حدید

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

(حدید)به معنای تیزو برنده است و جمع آن حداد است.

حدید در قرآن

فکشفنا عنک غطاءک فبصرک الیوم حدید[۱]خداوند در روز قیامت با کفار خطاب می فرماید که پرده از پیش تو باز کردیم امروز چشم تو تیز است .

دلالت بر آن دارد که هم اکنون در عذاب نکالند اما چشمشان نمی بیند چون پرده از پیش آنها بیکسو رفت و از عالم مادی بیرون شدند، آن عذاب را دیدند.

سلقوکم بالسنة حداد [۲]

«حدید» به معنی آهن نیز آمده است.

«و أنزلنا الحدید»(سوره حدید/آیه25) فرو فرستادیم آهن را. خداوند در قرآن می فرماید ما همه چیز را فرو می فرستیم حتی گاو و گوسفند و جامه و فرمود «ان من شیء الا عندنا خزائنه و ما ننزله الا بقدر معلوم»(سوره حجر/آیه21) هیچ چیز نیست مگر آنکه خزانه او نزد ما است و آن را فرو نمی فرستیم مگر به اندازه معلوم «انزل لکم من الانعام ثمانیه أزواج»(سوره زمر/آیه8) «یا بنی آدم قد أنزلنا علیکم لباسا یواری سؤاتکم و ریشاء»(سوره اعراف/آیه26).

البته مراد فرستادن از آسمان محسوس نیست بلکه از عالم روحانی به عالم جسمانی است چون هر چه مخلوق است از نزد خدا به این جهان آمده است و آنچه نزد خداست روحانی و مجرد است و گفتیم لفظ سماء و آسمان بر عالم مجردات نیز اطلاق می شود. در بعضی روایات آست که آدم آلاتی از آهن از بهشت آورد اما به صحت نپیوسته است

«النا له الحدید»(سوره سبا/آیه10) برای داود آهن را نرم کردیم (تا از آن زره می ساخت نظیر این در سوده (انبیا/آیه80) آمده است.

مفسران بعضی گویند این از معجزات حضرت داود بود که خدای تعالی آهن را بر دست او نرم ساخت بی آتشی و او از آن زره می ساخت، و بعضی گویند او را زره ساختن آموخت و او نفقه خود از آن صنعت حاصل می کرد، از بیت المال برای خود چیزی برنمی گرفت.

و اهل تاریخ در عصر ما گویند انسان در زمان بسیار قدیم آهن را نمی شناخت و آلات خویش از مفرغ می ساخت و عصر آهن از هزار سال پیش از میلاد مسیح علیه السلام شروع می شود (مقارن عصر حضرت داود علیه السلام) و استعمال آن و به کار بردن در آلات و صنایع از آن عهد رواج گرفت و دوره زندگی بشر را به سه قسم کرده اند. اول عصر حجر آغاز زندگی بشر است که هیچ فلزی را نمی شناخت و آلات دفاع از سنگ می ساخت، دوم عصر مفرغ، و سیم عصر حدید که آهن به کار برد.

باری عصر حدید از زمان حضرت داود (ع) است و مردم تا آن عهد نرم کردن آهن به آتش را نیز نمی دانستند و به منافع این فلز پی نبرده بودند بلکه آن را تازه شناخته بودند، جماعتی تصور می کنند گداختن و استعمال آهن پیش از حضرت داود نیز رواج داشت صحیح نیست آثار قدیمه بر آن دلالت ندارد نرم ساختن به آتش هم نعمتی بزرگ است براو و برهمه مردم.


پانویس


منابع

نثر طوبی، علامه شعرانی، واژه "بصر" (ج1، ص78)

نثر طوبی، علامه شعرانی، واژه "حدید" (ج1، ص163)