراه (در میان راه هرات و سیستان) به دنیا آمد. و گویند: كور مادرزاد بود و در دربار بهرامشاه بن تاج‌الدین حرب، پادشاه سیستان كه با پادشاهان غور پیوستگى داشت، مى‌زیست.
نصاب الصبیان
اثر برجسته‌ی ابونصر فراهی، «نصاب الصبیان» نام دارد که آن را به فرمان نظام الملك حسن وزیر، بهرامشاه به نظم آورد. بر «نصاب الصبیان» شروح بسیار نوشته شده و تقلیدهاى بسیارى از آن شده كه از مشهورترین آنها «زهرة الادب» در لغت عربى به فارسى است.از جمله شروح دیگر آن می توان شرح « ریاض الفتیان» ابن حسام در نیمه ی نخست سدۀ هشتم ، شرح « رافع النصاب» از احمد بن الفقیه (818) ، « کنزالفنون» از یک دانشمند در هند در سدۀ یازدهمرا نام برد.
دوصد بیتی که او در نصاب الصبیان گرد آورده از جمله ابیاتی است که قرنها د ر مکاتب و مدارس افغانستان و کشورهای همجوار به عنوان کتاب درسی استفاده میشده و در حوزه های ایران و افغانستان تدریس می شده است.
در دوران معاصر استادعلامه حسن زاده آملی، این کتاب را تصحيح نموده و همراه با چندين بيت اشعار ملحقه و اعراب كلمات مشكله و پانوشت‌هاى ارزنده، به امر علامه شعرانى، با نام ياد شده، به چاپ رسانده است.
دیگر آثار ابو نصر فراهی
از ابونصر فراهی آثار دیگری از جمله «ذات‌العقدین» به جای مانده است. همچنین او منظومه ای بنام « لمعة النور» در فقه دارد
وفات ابو نصر
تاریخ مرگ او روشن نیست، اما به گفته‌ی کاتب چلبی در «کشف‌الظنون» وی تا ۶۴۰ هجری زنده بوده است.
منابع
- انجمن مفاخر فرهنگی، اثرآفرینان، ج1، ص190.
- خود آموز نصاب الصبیان
- ابونصر فراهی، ایرانک، بازیابی:8 شهریور 1393
- ابونصر فراهی، بزرگ اما ناشناخته، وبلاگ ابونصر، بازیابی:8 شهریور 1393
