عبدالله بن مسعود
ابوعبدالرحمن عبدالله بن مسعود، از اصحاب مشهور رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و از صاحبان مصاحف و محدثان و مفسران بزرگ بود.
محتویات
تولد
عبدالله در مکه متولد شد. در کودکی به چوپانی گوسفندان عقبة بن ابی معیط (از سران قریش، مقتول در جنگ بدر ) اشتغال داشت.
اسلام آوردن
محدثان آورده‌اند که او در آغاز بعثت بر اثر معجزه‌ای که از رسول خدا دید، مسلمان شد. به همین جهت او یکی از نخستین مسلمانان صدر اسلام به شمار می‌رود. پیش از مسلمان شدن در خانه ارقم زندگی می‌کرد و بعد از قبول اسلام به خدمتگزاری خانه پیامبر اکرم پذیرفته شد.
ابن مسعود و علم قرائت
ابن مسعود از آن دسته از صحابه بود که خیلی زود در پرتو صحبت رسول خدا با رموز قرآن و حقایق اسلام آشنا شد؛ تا جایی که پیامبر او را مامور کرد در مقابل معاندان اسلام بایستد و از اسلام دفاع کند. او نخستین مسلمانی بود که قرآن را به صدای بلند در مکه تلاوت کرد و کافران او را به شدت کتک زدند.
عبدالله بن مسعود الْهذَلى حليف بنى زهره از سابقين مسلمين است و در ميان صحابه به علم قرائت قرآن معروف است. علماى ما فرموده‌اند كه او مخالطه داشته با مخالفين و به ايشان ميل داشته و علماى سنت او را تجليل بسيار كنند و گويند كه او اَعلَم صحابه بوده به كتاب الله تعالى؛ و رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم فرموده كه قرآن را از چهار نفر اخذ كنيد و ابتدا كرد به ابن ام‌عبد كه عبدالله بن مسعود باشد و سه نفر ديگر معاذ بن جَبَل و اُبَىّ بن كَعْب و سالم مولى ابوحُذيفه. وَقالُوا قالَ صلى الله عليه و آله و سلم: مَنْ اَحَبَّ اَن يَسْمَعَ الْقُرآنَ غَضَّا فَلْيَسْمَعْهُ مِنْ ابْنِ اُمّ عَبْدٍ.[۱]
اقدامات ابن مسعود
عبدالله دو بار به حبشه هجرت کرد و سپس به خانه معاذ بن جبل در مدینه وارد شد. پیامبر بین او و معاذ بن جبل (به قولی سعد بن معاذ )، پیمان برادری استوار ساخت. گفته‌اند او در بسیای از غزوات پیامبر شرکت داشته است. و ابن مسعود همان است كه سر ابوجهل را در يوم بَدْر از تن جدا كرد[۲] ودر نبرد احد و بسیاری از غزوات دیگر پیامبر نیز شرکت داشته است و اوست كه به جنازه حضرت ابوذر رضى الله عنه حاضر شده[۳] و اوست از آن جماعتى كه انكار كردند بر ابوبكر جُلوسش را در مجلس خلافت[۴]؛ اِلى غيْر ذلك. و او را اَتباع و اصحابى بود كه از جمله ايشان است رَبيع بن خُثَيْم كه معروف است به خواجه ربيع و در مشهد مقدس مدفون است.
از جزئیات زندگی عبدالله بن مسعود، پس از رحلت رسول خدا اطلاع دقیقی در دست نیست. تنها نام او در جنگ یرموک و سایر فتوحات شام برده شده است. مدتی از سوی عمر سرپرستی بیت المال و تعلیمات دینی مردم آن سامان را عهده‌دار بود. لیکن پس از درگذشت عمر، عثمان به ماموریتش در آن جا خاتمه داد. ابن مسعود با عثمان روابط دوستانه‌ای نداشت. از این رو به هنگام جمع قرآن مورد بی‌مهری عثمان قرار گرفت. سرانجام در سال 32ق در مدینه درگذشت و بنا به وصیتش، به هنگام شب به خاک سپرده شد تا عثمان بر پیکر او نماز نگزارد و در تشییع جنازه اش شرکت نجوید.
روایت حدیث
ابن مسعود مانند برخی از صحابه، احادیث فراوانی از رسول خدا در فضایل امیرمومنان علی علیه السلام روایت کرده است که از پایه‌های معتقدات شیعه به شمار می‌رود. حدیث خلافت، حدیث ولایت، حدیث سیق اسلام علی علیه السلام، حدیث تقرب، حدیث حکمت و. . . که در صحاح ستّه و مدارک معتبر اهل سنت نیز از او نقل شده، از جمله‌ی آنهاست.
پانویس
- ↑ الاستيعاب، 3/989 و 990، تحقيق: البجاوى.
- ↑ بحارالانوار، 19/257.
- ↑ شرح نهج البلاغه، ابن ابى الحديد، 3/44.
- ↑ بحارالانوار، 28/208.
منابع
- حاج شیخ عباس قمی, منتهی الآمال قسمت اول، باب اول: در تاريخ حضرت خاتم الانبياء.
- عبدالله بن مسعود ،دانشنامه رشد،بازیابی: 27 اردیبهشت 1393.
